Nie znamy dokładnej daty urodzenia Bogusława IX księcia stargardzkiego i słupskiego z dynastii Gryfitów, sam rok już nastręcza wiele trudności. Mogło to być w 1405 r. lub między 1407 a 1410. Był synem księcia stargardzkiego Bogusława VIII Magnusa i księżniczki holsztyńskiej Zofii. Rezydował w Stargardzie.
W 1418 r. zmarł ojciec Bogusława IX. Był jeszcze dzieckiem więc rządy regencyjne sprawowała jego matka Zofia holsztyńska i wspierał ją Eryk Pomorski król Danii, Szwecji i Norwegii. W tym czasie książęta szczecińscy z rodu Gryfitów Otton II i Kazimierz V znaleźli sojuszników w książętach Meklemburgii-Stargardu przeciwko wzrastającej potędze margrabiego brandenburskiego. Również książęta wołogoscy, byli zainteresowani obroną niezależności księstwa szczecińskiego. Dlatego też, dołączyli 21 listopada 1418 r. do sojuszu z Ückermünde, do którego przyłączyli się także książęta Schwerinu, Werle i inni władcy północnoniemieccy. Dzięki temu powstał silny sojusz przeciwko Hohenzollernom. Nawet Polska i król Unii Kalmarskiej Eryk Pomorski dołączył, pomimo ostrzeżeń króla niemieckiego i węgierskiego Zygmunta Luksemburskiego, który wiosną 1419 r. przybył do Strasburga, gdy księstwo szczecińskie walczyło nieudolnie. Niemniej jednak książęta pomorscy przejęli dużą część Marchii Wkrzańskiej, a na granicy trwały liczne walki. W styczniu 1420 r. król Zygmunt Luksemburski pośredniczył po raz kolejny w zawieszeniu broni na pół roku, ale niestety nie został on utrzymany.
Wiosną elektor brandenburski Fryderyk Hohenzollern, który wcześniej zajmował się zbieraniem sił przeciwko husytom, pospieszył i w nocy z 27 na 28 marca 1420 r. pod Angermünde zadał siłom pomorsko-polskim klęskę, tak że książęta pomorscy musieli ponownie zrezygnować z Marchii Wkrzańskiej. Wydaje się, że Pomorzanie stracili odwagę. Za pośrednictwem księcia brunszwickiego zaproponowali negocjacje, co doprowadziło do tymczasowego rozejmu w sierpniu.
Książęta szczecińscy nie myśleli o uznaniu feudalnej zwierzchności margrabiego brandenburskiego i starali się chronić swoją wolność w zmieniającej sytuacji politycznej. Książęta pomorscy lawirowali między Polską a Zakonem Krzyżackim, sprzymierzając się raz z jednym raz z drugim sąsiadem.
Bogusław IX z żoną Marią mazowiecką na obrazie z 1598 r.
Gdy margrabia popadł w niełaskę u króla niemieckiego Zygmunta Luksemburskiego, książę Kazimierz V pospieszył, aby uzyskać potwierdzenie swoich swobód i posiadłości. Udał się do Ofen i za pośrednictwem króla Eryka Pomorskiego, który również dotarł tam, Zygmunt Luksemburski 17 lutego 1424 r. w 5 dokumentach potwierdził wszystkie prawa, wolności i posiadłości Gryfitów, w tym także Marchii Wkrzańskiej.
W ten sposób sytuacja stała się jeszcze bardziej skomplikowana, ponieważ wcześniejsze potwierdzenia, które margrabia otrzymał od Luksemburczyka, stawały teraz w sprzeczności do tych, które otrzymał książę Kazimierz V, który, jak się wydaje, zyskał szczególną przychylność króla i został z nim przez długi czas. Po powrocie, na początku 1425 r. książęta szczecińscy, wspierani przez pomorskich kuzynów i Meklemburgię, rozpoczęli wojnę z Brandenburgią. W lutym przejęli podstępem miasto Przęcław. Nawet pod Vierraden margrabiowie doznali poważnych strat, a Pomorzanie, do których dołączyło wielu wrogów Brandenburgii, ponownie najechali margrabstwo, rabując i grabiąc marchię. Zniechęcony trudnościami w relacjach z książętami pomorskimi i meklemburskimi elektor Fryderyk wycofał się do swoich frankońskich posiadłości i już nigdy do Brandenburgii nie wrócił. Jednak margrabia Jan, syn i następca Fryderyka, zdołał odzyskać Przęcław. Następnie w październiku 1426 r. zawarto rozejm. Negocjacje ostatecznie doprowadziły do zawarcia 22 maja 1427 r. pokoju w Eberswalde.
