środa, 24 marca 2021

Jan Fryderyk Mocny, książę wołogoski i szczeciński

 14 lutego 1560 r. w Wołogoszczy, w wieku 44 lat, zmarł ojciec Jana Fryderyka, książę Filip I. Tym samym został nominalnym księciem Pomorza, ale nadal znajdował się pod opieką stryja Barnima IX Pobożnego oraz  dalszych krewnych: kuzyna księcia saskiego Jana Fryderyka II Średniego, wujecznego dziadka Wolfganga, księcia anhalckiego na Köthen i Zygmunta II Augusta króla Polski i Wielkiego Księcia Litewskiego. Podczas gdy jego matka Maria saska mianowała marszałka dworu wołogoskiego Ulricha von Schwerina na administratora księstwa, młody książę udał się  na dwór cesarza Maksymiliana II w Wiedniu i uczestniczył w wojnie przeciwko Imperium Osmańskiemu.

 


 Jan Fryderyk, portret z 1577 roku autorstwa Giovanniego Battisty Periniego

 

W 1567 r., po powrocie z wojny, Jan Fryderyk objął stanowisko biskupa kamieńskiego, a także księcia pomorskiego, którym tymczasowo podzielił się ze swoim bratem Bogusławem XIII.

W 1569 r., mający 68 lat, Barnim IX Pobożny postanowił  wycofać się z rządów, a księstwo 23 maja 1569 r. w Jasienicy (obecnie część Polic) zostało podzielone między męskich przedstawicieli rodu Gryfitów. Następnie obradujący w Wolinie Sejm pomorski zatwierdził ów podział. Jan Fryderyk  wraz ze swoim bratem Barnimem X Młodszym otrzymał księstwo szczecińskie, podczas gdy jego inni bracia, Ernest Ludwik i Bogusław XIII, otrzymali księstwo wołogoskie, a Kazimierz VII otrzymał biskupstwo kamieńskie, które przejął od Jana Fryderyka w 1574 r. Następnie Bogusław XIII i Barnim X Młodszy natychmiast zrezygnowali ze swoich stanowisk, za co otrzymali rekompensatę w postaci własnych domen - odpowiednio Bardo i Nowopole oraz Rugię. Dzięki temu Jan Fryderyk sam rządził swoim działem.

 

Janowi Fryderykowi udało się wynieść Szczecin do rangi jednego z trzech miejsc, w których można było zbierać pieniądze w okręgu Górnej Saksonii. Pozostałymi dwoma miejscami były Lipsk i Berlin. Tym samym księstwo pomorskie  było obok elektoratu brandenburskiego i elektoratu saskiego trzecim co do ważności państwem niemieckim w okręgu Górnej Saksonii. Książę opowiadał się także przeciwko cesarskiemu zakazowi używania monet spoza Rzeszy, argumentując, że podważa to pozycję jego księstwa jako centrum handlu przygranicznego.

 

W 1570 r. Jan Fryderyk w imieniu cesarza Maksymiliana II był gospodarzem konferencji pokojowej kończącej wojnę siedmioletnią między Królestwem Szwecji a Królestwem Danii i Norwegii, Carstwem Moskiewskim i państwem polsko-litewskim. Książę był przewodniczącym mediatorów wyznaczonych przez cesarza. Konferencja zakończyła się podpisaniem pokoju w Szczecinie.

 

W 1568 roku rozpoczął budowę rezydencji w Koszalinie. W latach 1575-1577 r. przebudował rezydencję w Szczecinie w stylu włoskiego renesansu, niszcząc i zastępując części poprzedniego pałacu i kościoła św. Ottona.

  

Książę Jan Fryderyk próbował także bez powodzenia podnieść wojskowy status Pomorza w okręgu Górnej Saksonii, aby osiągnąć pozycję równą Elektoratowi Saksonii i Elektoratowi Brandenburgii. Nie uzyskał dla siebie statusu wyższej rangi i pozostał na trzecim miejscu, Zugeordneter, po Kreisoberst w Saksonii i Nachgeordneter w Brandenburgii. Nie udało mu się też przekonać sejmu okręgowego (Kreistag) do przyznania księstwu pomorskiemu dodatkowego stanowiska Zugeordneter. W rezultacie Jan Fryderyk odmówił wpłaty obowiązkowej części środków finansowych na rzecz skarbu okręgu, Kreiskasten.

  

Jan Fryderyk poprawił stosunki z Brandenburgią, poślubiając 17 lutego 1577 r. na zamku szczecińskim Erdmutę, najstarszą córkę Jana Jerzego, elektora brandenburskiego i Sabiny księżniczki na Ansbach. Para książęca nie doczekała się dzieci ponieważ księżna była bezpłodna.

 


 Erdmuta Hohenzollern, żona Jana Fryderyka, obraz Andreasa Riehla młodszego z 1590 roku

 

Relacje Jana Fryderyka z braćmi Ernstem Ludwikiem księciem wołogoskim i Kazimierzem VII biskupem kamieńskim nie zawsze były najlepsze. Życie moralne Kazimierza VII pozostawiało wiele do życzenia. Odbiegało ono w sposób skrajny od zasad życia duchownego. Książę-biskup prowadził hulaszczy trybu życia, alkoholizm oraz żył z córką patrycjusza kołobrzeskiego Katarzyną Froelich (Froreich). Jeśli zaś chodzi o Ernesta Ludwika, to skutecznie opierał się ingerencji Jana Fryderyka w sprawy księstwa wołogoskiego.

 

Jan Fryderyk zmarł 9 lutego 1600 r. w Wołogoszczy. Jego nagła śmierć podczas karnawału w Wołogoszczy przyczyniła się do powstania podejrzeń o otrucie księcia. Jego następcą został Barnim XII, który przeżył swojego brata zaledwie o trzy lata.

 

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz