27 marca 1532 r. w Raciborzu zmarł Jan II Dobry książę opolsko-niemodlińsko-strzelecki.
Jan II Dobry był ostatnim przedstawicielem Piastów linii opolskiej. Podczas swojego długiego panowania w latach 1476-1532 udało mu się skupić w swoim ręku niemal wszystkie ziemie Górnego Śląska oraz dolnośląskie Księstwo Ziębickie jako zastaw.
Sarkofag księcia opolskiego Jana II Dobrego w Katedrze św. Krzyża w Opolu
W 1528 r. książę Jan wydał tzw. "Ordunek Górny", czyli ustawę górniczą składającą się z 72 artykułów, które zawierało modyfikacje zwyczajowego prawa górniczego na Śląsku, a dokładniej na terenie księstwa opolskiego i księstwa raciborskiego. Zawierał on szczegółowe przepisy normujące sposób produkcji, prawa i obowiązki właściciela kopalni i urzędników książęcych, zarobki górników oraz czas pracy, gdzie "robotnik ma 12 godzin na szychtę robić, a jeden drugiego luzować, a nie wyjeżdżać aż zadzwonią...". Ustawa górnicza wprowadzała również namiastkę ubezpieczenia społecznego powołując specjalną kasę, do której pracujący górnicy mieli wpłacać po 2 halerze tygodniowo w celu pomocy chorym. Dzięki tym środkom finansowym w Tarnowskich Górach utrzymano lecznicę dla gwarków. Dokument bardzo szybko został przetłumaczony na język polski.
W 1531 r. książę wydał "Przywilej Hanuszowy", który brał chłopów w obronę przed rosnącym uciskiem ze strony szlachty, oraz potwierdzał przynależność księstwa opolskiego i księstwa raciborskiego do Królestwa Czeskiego i wyznaczał Racibórz, obok Opola, miejscem, w którym obradować miał sejmik krajowy oraz miejscem, gdzie składano hołd królowi Czech.
Jan II Dobry nigdy się nie ożenił i nie miał następców. Dlatego też opolski dwór książęcy na wiele lat przed śmiercią Piasta stał się miejscem rywalizacji różnych książąt mających nadzieję na przejęcie pokaźnego spadku. Potencjalnymi spadkobiercami bezdzietnego księcia byli królowie Czech (jako panowie senioralni), burgrabia Pragi Zdenko Lew, Kazimierz II książę cieszyński i Fryderyk II książę legnicki. Początkowo najmniejsze szanse dawano jeszcze jednemu kandydatowi – księciu Jerzemu Hohenzollernowi, który zjednał sobie młodego króla Czech Ludwika II Jagiellończyka, a zwłaszcza wszedł w łaski starzejącego się Jana.
2 czerwca 1522 r. Fryderyk II książę legnicki zrzekł się pretensji do księstwa opolskiego i księstwa raciborskiego na rzecz Jerzego Hohenzollerna w zamian za 13333 guldenów i zwrot, po śmierci Jana II Dobrego, Kluczborka i Byczyny.
Po tragicznej i bezpotomnej śmierci króla Ludwika II pod Mohaczem w 1526 r. nowy król Czech Ferdynand I Habsburg niechętny Hohenzollernom postanowił unieważnić układy zawarte między Jerzym a księciem Janem II Dobrym. Jednak kłopoty finansowe skłoniły króla w 1531 r. do zawarcia, przy pośrednictwie polskiego króla Zygmunta I Starego a wuja Jerzego Hohenzollerna, kompromisu. Jerzy miał otrzymać księstwo opolsko-raciborskie tylko tytułem zastawu, do czasu wypłaceniu mu przez króla Czech pożyczonych wcześniej prawie 200 tys. guldenów. Ziemię bytomską miało prawo dziedziczyć dwóch męskich potomków, a bogumińską trzech. Niekwestionowane pozostały prawa Jerzego do księstwa karniowskiego. Dopiero dwa lata po śmierci księcia Jana II Dobrego i po wywiezieniu z zamku opolskiego wszystkich skarbów król czeski oddał księstwo opolsko-raciborskie w ręce Jerzego Hohenzollerna. Owymi skarbami były duże ilości złotych i srebrnych monet, biżuteria, zastawy stołowe, broń i zapasy żywności.
Sarkofag księcia opolskiego Jana II Dobrego w Katedrze św. Krzyża w Opolu
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz