Wilhelm II Dobry król Neapolu i Sycylii

 Ten, co na łuku pochyłości świeci,  

Patrz, oto Wilhelm! Jako ojciec dzieci,  

Płacze go naród, którego zła dola 

Skarży żyjących Frydryka, Karola;  

Jak sprawiedliwy król w niebie kochany,  

Widzisz po blasku, jakim jest odziany. 

Wilhelm II Dobry wstąpił na tron sycylijski w wieku zaledwie dwunastu lat, gdy jego ojciec Wilhelm I Zły zmarł w maju 1166 r. Młody król znajdował się pod opieką królowej matki Małgorzaty z Nawarry, wspieranej przez radę regencyjną złożoną z trzech członków: biskupa Syrakuz, Riccardo Palmer, notariusza Matteo d'Aiello i gaito Pietro. Królestwo Sycylii przechodziło trudny okresu wewnętrznych konfliktów z powodu szeregu sporów między baronami, duchowieństwem i ludem, prawdopodobnie również wzmocnionych łagodnym charakterem krola Wilhelma I. Dlatego też pierwszymi posunięciami regencji były próby pojednania między ludem a szlachtą. Udzielono także amnestii fiskalnych, niektóre wolne hrabstwa przekazano w lenno, a wygnanemu Tancredowi z Lecce i Robertowi z Loritello zezwolono na powrót do Królestwa.  

Chrystus koronuje Wilhelma II Dobry, mozaika z katedry w Monreale (XII wiek) 

W grudniu 1171 r. Wilhelm osiągnął wiek sprawny do samodzielnych rządów i został koronowany na króla. W 1174 r. Wilhelm wysłał flotę dowodzoną przez hrabiego Tankreda z Lecce na pomoc Amalrykowi, królowi Jerozolimy, z demonstracyjną akcją przeciwko Aleksandrii w Egipcie. W następnych latach flota sycylijska przeprowadziła liczne naloty na egipskie wybrzeża, bez szczególnej strategii podboju, celem wsparcia chrześcijańskich władców Ziemi Świętej. 

 

Ambicje cesarza Fryderyka I Barbarossy nie były niczym nowym. Już w latach 1173–1174 próbował złamać sojusz włoskich państw, ofiarując Wilhelmowi II Dobremu rękę jednej ze swoich córek (prawdopodobnie Beatrycze). Jednak plan się nie powiódł, ponieważ Wilhelm II Dobry nie chciał wystąpić przeciwko papieżowi. Nowa orientacja polityczna cesarza i rosnący dystans między Cesarstwem Bizantyjskim a Królestwem Sycylii mocno zmieniły układ sił między mocarstwami europejskimi i dały nadzieję na pozytywny wynik nowym próbom zbliżenia między Rzeszą a Sycylią. Korzyści z tego sojuszu były widoczne po obu stronach. Sojusz z Sycylią mógł zagwarantować cesarzowi większą swobodę działania w północnych Włoszech, podczas gdy Wilhelm II Dobry miał duże perspektywy podbojów kosztem Bizancjum, które teraz, po śmierci cesarza Manuela, przechodziło wewnętrzne trudności. Z pewnością w momencie zawarcia umowy nie można było jeszcze przewidzieć sukcesji Konstancji na tronie sycylijskim, a zatem pokojowej realizacji „antiquum ius imperii” na Sycylii. Na dworze królewskim w Palermo, zwolennikiem małżeństwa, był arcybiskup Gualtiero z Palermo, któremu sprzeciwiał się przede wszystkim wicekanclerz Matteo di Aiello. 

Wilhelm II Dobry poświęca Madonnie katedrę w Monreale, mozaika z katedry w Monreale

 

Nieudany projekt małżeństwa Wilhelma z bizantyjską księżniczką Marią, córką cesarza Manuela I Komnena, i następnie sprzeciw papieża Aleksandra III z 1173 r. wobec małżeństwa króla Sycylii z córką cesarza Fryderyka I Barbarossy. Zmusił Normanów do szukania innej partii na żonę dla króla Sycylii. W Palermo 13 lutego 1177 r. Wilhelm poślubił Joannę Plantagenet, siostrę króla Anglii Ryszarda Lwie Serce.  

