3 grudnia 1266 r. zmarł książę wrocławski Henryk III Biały.
Do historii Dolnego Śląska przeszedł jako dobry gospodarz umożliwiający szybką odbudowę księstwa ze zniszczeń spowodowanych najazdem tatarskim. Książę skutecznie rewindykował dobra książęce, które bezprawnie zostały zagarnięte przez rycerstwo, możnych i klasztory w czasach panowania w księstwie wrocławskim Bolesława II Rogatki, aktualnie już tylko księcia legnickiego. Henryk III Biały nadał Wrocławiowi nowy przywilej lokacyjny i zezwolił mu na posiadanie samorządu w postaci rady miejskiej. Prawa miejskie w całości lub w części otrzymały również: Brzeg, Zawonia, Kluczbork, Przyłęk, Żmigród, Kostomłoty, Oleśnica, Ścinawa, Wołczyn, Leśnica, Zduny, Wiązów, Paczków, Bierutów, Ziębice i Rychbach.
Książęca polityka odzyskiwania utraconych dóbr doprowadziła w 1266 r. do buntu możnowładztwa, o którym wspomina "Księga henrykowska":
"Tu należy zauważyć, że w owym czasie, tj. po najeździe pogan, każdy z rycerzy zabierał, co chciał i ile chciał. [...] Książę Henryk [III Biały], utwierdzony w rządach, zaczął w różnych miejscach unieważniać czyny brata swojego pierworodnego [Bolesława II Rogatki] [...] mówiąc przy każdej sposobności i nie bacząc na fakt nadania: "Chcę mieć z powrotem posiadłości ojców moich"".
Pieczęć Henryka III Białego, księcia wrocławskiego
Książę został zmuszony do podziału księstwa wrocławskiego z bratem Władysławem, który był już arcybiskupem-elektem salzburskim. Wydzielenie odrębnej dzielnicy nastąpiło między 25 sierpnia a 16 września 1266 r. Moim zdaniem Władysław nie był zamieszany w bunt rycerstwa wrocławskiego przeciwko bratu, gdyż Henryk III Biały wsparł Władysław i króla czeskiego Przemysła Ottokara II w ich wyprawie odwetowej na księcia dolnobawarskiego Henryka XIII. Książę bawarski zimą 1265 r. dokonał najazdu na ziemie arcybiskupstwa salzburskiego, z powodu niechęci do Władysława jako stronnika czeskiego. A to wszystko wpisywało się w wojnę o sukcesję po Babenbergach.
Wracając do śmierci Henryka III Białego to tradycja wskazuje na otrucie księcia, które jest w literaturze często kwestionowane. Samo otrucie wiąże się z buntem możnych i podziałem księstwa. Za zabójstwem władcy mieli stać możni: kasztelan Niemczy Janusz z Michałowa, kasztelan Barda Jan Żerzucha i Tem (Tomasz) z Wezenborgów. Podobny los miał spotkać jego braci, najpierw Władysława a później Konrada I głogowskiego. Śmierci Henryka IV Prawego również towarzyszyły podejrzenia o otrucie. Wszystkie te informacje nie są obecnie możliwe do zweryfikowania. Dlatego też, ze względu na liczbę prawdopodobnie otrutych książąt śląskich, przyczynę śmierci Henryka III Białego należy traktować z dużą ostrożnością.
Tablica nagrobna Henryka III Białego, księcia wrocławskiego
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz