Eadric Streona, anglosaski ealdorman Mercji jest przedstawiany w różnych kronikach jako czarny charakter, zdradzający najpierw jedną, a potem drugą stronę w konflikcie. Urząd swój pełnił podczas ponownego podboju Anglii przez Duńczyków - Swen Widłobrody i Knut Wielki. Nie jest ani razu wspomniany przez Jana z Worcesteru bez negatywnego przymiotnika. Wilhelm z Malmesbury opisał go jako „śmiecia ludzkości i hańbę dla Anglików”. Jego przydomek „Streona” po raz pierwszy pojawia się w Hemming’s Cartulary, zbiorze kart z X-XI wieku, skompilowanym przez mnicha o imieniu Hemming z Worcesteru. Można go przetłumaczyć jako "Nabywca”.
Przyjęło się, że jego pokrętne i zdradzieckie działanie ostatecznie spowodowało, że Edmund II Żelaznoboki nie pokonał Knuta Wielkiego w bitwie pod Assandun z 18 października 1016 r. W tej bitwie, według Kroniki Anglosaskiej, Eadric:
“zdradził swego królewskiego pana i cały lud rasy angielskiej. Tam Knut odniósł zwycięstwo; i cały naród angielski walczył przeciwko niemu”.
Ale dlaczego człowiek, który zdobył ogromną władzę i bogactwo, miałby ryzykować to wszystko, zmieniając strony konfliktu, a potem przechodząc z jednej na drugą stronę? Czy naprawdę myślał, że ujdzie mu to na sucho?
Edmund II Żelaznoboki i Knut Wielki
Eadric urodził się około 975 r. w dużej, średnio zamożnej rodzinie bez tytułów, był jednym z co najmniej ośmiorga dzieci. Jego ojcem był Athelric, który miał dobra w Shropshire i Herefordshire i bywał na dworze króla Ethelreda II Bezradnego. Jego matką była niejaka Wynflaed. Eadric w czasie, kiedy zmarł król Edgar Spokojny, a jego następcami zostali jego synowie - Edward Męczennik, a następnie Ethelred II Bezradny. Możliwe, że stosunkowo niskie pochodzenie Eadrica mogło być jednym z powodów skierowanej przeciwko niemu nienawiści, obelg i złośliwości. Możliwe, że mógł być postrzegany jako ten, który sięgnął wyżej niż pozwalała jego pozycja społeczna. Z całą pewnością jego awans i pozycja musiały budzić zazdrość.
Gdy Eadric był jeszcze dzieckiem, podczas pozornie spokojnego panowania Edgara Spokojnego, wielkie rody możnowładcze w Anglii mozolnie konsolidowały swoją władzę i majątki, często przywłaszczając sobie pierwotną władzę króla polegającą na ponownym zakładaniu klasztorów. W X wieku pojawiła się tendencja do łączenia kilku hrabstw w ręku jednego możnego. Tak było w przypadku Athelstana, ealdormana Anglii Wschodniej, którego ogromne posiadłości sprawiły, że nadano mu przydomek „Półkróla”. Tendencja ta utrzymywała się przez całą epokę anglosaską, często za aprobatą królewską, taką jak utworzenie przez Knuta Wielkiego urzędu earla jako swego rodzaju „wiceregenta prowincji”, a nie tylko pana prostego hrabstwa. Co więcej, silniejszym królom X i XI wieku, takim jak Edgar Spokojny i Knut Wielki, udało się zwiększyć władzę królewską nad państwem i witenagemotem, w ten sposób konkurując z konsolidacją władzy możnowładztwa. W tym okresie zwiększały się nowe i bezpośrednie formy wasalstwa królewskiego. Potężni i szanowani królowie byli w stanie w mniejszym lub większym stopniu powstrzymać narzekania możnych na rozszerzenie królewskiej władzy administracyjnej i kreowaniu „nowych ludzi”. Słabi, młodzi lub niekompetentni królowie, tacy jak Edward II Męczennik, Ethelred II Bezradny i Edward Wyznawca, nie byli jednak w stanie sobie z tym poradzić i często dochodziło do kłótni i rywalizacji między „nadwornymi thegnami” z dworu królewskiego a możnowładcami w hrabstwach. Ta rywalizacja o status czasami prowadziła nawet do morderstw. W 1002 r. Leofsige, ealdorman Essexu, zabił urzędnika królewskiego na terenie hrabstwa, podczas wynonywania przez niego swoich obowiązków. Król był „tak rozwścieczony” kolejnym podważeniem przez możnych autorytetu dworu królewskiego, że wygnał ealdormana „z kraju”. Dlatego też, nikogo nie powinna dziwić ta obelżywa, negatywna i zajadła wrogość kronikarzy do Eadrica, człowieka z niższych warstw społecznych.