Szansą na poszerzenie granic stworzyła śmierci cesarza Manuela I w 1180 r. i powstały zamęt w Bizancjum. 11 czerwca 1185 r. wojska sycylijskie zdobyły Durazzo. Następnie armia licząca 80 tys. żołnierzy (w tym 5000 rycerzy) pomaszerowała do Salonik, natomiast flota składająca się z 200 okrętów zaatakowała Wyspy Jońskie. W sierpniu Saloniki zostały zdobyte. Jednak 7 września 1185 r. nad Strymonem cesarz Izaak II Angelos pokonał najeźdźców. Normanowie natychmiast opuścili Saloniki. W 1189 Wilhelm II zawarł pokój z Bizancjum zwracając zajęte tereny. 

  

Wczesnym latem 1185 r. Wilhelm II Dobry odbył spotkanie w Troi, podczas której wielcy panowie królestwa, w tym Tankred z Lecce, Ruggero di Andria i wicekanclerz Matteo di Aiello, przysięgli, że uznają sukcesję swojej ciotki Konstancji, siostry ojca i córki Rogera II, w sytuacji, gdy Wilhelm II Dobry umrze bez bezpośrednich spadkobierców. 

Latem następnego roku Konstancja opuściła Palermo i udała się do Mediolanu, miejsca wybranego na ślub. Znamienne jest to, że stary antagonista polityki cesarskiej we Włoszech, komuna Mediolanu, poprosiła o zaszczyt zorganizowania ceremonii ślubu. Jest to oczywisty dowód nowego kierunku politycznego Fryderyka Barbarossy przypieczętowanego sojuszem między cesarzem a komuną z 11 lutego 1185 r. Wilhelm II Dobry osobiście towarzyszył Konstancji i jej spektakularnemu orszakowi złożonemu z ludzi, koni i mułów do Salerno. W Rieti Konstancja została powitana, przez cesarską delegację reprezentującą pana młodego, który pozostał w Niemczech, gdzie w Spirze brał udział w pogrzebie matki. W Foligno prawdopodobnie poznała cesarza. Przejeżdżając przez Piacenzę i Pawię (gdzie być może świętowała Boże Narodzenie) Konstancja w końcu przybyła do Mediolanu. 

Pogrzeb Wilhelma II Dobrego, z "Liber in honorem Augusti" 

 

W 1189 r. Wilhelm II Dobry, niemający bezpośrednich potomków, wskazał ciotkę Konstancję, jako swoją spadkobierczynię i zobowiązał szlachtę do złożenia przysięgi wierności, próbując w ten sposób rozwiązać problem niechęci możnych i duchowieństwa do jej męża Henryka Staufa. 18 listopada 1189 r. w Palermo zmarł Wilhelm II Dobry a Konstancja stała się królową Sycylii, jednak innego zdania byli możnowładcy sycylijscy, którzy królem obwołali jej kuzyna Tankreda z Lecce, ale o tym szerzej w tekście o Konstancji. https://historix-tours.blogspot.com/2021/07/konstancja-de-hauteville-cesarzowa.html

Kryzys władzy papieskiej na początku Xi wieku

 W nowe tysiąclecie państwo kościelne wchodziło pogrążone w kryzysie - upadek władzy papieskiej, tej moralnej jak i politycznej. Na lata 1003-1009 przypadł pontyfikat papieża Jan XVIII. Jego następcą w latach 1009-1012 był papież Sergiusz IV. Zarówno Jan XVIII, jak i Sergiusz IV, choć nominalni papieże, byli uzależnieni od władzy Jana III Krescencjusza. Jako przywódca rodu Krescencjuszy i Patrycjusz Rzymu (Patricius Romanorum), Jan III Krescencjusz był skutecznym władcą miasta. Wpływy Jana Krescencjusza uniemożliwiały królowi niemieckiemu Henrykowi II spotkanie się z papieżem przy wielu okazjach, tym samym uniemożliwiając mu zdobycie korony cesarskiej. 

