Bernward biskup Hildesheim

 

20 listopada 1022 r. w Hildesheim zmarł biskup Hildesheimu święty Bernward wybitna postać czasów panowania saskiej dynastii Ludolfingów.

Bernward urodził się około 960 r. i pochodził ze starego saskiego rodu arystokratycznego. Niestety nie wiemy, kto był jego ojcem. Jako potencjalni ojcowie są wymieniani: margrabia Marchii Północnej Dytryk z rodu Haldensleben, ojciec Ody, teść Mieszka I oraz palatyn Saksonii Dytryk I. Spędził dzieciństwo na dworze dworze swojego dziadka od strony matki palatyna Saksonii Adalberta. W związku z czym należy przypuszczać, że matką Bernwarda była prawdopodobnie Athelburgis lub jej siostra Fritheruna.

W 976 r. Bernward został oddany do szkoły katedralnej w Hildesheim, gdzie uczył się "siedmiu sztuk wyzwolonych". Jego opiekunem i patronem był jego wuj Folkmar, który w tym czasie był członkiem kapituły katedralnej oraz od 975 r. kanclerzem cesarza Ottona II. Folkmar był bliskim i zaufanym współpracownikiem cesarza, który w 977 r. powierzył mu trzymanie na uwięzi w Utrechcie księcia bawarskiego Henryka II Kłótliwego i hrabiego Amberau i Derlingau Ekberta Jednookiego z rodu Billungów.

W 987 r. Bernward dzięki protekcji wuja biskupa Utrechtu Folkmara wstąpił do kapelanii dworskiej cesarzowej Teofano będącej regentką po śmierci Ottona II. Bernward stał się wychowawcą młodego króla Ottona III, ale niestety nie znamy szczegółów tej edukacji. 15 stycznia 993 r. Bernward został wyświęcony na biskupa przez arcybiskupa mogunckiego Willigisa.

Z okresu biskupiej posługi w Hildesheim zachowało się kilka kodeksów rękopiśmiennych. Cennym dziełem jest Ewangeliarz Bernwarda, który jest ręcznie, bogato zdobionym ewangeliarzem powstałym na zamówienie biskupa i podarowanym klasztorowi Świętego Michała w Hildesheim, a dokładniej dla ołtarza Matki Boskiej. Ewangeliarz liczy 232 pergaminowe karty formatu 28x20 cm. Zachował się w oryginalnej oprawie, w której umieszczono wykonany z kości słoniowej bizantyjski relief przedstawiający Jezusa Chrystusa jako Pantokratora, a po bokach stoi Maryja i Jan Chrzciciel (motyw Deesis). Maryja i Jan podnoszą obie ręce i zwracają się do Chrystusa w pokornej i błagalnej postawie (pozycja orant). Ewangeliarz Bernwarda zawiera Ewangelie Mateusza, Marka, Łukasza i Jana. Jest ona przykładem sztuki ottońskiej.

 

Ewangeliarz Bernwarda - motyw Deesis, czyli centralną osobą jest Chrystus jako Pantokrator, obok Maryja, następnie Jan Chrzciciel

 

Ewangeliarz Bernwarda - po lewej biskup Bernward w ornacie z księgą Ewangelii, po prawej Maryja, patronka katedry, jako Matka Boska Zwycięska

Ważnym zabytkiem z czasów pontyfikatu biskupa Bernwarda są tzw. Drzwi Bernwarda, zwane również Drzwiami z Hildesheim brązowe drzwi z katedry Wniebowzięcia Matki Bożej w tym mieście. Zabytek ten jest przykładem średniowiecznej rzeźby w Niemczech i podobnie jak Ewangeliarz Bernwarda reprezentuje sztukę ottońską. Drzwi zostały odlane z brązu w 1015 r. dla kościoła opackiego  Św. Michała w Hildesheim. Składają się z dwóch skrzydeł Na każdym skrzydle umieszczono po 8 reliefów ze scenami figuralnymi, prostokątnie obramionych wąskimi listwami. Na lewym skrzydle umieszczono wybrane wątki ze Starego Testamentu – historię Adama i Ewy oraz ich potomków Kaina i Abla, na prawym sceny z Nowego Testamentu, które zawierają wątki skupione wokół narodzin i śmierci Jezusa Chrystusa.