Księstwo szczecińskie zrezygnowało ze swoich roszczeń, ale zachowało zamek i miasto Gryfice. Ustalono, że decyzję w sprawie zależności lennej powinien podjąć cesarz rzymski lub król niemiecki. Aby umocnić pokój, syna Kazimierza V, Joachim został zaręczony z Barbarą, córką margrabiego Jana. Zaręczyny te były podobne do wcześniej zawartych zaręczyn księżniczek z domu Hohenzollern z młodymi książętami z linii wołogoskiej.
Bliski związek margrabiego brandenburskiego Fryderyka z polską królewną Jadwigą, wydawał się niebezpieczny, zarówno dla króla Zygmunta Luksemburskiego, jak i dla książąt pomorskich, ponieważ polska księżniczka była wówczas uważana za spadkobierczynię korony. Prawdopodobnie z inicjatywy Zygmunta i króla Unii Kalmarskiej Eryka Pomorskiego odbył się 15 września 1423 r. w Szczecinku zjazd pomorskich kuzynów Ottona II i Kazimierza V ze Szczecina, Warcisława IX i Barnima VII z Barda i Wołogoszczy oraz Bogusława IX ze Słupska wraz z Wielkim Mistrzem Zakonu Krzyżackiego Pawłem von Russdorfem, aby omówić, co należy zrobić przeciwko margrabiom brandenburskim. Obiecano sobie wzajemną pomoc wojskową i całkowitą swobodę przemieszczania się sił sojuszniczych. W rezultacie pomorscy książęta otrzymali silne wsparcie przeciwko Brandenburgii, a król Eryk poparcie przed wrogą polityką miast hanzeatyckich. Książę Bogusław IX miał się ożenić z Jadwigą Jagiellonką. Ale ten plan nie spodobał się Polsce. Wszystkie porozumienia pozostały bez konsekwencji, ponieważ polska księżniczka zmarła w 1431 r.
Zgodnie z postanowieniami pokoju, zawartego w 1427 r. w Neustadt-Eberswalde po kilku kolejnych bitwach granicznych między Pomorzem a Brandenburgią, Gryfici stracili na rzecz Hohenzollernów część Marchii Wkrzańskiej wraz z Angermünde.
W 1424 r nowym biskupem w Kamieniu Pomorskim został Zygfryd von Boock. Nie zrezygnował on z walki o odzyskanie części dóbr biskupich (Polanów, Lipie, Maszewo i Golczewo) znajdujących się w rękach księcia Bogusława IX, który nie przejmował się napomnieniom papieża Eugeniusza IV. Na próżno biskup Zygfryd próbował w 1431 r. przedstawić sprawę tego konfliktu soborowej radzie w Bazylei. Następnie w 1434 r. wysłał Johannesa Westphala ale czy ten coś osiągnął, nie wiemy. Z kolei w Ulm 29 lipca 1434 r. cesarz Zygmunt ogłosił, że księżna Zofia i książę Bogusław IX stali się banitami na okres 15 lat. Decyzja ta została uroczyście przekazane księciu, również innym pomorskim Gryfitom oraz licznym miastom, wśród których osiemnaście znajdowało się na Pomorzu. Skutki klątwy kościelnej i banicji cesarskiej zrobiły raczej negatywne wrażenie na księciu w krajach skandynawskich, ponieważ te nie chciały widzieć niepopularnego Gryfity, jako następcy tronu i to właśnie z powodu nałożonych na niego kar. Dlatego też, Bogusław IX stopniowo skłaniał się ku pokojowi i za pośrednictwem króla Eryka w końcu 1 maja 1436 r. doszło do jego zawarcia. Książę przejął ochronę klasztoru i uzyskał prawo do potwierdzenia wyboru biskupa i kanoników. Sporne miasta i zamki Massow i Arnhausen nadal utrzymał, ale jako zastaw od biskupa za kwotę 20 000 marek na 15 lat. Inne spory powinny być rozstrzygane przez trybunał arbitrażowy złożony z radnych miast Stargardu, Treptowa, Kołobrzegu i Koszalina; Zygfryd zniósł klątwę a Bogusław IX i liczni rycerze zaprzysięgli umowę. Dzięki temu długi spór został zasadniczo rozstrzygnięty na korzyść księcia, a biskupstwo stawało się coraz bardziej zależne od książąt pomorskich.
Za panowania Bogusława VIII rozpoczął się skomplikowany przez papieską schizmę spór o diecezję kamieńską, który dotyczył także statusu prawnego diecezji. Podobnie jak Bogusław VIII, jego syn Bogusław IX został później wygnany i skazany na banicję cesarską w latach 1434–1436. Król Zygmunt 31 maja 1417 r. podczas sejmu w Konstancji uznał biskupstwo za cesarskie bezpośrednie lenno ale ochrona książąt pomorskich (założona w 1356 r.) została potwierdzona w 1436 r.