Papież Jan XVIII zabiegał o poparcie w Niemczech, prosząc króla Henryka II, by przybył do Rzymu, zwłaszcza po koronacji 14 maja 1004 r. w Pawii na króla Italii przez arcybiskupa Mediolanu Arnulfa II. Jednak Krescencjusz stanowczo się temu sprzeciwiał, o czym wspomniał saski kronikarz Thietmar z Merseburga: 

 

„Ab omnibus hiis sacerdotibus summis adventus regis admodum Desideriatur, sed diversorum reluctatione hostium diu tardatur.” 

 

Przy czym kronikarz nie wymienia w tekście Jana III Krescencjusza, ale pod sformułowaniem" diversorum reluctatione hostium" możne ukrywać się osoba czcigodnego patrycjusza.  

Henryk II i Kunegunda koronowani przez Chrystusa Króla

Po śmierci Sergiusza IV 12 maja 1012 r. wybuchły walki między Krescencjuszami a hrabiami Tusculum o wakujący tron papieski i panowanie nad Rzymem. Hrabiowie Tusculum dokonali elekcji Benedykta VIII, natomiast Krescencjusze mianowali Grzegorza VI. W dniu 18 maja nieoczekiwanie zmarł, Jan III Krescencjusz prawdopodobnie otruty, jeszcze tego samego dnia w pośpiechu doszło do wyświęcenia nowego papieża Benedykta VIII. Benedykt VIII, syn Grzegorza hrabiego Tusculum, siłą przepędził z Rzymu Krescencjuszy i zmusił w grudniu 1012 r. Grzegorza VI do ucieczki na dwór króla Henryka II, który uznał elekcję Benedykta za ważną a Grzegorz VI został ogłoszony antypapieżem. Henryk II, bardzo pobożny, ale politycznie rozważny człowiek, dostrzegł siłę Tuskulańczyków, którym udało się ustanowić swoje rządy w Rzymie, i Benedykta VIII, rządzącego miastem żelazną ręką, który już wysłał kilka listów do Henryka II, aby przeciwstawić swoją sprawę sprawie Grzegorza VI. Co więcej, Benedykt rozpoczął już pozytywną politykę na rzecz Kościoła niemieckiego, przyznając mu różne przywileje kościelne i obiecując Henrykowi długo oczekiwany tytuł cesarski. 

Pod koniec 1013 r. Henryk II zebrał swoją armię w Augsburgu, aby wkroczyć do Włoch. Wcześniej w 1013 r. Henryk podpisał traktat pokojowy z księciem Polski Bolesławem I Chrobrym w Merseburgu. Pokój z Polską dał Henrykowi możliwość spokojnego zajęcia się sprawami we Włoszech. Podczas marszu przez Alpy Henrykowi towarzyszyła jego żona, królowa Kunegunda i wielu możnych duchownych. Po dotarciu do Pawii dołączyli do niego inni biskupi i opaci. Siły Henryka uwięziły króla Włoch Arduina w jego stolicy w Ivrei, gdzie pozostał do 1015 r. 

Henryk II przybył do Rzymu na początku 1014 r., przywracając Benedykta VIII na tron papieski. Henryk i jego żona Kunegunda są uroczyście prowadzeni do Bazyliki Świętego Piotra przez 12 senatorów rzymskich. Przed katedrą czekał papież Benedykt VIII, który zapytał króla, czy jest patronem i obrońcą Kościoła Rzymskiego i czy chce być lojalny wobec niego i jego następców. Henryk potwierdził to, po czym on i Kunegunda zostali namaszczeni i koronowani przez papieża w katedrze. Cesarz miał swoją dawną koronę umieszczoną nad ołtarzem Świętego Piotra. Akt koronacji miał miejsce 14 lutego 1014 r. Papież koronował Henryka II na cesarza Rzymskiego („Romanorum Imperator”). Tego samego dnia papież Benedykt wydał ucztę na cześć cesarza na Lateranie. 