 

 Drzwi Bernwarda w Hildesheim

Śmierć Edmunda Męczennika

 

20 listopada 869 r. lub 870 r. zmarł Edmund Męczennik, król Anglii Wschodniej.

Król Edmund był chrześcijańskim królem Anglii Wschodniej od około 855 r. do swojej męczeńskiej śmierci w 869 lub 870 r. "Kronika Anglosaska" podaje, że Wikingowie przybyli do Wschodniej Anglii w 866 r. Wielką Armią Pogan dowodziło trzech braci: Ivar Bez Kości, Halfdan Ragnarsson i Ubbe Ragnarsson, synowie na wpółlegendarnego Ragnara Lodbroka. Edmund kupił pokój dzięki podarkom w postaci koni i poganie z północy odeszli. Jednak Wikingowie powrócili w 869 r. i wypowiedzieli wojnę Edmundowi. Zgodnie z już przyjętą praktyką, zajęli dogodną do obrony bazę w Thetford, gdzie przezimowali. Na początku nowego roku król Edmund poprowadził kontratak, ale został pokonany prawdopodobnie w bitwie pod Thetford. Uciekł z pola bitwy, ale później został schwytany, wzięty do niewoli i, według jednej z wersji opisu zdarzeń, natychmiast zabity, a według innej złożony w ofierze Odynowi.

 

  

XII wieczne przedstawienie męczeńskiej śmierci króla Edmunda, króla Anglii Wschodniej

 

Późniejsze relacje hagiograficzne przedstawiają króla w wyidealizowanym świetle i opisują jego męczeńską śmierć w obronie wiary chrześcijańskiej. Zgodnie z opisem "Passio sancti Eadmundi" autorstwa Abbona z Fleury, król po pojmaniu przez Wikingów miał możliwość porzucenia wiary chrześcijańskiej i rządzenia jako marionetkowy król lub też zginąć. Edmund postanowił pozostać wierny swojej wierze w Chrystusa. Został przywiązany do drzewa (zgodnie z przyjętą tradycją w Hoxne, chociaż nowsze badania wskazują na Bradfield St Clare) a następnie przebity strzałami i na końcu odcięto mu głowę.

Jego zwolennicy odzyskali ciało i znaleźli jego głowę strzeżoną przez wilka. Edmund został pochowany blisko miejsca swojej męczeńskiej śmierci, ale ostatecznie jego ciało zostało przeniesione do Bedericesworth (obecnie zwane na cześć króla Bury St Edmunds). Ciało króla zostało przeniesione do Londynu w 1010 r. a to ze względu na niebezpieczeństwo duńskich najazdów, ale w 1013 r. powróciło do Bury St Edmunds. 20 lat po śmierci króla-męczennika król Alfred Wielki ustanowił Edmunda świętym za jego wiarę, lojalność i odwagę. Kult św. Edmunda rozprzestrzenił się na cały kraj, a rzeźby lub obrazy przedstawiające jego życie i śmierć są szeroko rozpowszechnione od Wells i Tewkesbury na południu po Pickering w Yorkshire, a wiele kościołów parafialnych jest poświęconych jego pamięci.

 

 Ruiuny kościoła opackiego w Bury St Edmunds

 

Wraz ze śmiercią Edmunda Męczennika przestało istnieć Królestwo Anglii Wschodniej jako niezależne królestwo anglosaskie. Wikingowie we Wschodniej Anglii ustanowili swoich marionetkowych królów: Oswalda i Æthelreda II, którzy prawdopodobnie panowali wspólnie. Duńczycy przejęli władzę nad szerokim pasem ziem biegnących od Yorku na północy niemal po ujście Tamizy na południu. Należy przy tej okazji wspomnieć, że po zwycięstwie i zabójstwie Edmunda Męczennika ze źródeł znika Ivar bez Kości. Nie wiem co się wydarzyło ale jest wielce prawdopodobne, że w tym okresie zmarł. Halfdan Ragnarsson samotnie przewodził kolejnej kampanii, tym razem przeciwko Esseksowi a było to na przełomie lata i jesieni 870 r.