Bitwa pod Andernach - 8 października 876 r.

 

Ludwik II Niemiecki panujący w królestwie wschodniofrankijskim umacniał swoją pozycję po układzie z Verdun. Jego królestwo nie było jednolite plemiennie, gdyż żyli w nim Bawarowie, Szwabowie, Frankowie znad Menu i Renu, Turyngowie i Sasi. Mimo braku heterogenicznego charakteru państwa pozycja Ludwika II Niemieckiego była silna. Spajało je zagrożenie zewnętrze - Słowianie. Król, aby wzmocnić swoją pozycję wydał swoich synów za córki miejscowych najpotężniejszych możnowładców. Celem tych mariaży było utrzymanie lojalności miejscowej arystokracji. Tym sposobem w 861 r. Karloman poślubił nieznaną nam z imienia córkę hrabiego Nordgau w Bawarii Ernesta z rodu Ernestynów. Hrabia Ernest był nazywany "inter amicos regis primus". W 862 r. Karol III Gruby poślubił Ryszardę szwabską, córkę Erchangera z rodu Alaholfingerów, a Ludwik III Młodszy w 865 r. został zaręczony z nieznaną z imienia córką seneszala i opata klasztoru w Echternach i Sankt-Maximin w Trewirze Adalharda z rodu Gerardynów. Zaręczyny zostały jednak zerwane pod naciskiem króla zachodniofrankijskiego Karola II Łysego. Dlaczego? Ponieważ Adalhard nie zapobiegł splądrowaniu katedry w Saint-Denis przez Wikingów. Ostatecznie Ludwik III Młodszy między 869-874 poślubił Liutgardę, córkę Liudolfa głowy rodu Liudolfingów.

 

 Frankijscy rycerze

 

Polityka mariaży Ludwika II Niemieckiego okazała się skuteczna, gdyż zapewnił sobie wierność miejscowej arystokracji. Problemem stali się jego właśnie synowie, którzy wzniecali bunty. W 865 r. Ludwik II Niemiecki podzielił królestwo między synów: Karloman otrzymał Bawarię i marchie graniczące z Czechami i Morawami, Ludwik III Młodszy dostał Frankonię, Turyngię i Saksonię a najmłodszy Karol III Gruby Szwabię i Recję. Podział królestwa nie oznaczał sielskiej i anielskiej współpracy między ojcem a synami. Jeśli mieli w tym interes, wówczas wspierali ojca, a gdy było im to na rękę byli pasywni a czasami nawet wzniecali bunty. 28 sierpnia 876 r. we Frankfurcie nad Menem zmarł Ludwik II Niemiecki, a władzę w królestwie zgodnie z ustalonym podziałem przejęli synowie.

 

 Ludwik II Niemiecki, król wschodniofrankijski

 

Sytuację próbował wykorzystać stryj młodych królów - Karol II Łysy. Karol II Łysy zdążył już w Boże Narodzenie 875 r. koronować się na cesarza, a wiec w Pawii w 876 r. obwołały go "protector et defensor" i królem Italii. W tej sytuacji Ludwik II Niemiecki wysłał swoich przedstawicieli do Karola II Łysego. Owymi delegatami byli arcybiskup Kolonii Wilibert, hrabia Metzu Adalhard i hrabia Wormsgau Meingaud, którzy zawarli z cesarz pokój i uznali w imieniu swojego króla pozycję Karola Łysego.

 

Karol II Łysy wzmocniony autorytetem jako cesarz po śmierci brata pomaszerował w kierunku Akwizgranu i Kolonii. Jego celem było opanowanie całej Lotaryngii i podporządkowanie swojej władzy cesarskiej bratanków. Karol II Łysy dowiedziawszy się o przybyciu sił bratanka Ludwika III Młodszego odesłał swoją ciężarną żonę cesarzową Richildę do Herstal. Towarzyszyli jej opat St-Bertin Hilduin i biskup Leodium Franko. W Sinzig nad Renem rozpoczęły się negocjacje między Karolem II Łysym a Ludwikiem III Młodszym. Zakończyły się one fiaskiem, gdyż Ludwik III Młodszy odrzucił propozycję przekazania stryjowi ziem na lewym brzegu Renu. Wówczas doszło do starcia zbrojnego, które przeszło do historii jako bitwa pod Andernach.

 

W nocy z 7 na 8 października 876 r. Karol II Łysy rozkazał swoim siłą rozpocząć atak, myśląc że o świcie zaskoczy wojska Ludwika III Młodszego. Był to deszczowy dzień więc cesarska kawaleria miała problem z przemieszczaniem się. Arcybiskup Kolonii Wilibert,  obecny w obozie Karola II Łysego, wysłał swojego zaufanego księdza imieniem Hardwig, aby ostrzec Ludwika III Młodszego o planach ataku cesarza. Wyczerpana nocnym marszem i ciężkimi warunkami pogodowymi armia cesarska starła się rano z dobrze przygotowanymi i wypoczętymi oddziałami królewskimi. Bitwa rozpoczęła się od szarży cesarskiej kawalerii, która została otoczona przez armię królewską. Dzięki odwadze piechoty saskiej i turyngijskiej udało się przełamać atak kawalerii cesarskiej. Bitwa zakończyła się zwycięstwem Ludwika III Młodszego. Przejęto wozy z bronią i żywnością, które tradycyjnie stanowiły zaplecze średniowiecznej armii.

 

Do niewoli Ludwika III Młodszego trafili biskup Troyes Ottulf i Gauzlin opat St-Denis i kanclerz Karola II Łysego, a także hrabia Troyes Aledramn II, hrabiowie Bernard, Adalhard i Everwin oraz wielu innych możnych panów. Kronika St-Bertin opisując bitwę pod Andernach zacytowała Księgę Izajasza "Biada ci łupieżco, tyś sam nie złupiony, i tobie grabieżco, sameś nie ograbiony! Kiedy skończysz łupić, wtedy ciebie złupią, gdy grabież zakończysz, ograbią też ciebie".

 

Cesarzowa Richilda dowiedziawszy się o klęsce i ucieczce armii męża sama wyruszyła pospiesznie z Herstalu. W trakcie swojej ucieczki cesarzowa urodziła w siódmym miesiącu ciąży syna, którego nazwano Karolem. Triumfujący Ludwik III Młodszy opuścił Andernach i przez Sinzig wrócił do Akwizgranu. Po bitwie nie podpisano żadnego układu pokojowego, a cesarz Karol II Łysy ruszył do Italii, aby wesprzeć papieża Jana VIII w jego walkach z Saracenami.

 

  

Cesarz Karol II Łysy w towarzystwie papieży Grzegorza IV i Jana VIII