24 czerwca 1432 r. Bogusław IX poślubił Marię mazowiecką, siostrzenicę Władysława II Jagiełły. W około 1435 r. urodziła się ich córka Zofia.
Przez długi czas król Danii, Szwecji i Norwegii Eryk I Pomorski był długo przekonany, że jego brat stryjeczny Bogusław IX w przyszłości przejmie po nim tron jako Pan Unii Skandynawskiej. Z tym łączył swoje plany stworzenia „Dominium Maris Baltici”; Bo co mogło być bardziej sprzyjające dla takiego panowania niż integracja jego księstwa po drugiej stronie Bałtyku, a być może nawet jeszcze większej części Pomorza. Wszędzie byli jego przyjaciele i krewni, książęta Gryfici.
Chciał też zdobyć Polskę jako południowego sąsiada Morza Bałtyckiego, gdyby polska księżniczka Jadwiga została żoną jego kuzyna Bogusława. Ale to wszystko nie udało się.
Księstwo Bogusława IX na tle Pomorza Zachodniego
Eryk nie obawiał się żadnych większych sprzeciwów w krajach skandynawskich, ponieważ panowie od dawna wiedzieli, kogo król widział jako swojego następcę. Tymczasem sytuacja polityczna w Danii uległa zasadniczej zmianie. Rada Królestwa nie chciał widzieć w osobie Bogusława IX, spadkobiercy i współwładcy Eryka. Eryk próbował udaremnić brak zgody Rady Królewskiej poprzez zamach stanu. Arbitralnie, bez niezbędnej zgody Rady, powierzył bratu stryjecznemu Bogusławowi IX oraz innym krewnym i przyjaciołom z Pomorza duńskie zamki w nadziei, że Rada nie sprzeciwi się temu, skoro tylu Pomorzan siedziało na duńskiej ziemi. Król myślał, że to zapewni sukcesję i współrządy księcia pomorskiego Bogusława IX.
Rada pozostał nieugięta. W 1436 r. Bogusław IX uzyskał odnowę objęcia tronu duńskiego. Następnie król opróżnił swój skarb, załadował wszystkie skarby na swoje statki i wydał rozkaz, aby odpłynąć z powrotem do Gotlandii.
W 1436 r. biskup Zygfryd zastawił zamek i ziemię polanowską księciu pomorskiemu Bogusławowi IX. W 1437 podczas nabożeństwa w kołobrzeskiej kolegiacie rycerz Piotr Schlieffen nazwał obecnego w świątyni biskupa Zygfryda kacerzem, zdrajcą, profanem, a następnie poprowadził atak na dwór biskupi w mieście. Doprowadziło to do wieloletniej otwartej wojny Kołobrzegu z biskupstwem, której nie mógł załagodzić książę Bogusław IX.
Biskup wysuwał roszczenia do lokalnej soli, a także do portu, tak że kapituła katedralna i duchowieństwo opuściło Kołobrzeg.
Książę Bogusław próbował negocjować między zwaśnionymi stronami jako opiekun biskupstwa, ale w 1443 r. rozpoczął otwarty atak na Kołobrzeg, który został dwukrotnie odparty przez mieszkańców na czele z burmistrzem. Również miasta hanzeatyckie interweniowały, a 21 maja 1445 r. zawarto pokój między księciem i biskupem z jednej strony, a miastem z drugiej.
Po długiej chorobie 7 grudnia 1446 r. zmarł Bogusław IX. Rządy w księstwie - do czasu objęcia ich przez Eryka Pomorskiego - przejęła księżna-wdowa Maria.
Tomasz Kantzow w Pomerania tak o to zanotował o śmierci Bogusława IX:
"Tymczasem Marchijczycy i wołogoszczanie wiele najazdów sobie czynili nawzajem oraz szkód z powodu Pozdawilku, lecz niebawem rozejm zawarto. W czas rozejmu zmarł jednak książę Bogusław pomorski i pogrzebano go w Kamieniu w roku 1448, dziedziców zaś nie zostawił, tylko córkę jedną imieniem Zofia, którą król Eryk jako najbliższy krewny oraz dziedzic kraju zabrał do siebie. Dostał więc teraz król Eryk całe Pomorze Tylne, w tej części, która do pomorskiego należała władztwa, od Słupska aż po Stargard nad Iną - tak że godne miał dochody oraz utrzymanie."
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz