Lądowanie Normanów w Anglii w 1066

 

Dziś wypada wrócić do sytuacji politycznej w Anglii i kryzysu sukcesyjnego po śmierci Edwarda Wyznawcy. Król Anglii Harold II Godwinson odniósł wspaniałe zwycięstwo nad królem Norwegii Haraldem III Surowym w bitwie pod Stanford Bridge. Teraz jednak musiał zmierzyć się z kolejnym pretendentem do tronu.

Siły księcia Normandii Wilhelma II Bękarta były już 12 sierpnia gotowe do przepłynięcia kanału La Manche, ale operacja została opóźniona o kilka tygodni. Kronikarze normańscy tłumaczą to opóźnienie złą pogodą, ale bardziej prawdopodobne jest, że Wilhelm wolał poczekać, aż Harold II Godwinson rozpuści  swoją flotę, aby zapewnić sobie łatwiejszą przeprawę. Flota księcia Normandii w porcie Saint Valery czekała na pomyślny wiatr. Wyczekiwana chwila pojawiła 28 września 1066 r. i Normanowie wyruszyli w końcu na Anglię. Najeźdźcy wylądowali jeszcze tego samego dnia w Pevensey w Sussex. Wilhelm II Bękart zbudował drewniany zamek w Hastings, skąd przypuszczał ataki na okolicę. Wzniesiono również fortyfikacje w Pevensey.

 

 Lądowanie armii Wilhelma II Bękarta w Anglii

 

Przygotowania Wilhelma II Bękarta do wyprawy trwały kilka miesięcy, ponieważ z jednej strony musiał zebrać odpowiednio silną armię, a z drugiej strony zbudować wystarczająco dużą flotę, by nią przetransportować wojsko. Jego armia składała się nie tylko z Normanów, ale także kontyngentów pochodzących z Bretanii i Flandrii. 

 

 Wilhelm II Bękart książę Normandii

 

Współczesne wydarzeniom źródła podają, że wielkość armii Wilhelma II Bękarta liczyła od 14 000 do 150 000 żołnierzy i 776 statków dostarczonych przez 14 normańskich baronów, co zdaje się być liczbą przesadzoną. Współcześni historycy są bardziej skromni i szacują wielkość armii na dużo mniejszym poziomie. Według Matthew Bennetta liczyła od 7 000 do 8 000 ludzi, w tym od 1 000 do 2 000 kawalerii, Christopher Gravetta podaje 7500 ludzi, Pierre Boueta 8 000 żołnierzy a Peter Marrena szacuje ją na poziomie 10 000 ludzi, w tym 3 000 kawalerii. Armia składała się z piechoty, kawalerii i łuczników lub kuszników, mniej więcej tyle samo jeźdźców co łuczników i tyle samo piechoty, ile razem kawalerii i łuczników.

 

 Flota Wilhelma II Bękarta w drodze do Anglii

Śmierć Henryka III Białego, księcia wrocławskiego

 

3 grudnia 1266 r. zmarł książę wrocławski Henryk III Biały.

Do historii Dolnego Śląska przeszedł jako dobry gospodarz umożliwiający szybką odbudowę księstwa ze zniszczeń spowodowanych najazdem tatarskim. Książę skutecznie rewindykował dobra książęce, które bezprawnie zostały zagarnięte przez rycerstwo, możnych i klasztory w czasach panowania w księstwie wrocławskim Bolesława II Rogatki, aktualnie już tylko księcia legnickiego. Henryk III Biały nadał Wrocławiowi nowy przywilej lokacyjny i zezwolił mu na posiadanie samorządu w postaci rady miejskiej. Prawa miejskie w całości lub w części otrzymały również: Brzeg, Zawonia, Kluczbork, Przyłęk, Żmigród, Kostomłoty, Oleśnica, Ścinawa, Wołczyn, Leśnica, Zduny, Wiązów, Paczków, Bierutów, Ziębice i Rychbach.

Książęca polityka odzyskiwania utraconych dóbr doprowadziła w 1266 r. do buntu możnowładztwa, o którym wspomina "Księga henrykowska":

 

"Tu należy zauważyć, że w owym czasie, tj. po najeździe pogan, każdy z rycerzy zabierał, co chciał i ile chciał. [...] Książę Henryk [III Biały], utwierdzony w rządach, zaczął w różnych miejscach unieważniać czyny brata swojego pierworodnego [Bolesława II Rogatki] [...] mówiąc przy każdej sposobności i nie bacząc na fakt nadania: "Chcę mieć z powrotem posiadłości ojców moich"".

 

 Pieczęć Henryka III Białego, księcia wrocławskiego

 

Książę został zmuszony do podziału księstwa wrocławskiego z bratem Władysławem, który był już arcybiskupem-elektem salzburskim. Wydzielenie odrębnej dzielnicy nastąpiło między 25 sierpnia a 16 września 1266 r. Moim zdaniem Władysław nie był zamieszany w bunt rycerstwa wrocławskiego przeciwko bratu, gdyż Henryk III Biały wsparł Władysław i króla czeskiego Przemysła Ottokara II w ich wyprawie odwetowej na księcia dolnobawarskiego Henryka XIII. Książę bawarski zimą 1265 r. dokonał najazdu na ziemie arcybiskupstwa salzburskiego, z powodu niechęci do Władysława jako stronnika czeskiego. A to wszystko wpisywało się w wojnę o sukcesję po Babenbergach.