W 991 r. Eadric jest opisywany jako wierny tan Oswalda, biskupa Worcesteru, który nadał mu ziemię. Oznacza to, że pochodził z wyższych warstw klasy chłopskiej, a nie z rodziny rycerskiej. Jan z Worcesteru jasno stwierdza, że był „człowiekiem niskiego pochodzenia”. Jednak wsparcie Oswalda umożliwiło mu awans w społeczeństwie. Biskup sponsorował wielu ludzi, w tym jednego o imieniu Wulfgeat, który stał się wielkim ulubieńcem króla. Należy pamiętać, że były to czasy rosnącej potęgi możnowładztwa i słabnącego statusu ceorla, czyli wolnego chłopa anglosaskiego mającego własną dział ziemi w ramach wspólnoty rodowej, zobowiązanego do świadczeń na rzecz króla oraz do służby w pospolitym ruszeniu. To postępujące rozdrobnienie działek powodowało ubożenie warstwy ceorlów i przekształcanie się większości z nich, zwłaszcza po podboju Anglii przez Normanów w 1066 r., w chłopów poddanych. Jego ojciec, poświadczył kilka dyplomów Oswalda, biskupa Worcesteru i arcybiskupa Yorku, pod niepozornymi tytułami: diaconus, monachus i clericus. Co sugeruje nam skromne pochodzenie Eadrica. Nic nie wiadomo o jego matce, Wynflaed. Można również domniemywać, że Eadric był pochodzenie anglosaskiego, a nie nordyckiego, gdyż oboje jego rodzice nosili saskie imiona.
W dzień św. Brice'a 18 listopada 1002 r. król Ethelred II Bezradny niemądrze nakazał w ciągu jednego dnia wielką masakrę Duńczyków w całej Anglii i przelano wiele krwi. Jedną z ofiar była Gunhilda, siostra Swena Widłobrodego, króla Danii. Duńska saga zanotowała, że Swen Widłobrody przysiągł na chwalebny puchar, że zemści się na tchórzliwym Ethelredzie II Bezradnym.
Jednak w 1006 r, wydaje się, że Eadric stał się użyteczny bezpośrednio dla samego króla. To był przełomowy rok w jego karierze. Kronika mówi, że:
“Wulfgeat został pozbawiony całego swojego dobytku, Wulfeah i Ufegeat zostali oślepieni, a eldorman Elfhelm został zabity.”
Późniejsze zapisy, prawdopodobnie mniej wiarygodne, twierdzą, że to Eadric był zamieszany w zabójstwo Elfhelma, ealdormana Yorku. Był też Mercjaninem, podobnie jak Wulfrica Spota, którego testament przetrwał i mówi nam, że Elfhelm miał dwóch synów o imionach Wulfheah i Ufegeat, dwóch mężczyzn, którzy zostali oślepieni.
