Krwawa łaźnia sztokholmska

 

W dniach 7-10 listopada 1520 roku w Szwecji doszło egzekucji, które przeszły do historii pod nazwą "Krwawa łaźnia sztokholmska".

 

Zanim przejdziemy do omówienia samej krwawej łaźni sztokholmskiej, należy nieco przybliżyć wydarzenia poprzedzające te wydarzenia. Dania, Norwegia i Szwecja od 1397 r były związane unią personalną zwaną Unią Kalmarską.

W 1513 r. królem Danii i Norwegii został Chrystian II z dynastii Oldenburgów. Nie udało mu się jednak objąć tronu w Szwecji. Negocjacje ze stanami szwedzkimi zakończyły się fiaskiem, a regencję w Szwecji sprawował Sten Sture Młodszy Svantesson i dalsze istnienie Unii Kalmarskiej było zagrożone. Król Chrystian II musiał podjąć próbę zbrojnego opanowania Szwecji. Regent Sten Sture Młodszy opowiadał się za wyjściem Szwecji z Unii Kalmarskiej, która była zdominowana przez Duńczyków. Jednak w Szwecji działała silna frakcja prounijna, na czele której stał nowo powołany arcybiskup Uppsali Gustaw Trolle. Wybuchła wojna. Arcybiskup Trolle został uwięziony i pozbawiony urzędów. Nawet interwencja papieża i rzucona klątwa na regenta Sten Stura Młodszego nie odmieniła losu Trolle. W latach 1517-1518 Duńczycy próbowali opanować Sztokholm od strony morza. Jednak armia Chrystiana II poniosła porażkę w bitwie pod Brännkyrka i została zmuszona do wycofania się ze Szwecji.

 

 Chrystian II król Danii, Norwegii i Szwecji

 

 Sten Sture Młodszy, regent Szwecji

 

Działania wojenne wznowiono w styczniu 1520 roku, ale już drogą lądową. Duńczycy odnieśli zwycięstwo w bitwie pod Bogesund, a Sten Sture Młodszy został poważnie ranny i zmarł 2 lutego. Wojska królewskie bez większego oporu parły w głąb Szwecji. 6 marca 1520 r Rada Królewska zaprzysięgła Chrystianowi wierność jako królowi Szwecji, a arcybiskup Gustaw Trolle odzyskał wolność. Walki ze stronnikami szwedzkiej niezależności trwały do wczesnej jesieni 1520. Sztokholm poddał się 7 września. 1 listopada na wzgórzu Brunkeberg Chrystian II odebrał hołd stanów szwedzkich, a 4 listopada został koronowany na króla Szwecji przez arcybiskupa Gustawa Trolle. Potwierdzono amnestię dla dawnych stronników regenta Stena Sture Młodszego. Sytuacja w kraju zaczęła się stabilizować. Jednak dumny i żądny zemsty arcybiskup Gustaw Trolle nie zamierzał zapominać doznanych upokorzeń i pragnął ostatecznej rozprawy ze stronnictwem dawnego regenta. W 7 listopada 1520 na zamku sztokholmskim zebrała się Rada Królewska na rozmowy z królem. Z rozkazu króla zamknięto bramy zamku i obecnym odczytano pismo oskarżycielskie autorstwa arcybiskupa Trolle. Oskarżono ich o herezję i działanie na szkodę Kościoła Katolickiego. 8 listopada 1520 w obecności króla Chrystiana II zebrał się Sąd Kościelny, któremu przewodził arcybiskup Odense Jens Beldenake. Odczytano ponownie pismo oskarżycielskie autorstwa Trolle, oskarżonych uznano winnych jawnej herezji. Wymierzenie kary Sąd Kościelny pozostawił królowi jako władzy świeckiej. W tym dniu rozpoczęły się pierwsze egzekucje. Ścięto kanclerza Szwecji i biskupa Strängnäs Mattiasa Gregerssona i biskupa Skary Vincensa Henningssona, dziewięciu członków Rady Królewskiej i sześciu przedstawicieli niższej szlachty. Następnie powieszono co najmniej trzydziestu dwóch mieszczan sztokholmskich. Taki sam los spotkał Lasse Hass, jednego z widzów egzekucji, dlatego że zaczął płakać i okazał współczucie "zdrajcom". Burmistrza i członków rady miejskiej Sztokholmu ścięto toporem, a nie powieszono jak pospolitych łotrów - był to swego rodzaju akt królewskiej łaski. W tym samym dniu powieszono "chłopskiego króla", Eryka z Nedervi, chłopa z Västmanlandu. Masakra trwała nadal i tak 9 listopada od samego rana kontynuowano egzekucje mieszczan i służby osób straconych dzień wcześniej. 10 listopada 1520 wszystkie ciała ofiar zostały wywiezione na Södermalm, gdzie rozpalono wielki stos dla heretyków. Oooo zgrozo... z grobu wydobyto zwłoki regenta Sten Sture Młodszego, ogłoszonego wyrokiem Sądu Kościelnego heterykiem. Przewieziono je na Södermalm i spalono na stosie wraz z innymi ofiarami masakry.

 

Podsumowując stracono około 100 osób. Egzekucje objęły wszystkich stronników i krewnych regenta Stena Sture Młodszego. Majątki ofiar skonfiskowano na rzecz Korony. Brak jednoznacznych materiałów wskazujących na to czy inicjatorem masakry był król Chrystian II i jego doradcy czy też arcybiskup Gustaw Trolle i jego stronnicy. Trudno też stwierdzić czy cały proceder został zaplanowany przed koronacją królewską czy też był efektem spontanicznej akcji w trakcie uroczystości pokoronacyjnych.

Jedno jest pewne, że ten brutalny akt terroru, doprowadził do upadku duńskiego panowania w Szwecji, detronizacji Chrystiana II, zerwania Unii Kalmarskiej, upadku arcybiskupa Gustawa Trolle i wyniesienia na tron Gustawa Wazy i przejścia Szwecji na wiarę protestancką.