Zjazd łucki 1429 roku

6 stycznia 1429 roku na zamku w Łucku rozpoczął się zjazd monarchów europejskich.

Tak zwany zjazd łucki lub Kongres Łucki trwał 13 tygodni. Delegaci zaczęli przybywać do miasta na początku stycznia. Place i domy zostały przygotowane nie tylko w Łucku, ale także w okolicznych miejscowościach. Zebrano setki beczek wina i piwa, stada łosi, żubrów, dzików, wołów domowych, baranów, złota i srebra. W sumie do Łucka przybyło 15 tysięcy osób, co kilkakrotnie przekraczało liczbę mieszkańców Łucka. Sztućce zostały wykonana ze złota i srebra.

Gospodarzem Kongresu był wielki książę litewski Witold. Termin i miejsce zjazdu ustalono już w 1428 r. i pierwotnie miał odbyć się w Trokach na Litwie, później zmieniono lokalizację na Łuck, który leży bliżej Węgier. Pomysł kongresu został zaproponowany przez króla Zygmunta Luksemburskiego, króla Niemiec, Węgier i Czech.

Na kongresie poruszono kwestię sojuszu antyhusyckiego, podziału Mołdawii i ewentualnej koalicji chrześcijańsiej przeciwko Imperium Osmańskiemu, kwestię poprawy stosunków między Danią a Ligą Hanzeatycką, stosunków między Zakonem Krzyżackim w Prusach i Polską, a także możliwości zjednoczenia kościołów katolickiego i prawosławnego. Jednak najważniejszą kwestią tego kongresu była koronacja królewska księcia Witolda.

Do Łucka przybyli przedstawiciele następujących państw europejskich:

* jako gospodarz wielki książę litewski Witold wraz z żoną Julianną Holszańską oraz jego  litewscy i ruscy wasale, w tym przedstawiciele książęcych rodów Olelkowiczów-Słuckich, Holszańskich, Sanguszków, Czetwertyńskich, Czartoryskich, Ostrogskich, Druckich, Koreckich i Kurcewiczów, a także dostojnicy duchowni katoliccy, prawosławni, ormiańscy i żydowscy,

* król Węgier, Chorwacji, Niemiec i Czech  Zygmunt I Luksemburski wraz z żoną Barbarą cylejską, z dużą eskortą niemieckich arystokratów, książąt austriackich, możnych Czechów, Chorwatów i Węgrów,

* król Polski Władysław II Jagiełło wraz z żoną Zofią Holszańską, Zbigniew Oleśnicki (kardynał i biskup krakowski), Jan Tarnowski (marszałek i wojewoda), Wojciech Jastrzębiec (kamclerz i prymas Polski), a także wielu innych przedstawicieli polskiej arystokracji,

* Król Danii, Norwegii i Szwecji Eryk Pomorski,

* Wielki Mistrz Zakonu Krzyżackiego w Inflantach Siegfried Landorf Spanheim z rycerzami,

* Wielki Mistrz Zakonu Krzyżackiego w Prusach Paul von Rusdorf ze swoimi rycerzami,

* legat papieski Jędrzej Dominikanin,

* przedstawiciele cesarza Jana VIII Paleologa,

* Wielki Książę Moskiewski Wasyl II i patriarcha kijowski w Moskwie Focjusz,

* Wielki Książę Twerski Borys Wielki,

* Wielki Książę Riazański Iwan III,

* przedstawiciele Hospodara Mołdawskiego,

* chan Tatarów perekopskich,

* chan Tatarów wołżańskich,

* chan Tatarów dońskich,

* hospodar Mołdawii Aleksander Dobry,

* książęta mazowieccy,

* książęta pomorscy,

* książęta śląscy,

* książęta odojewscy.

Do czasu rozpoczęcia rozmów dyplomatycznych goście dobrze się bawili. Codziennie spożywano 700 beczek miodu, wina, małmazji i innych napojów, 700 wołów, 1400 owiec, setki łosi, dzików, a także inne potrawy. Pomiędzy rokowaniami politycznymi goście spędzali czas na różnych zabawach, rycerskich turniejach i polowaniach.

Celem zjazdu było ustalenie zasad obrony przed zagrożeniem ze strony Turków Osmańskich. Podjęli oni w dość krótkim czasie dwie nieudane próby zdobycia Konstantynopola – 1396 r. i 1422 r.  a od 8 lat trwało oblężenie Telassonik. Jednak jego obrady zdominowała inna kwestia. Po przybyciu na zjazd w lutym 1429 r., król niemiecki i węgierski Zygmunt Luksemburczyk chcąc rozbić unię polsko-litewską wystąpił z projektem koronacji księcia Witolda Wielkiego. Od razu uzyskał akceptację tej propozycji Władysława II Jagiełły, który wiedział, że sprzeciw naraziłby go na nieporozumienia z Litwą oraz dzięki temu sam zaszachuje w ten sposób Polskę chcącą dokonywać po jego śmierci elekcji tronu, być może w sposób niekorzystny dla jego synów. Witold Wielki oficjalnie demonstrował w tej sprawie niezdecydowanie. Projekt koronacji poparli możni panowie litewscy, natomiast sprzeciwił jej się Zbigniew Oleśnicki, podkanclerzy Władysław Oporowski i Piotr Szafraniec, którzy twierdzili, że o koronie może decydować papież, a nie cesarz. Władysław II Jagiełło uznał, że jego demonstracja się udała i zmienił zdanie odnośnie do koronacji uznając, że w tej sytuacji załatwi sprawę sukcesji tronu polskiego polubownie.

Bałkany w 1410 r.

Omawiano również kwestię naddnunajskich państw rumuńskich – Wołoszczyzny i Mołdawii. Węgrzy, Turcy i Polacy rościli sobie prawo do zwierzchnictwa nad Hospodarstwem Mołdawskim. Na mocy porozumienia z 1412 r. Mołdawia musiała działać po stronie Zygmunta Luksemburczyka w walce z Turkami. Mołdawia jednak nie zastosowała się do porozumienia. W ten sposób Zygmunt Luksemburski zaproponował podział tej ziemi między Polskę i Węgry. Proponował też obsadzenie Kilii Krzyżakami. Ostatecznie do żadnego rozbioru Mołdawii nie doszło. Na zjeździe łuckim próbowano uregulowanać stosunki między Danią a miastami Hanzy. Walki między Duńczykami a Hanzą wyczerpały królestwo. Jednak nie znamy rezultatów tych rozmów.