Następnie, pod przewodnictwem cesarza i papieża, odbył się synod w Rzymie, na którym wyznaczono pięciu biskupów, wydano dekrety przeciw symonii i poparto życie duchowieństwa w czystość oraz zarządzono przywrócenie własności Kościoła. Niedługo potem cesarz ponownie przeniósł się na północ Włoch, gdzie założył diecezję Bobbio. Świętując Wielkanoc w Pawii we Włoszech, następnie w połowie maja 1014 r. Henryk wrócił do Niemiec. Pozostawił Rzym pod rządami papieża. Po tej wyprawie cesarz rzadko interweniował w sprawy Włoch i papiestwa. 

 

Wojna pomorsko-meklemburska 1351-1354

 W połowie XIV wieku książęta wołogoscy z dynastii Gryfitów Barnim IV Dobry, Warcisław V Ojcze Nasz i Bogusław V Wielki nadal spierali się z książętami meklemburskimi Albrechtem II Wielkim i Janem I (IV), ponieważ nie mogli odkupić zastawionych w pokoju z Brudersdorf z 1328 r. ziem: bardzkiej, grzymskiej i trzebudzickiej.  

25 października 1351 r. hrabia Chodźkowa Jan V Młodszy ożenił się z baronową Gesą von Putbus, córką Stoisława III z Putbus. Wśród wymienionych gości na uroczystościach weselnych znajdują się rody: Behre, Horn i Owstin. Na weselu w Greifswaldzie obecni byli także książęta i ich żony. Podczas uroczystości książę Barnim IV Dobry wezwał swoich zwolenników do walki z Meklemburczykami. Ponownie wybuchły walki. Meklemburczycy chcieli umocnić się w Loitz w Schoppenburgu, starej fortyfikacji z 1326 r. Armia pomorska, która została szybko zebrana, była w stanie natychmiast ruszyć na wroga. Przybył tu także książę szczeciński Barnim III Wielki, aby pomóc swoim braciom stryjecznym. Pokonał Meklemburczyków, którymi dowodził rycerza Klaus Hahn, 25 października 1351 r. w bitwie pod Schoppendamm pod Loitz. W bitwie tej poległ hrabia Jan V Młodszy z Chodźkowa i Barnim III Wielki mógł powrócić do swoich rozległych posiadłości.

Rewers pieczęci księcia Bogusława V Wielkiego z 1339 r. (zbiory Archiwum Państwowego w Szczecinie) 

W czasie walk pomorsko-meklemburskich Ludwik II (VI) Rzymianin margrabia brandenburski z rodu Wittelsbachów również próbował odzyskać kontrolę nad utraconym miastem Pasewalk. Bezskutecznie je oblegał, a gdy książęta wołogoscy zażądali odszkodowania za poniesione straty w walkach o obronę miasta, margrabia musiał scedować na nich Pasewalk oraz zamki Stary i Nowy Torgelow, jako zabezpieczenie w 1359 r. 

Po zdobyciu przez Pomorzan Grzymia i Barda książęta meklemburscy zdecydowali się zawrzeć pokój w Strzałowie 12 lutego 1354 r., w którym ostatecznie zrezygnowali z posiadłości rugijskich, zatrzymując dla siebie Trzebudzice, ale tylko do czasu spłacenia należnych im sum zastawnych. Porozumienie zostało zawarte przy udziale króla rzymskiego i czeskiego Karola IV Luksemburskiego i króla polskiego Kazimierza III Wielkiego. Bogusław V Wielki zobowiązał się jednocześnie do niebudowania twierdz na pograniczu z Meklemburgią, a wszelkie sporne kwestie rozstrzygać przy udziale przedstawicieli sądu czterech miast pomorskich i rycerstwa. Z powodu tych wydarzeń spór o sukcesję rugijską został ostatecznie zakończony pokojem w Strzałowie w 1354 r. Księstwo rugijskie pozostało w rękach Gryfitów. 

Pieczęć konna Barnima III Wielkiego z 1336 r.