 

Wracając do śmierci Henryka III Białego to tradycja wskazuje na otrucie księcia, które jest w literaturze często kwestionowane. Samo otrucie wiąże się z buntem możnych i podziałem księstwa. Za zabójstwem władcy mieli stać możni: kasztelan Niemczy Janusz z Michałowa, kasztelan Barda Jan Żerzucha i Tem (Tomasz) z Wezenborgów. Podobny los miał spotkać jego braci, najpierw Władysława a później Konrada I głogowskiego. Śmierci Henryka IV Prawego również towarzyszyły podejrzenia o otrucie. Wszystkie te informacje nie są obecnie możliwe do zweryfikowania. Dlatego też, ze względu na liczbę prawdopodobnie otrutych książąt śląskich, przyczynę śmierci Henryka III Białego należy traktować z dużą ostrożnością.

 

 Tablica nagrobna Henryka III Białego, księcia wrocławskiego

Śmierć Wacława III

 4 sierpnia 1306  w Ołomuńcu został zamordowany król Czech i niekoronowany król Polski Wacław III z dynastii Przemyślidów.

  

Król został zasztyletowany podczas snu. Został ugodzony trzykrotnie prawdopodobnie przez Konrada z Botensteinu, niemieckiego rycerza z otoczenia władcy. W związku z tym, że został zabity przez człowieka ze swojej straży królewskiej, nie udało się ustalić, kto faktycznie był inicjatorem zabójstwa.

Wśród potencjalnych zleceniodawców zbrodni wymienia się czeskich możnych, którzy obawiali się nowej polityki Wacława III, ale też za morderstwem mogli stać Albrecht I Habsburg, król Niemiec a nawet Władysław Łokietek, książę sandomierski, sieradzki, łęczycki i brzesko-kujawski lub Karol I Robert, król Węgier.

 

Wacław III został zabity w trakcie wyprawy zbrojnej na Malopolskę, której celem było przywrócenie czeskich rządów na ziemiach polskich, której zwieńczeniem miała być koronacja królewska Wacława III w Gnieźnie.

  

Śmierć Wacława III oznacza koniec panowania dynastii Przemyślidów w Czechach oraz kres czeskich rządów na ziemiach polskich. Śmierć młodego króla ułatwiła Władysławowi Łokietkowi proces jednoczenia Polski po okresie rozbicia dzielnicowego. W Krakowie odbył się wiec rycerstwa, którego uczestnicy oficjalnie zaprosili Władysława Łokietka do objęcia władzy. Uroczysty wjazd do stolicy Małopolski nastąpił 1 września 1306 i został połączony z wydaniem przywileju dla miasta oraz dla dotychczasowego czołowego zwolennika rządów czeskich biskupa krakowskiego Jana Muskaty. Taki obrót sprawy nie mógł być możliwy w sytuacji pozostawania przy życiu Wacława III. Śmieć młodego i bezdzietnego króla pogrążyła Czechy w kryzysie dynastycznym i wojnie domowej.

Pasowanie na rycerza Konrada I księcia głogowskiego

 

2 sierpnia 1252 roku  Rocznik kapituły poznańskiej odnotował fakt pasowania na rycerza Konrada I księcia głogowskiego. Aktu tego dokonał Przemysł I  książę wielkopolski.

 

Uroczystość ta  prawdopodobnie miała miejsce w katedrze poznańskiej, w obecności biskupa poznańskiego Boguchwały II, jak również zapewne w obecności wielu zaproszonych innych, ważnych nieznanych nam z imienia gości.

 

Tak mógł wyglądać moment pasowania na rycerza księcia głogowskiego
 

Konrad widząc, że każdy z jego z starszych braci chce zaspokoić swoje ambicje do posiadania własnego księstwa kosztem ziem swojego rywala, porzucił karierę duchownego i upomniał się o udział we władzy na Śląsku. Książę zrezygnował z objęcia stanowiska biskupa pasawskiego w Bawarii. W walce o swój dział wsparli go książęta wielkopolscy - Przemysł I i Bolesław Pobożny.

 

W 1249 roku Konrad I głogowski poślubił Salomeę, siostrę  Przemysła I. Małżeństwo to miało wymiar polityczny i skierowane było przeciwko bratu Konrada I, Bolesławowi II Rogatce, który dzięki temu sojuszowi zmuszony został do wydzielenia Konradowi księstwa głogowskiego i rezygnacji z pretensji do Wielkopolski. Ślub odbyły się w Poznaniu, a nowożeńców pobłogosławili arcybiskup gnieźnieński Pełka i biskup poznański Boguchwał II.

    

W wyniku wojny trzech braci Dolny Śląsk uległ podziałowi na trzy księstwa: wrocławskie które objął Henryk III Biały, legnickie Bolesława II Rogatki i głogowskie Konrada I. Powszechnie odpowiedzialnością za wywołanie bratobójczych walk oskarża się Bolesława II Rogatkę, jednak należy podkreślić, że nie zawsze on był stroną ofensywną i był cztery razy więziony przez młodszych braci. Działania Bolesława II Rogatki, jako najstarszego syna Henryka II Pobożnego, należy traktować jako próbę utrzymania w całości ojcowskiego dziedzictwa i przeciwdziałanie postępującemu rozbiciu dzielnicowemu na Dolnym Śląsku. Bolesław II Rogatka próbował również utrzymać śląskie panowanie w Wielkopolsce, stąd też takie zajadłe wspieranie Konrada przez książąt wielkopolskich.

 

Pieczęć piesza Konrada I głogowskiego z 1253 r.
 

   

Od Konrada i Salomei wywodzi się linia Piastów głogowskich i żagańskich, która wymarła w 1504 r. na Janie II Szalonym.