Jan z Worcesteru podaje znacznie więcej szczegółów:
“Król Ethelred [II Bezradny] pozbawił swego szczególnego ulubieńca Wulfgeata, syna Leoueca, jego posiadłości i godności; [uczynił to] z powodu swoich niesprawiedliwych dekretów i wyniosłych czynów. Przebiegły i perfidny Eadric Streona, knujący intrygi przeciwko szlachetnemu eldormanowi Elfhelmowi, przygotował dla niego wielką ucztę w Shrewsbury: a po jego przybyciu zgodnie z zaproszeniem Eadric powitał go jak bliskiego przyjaciela. Trzeciego lub czwartego dnia zabawy, po zastawieniu zasadzki, zabrał go do lasu na polowanie. Tam, gdy wszyscy byli zajęci pościgiem, kat z Shrewsbury, zwany Godwin Porthund (co znaczy „Pies miejski”), którego Eadric od dawna przygotowywał do popełnienia zbrodni wielkimi darami i wieloma obietnicami, nagle wyskoczył z zasadzki, i nikczemnie zabił eldormana Elfhelma. Niedługo potem jego synowie Wulfheag i Ufeget zostali na rozkaz króla Ethelreda [II Bezradnego] pozbawieni wzroku w Cocham, gdzie wówczas przebywał.”
Ten ohydny czyn, oczywiście, choć prawdopodobnie otrzymał królewskie przyzwolenie, pogwałcił jedną z głównych zasad anglosaskiej arystokracji: gościnność. Czyn ten jak i późniejsza kariera Eadrica, pokazują, jak jego działania, podejmowane przy współudziale monarchy i witenagemotu, naruszały nie tylko literę prawa, ale także wrażliwości jego czasów. W miejsce Elfhelma Ethelred II Bezradny mianował Uhtreda Śmiałego z Bamburgha na urząd ealdormana Northumbrii i niezwłocznie dał mu za żonę swoją córkę Elfgifu.
W następnym roku Eadric został ealdormanem Mercji, tytuł, który był zawieszony przez pewien czas od śmierci jego poprzedniego posiadacza, Alfrica Cilda w latach 983-985. Niedługo potem Eadric nawet poślubił córkę króla, Edytę. I zadbał o to, by jego rodzina czerpała korzyści z jego wyniesienia, a jego bracia zaczęli pojawiać się jako świadkowie królewskich praw.
W anglosaskiej Anglii stosunki rodzinne i więzy krwi były nadal uważane za świętość. Eadric stał się zięciem króla. Jest to przykład niepewnej polityki króla polegającej na wydawaniu swoich córek za potencjalnych sojuszników w celu stworzenia nowych królewskich krewnych, aby osłabić władzę starego możnowładztwa. Nie jest jasne, czy zdobycie przez Eadrica zaufania króla natychmiast spowodowało histerię, która pojawia się w relacjach średniowiecznych kronikarzy. Pojawienie się „nowego człowieka” pod koniec panowania jakiegokolwiek króla, w praktyce oznaczało odsunięcie tych, którzy byli zaangażowani w jego panowanie przez dłuższy czas. Był to dwudziesty piąty rok panowania Ethelreda II Bezradnego. Przybycie młodego, zuchwałego parweniusz z prowincji w tak późnym okresie królewskich rządów, oczywiście, musiało zdenerwować wielu możnych ze starych rodów, którzy czekali dość długo na profity lub zdradę nieudolnego króla.
Eadric wydawał się być gotowym do odegrania roli prawej ręki króla, gotowym zrobić to, o co go poproszono, bez względu na to, jak duże to mogło rodzić wątpliwości. W 1009 r. próbował negocjować uwolnienie arcybiskupa Alfheaha, który został wzięty jako zakładnik przez Wikingów, ale bez powodzenia. Zachęcał także do coraz większych płatności z tytułu danegeld na rzecz Wikingów, nawet gdy Ethelred II Bezradny był gotów do walki. Podczas gdy Ethelred II Bezradny gromadził siły, by przeciwstawić się Wikingom w Hampshire, Jan z Worcesteru mówi nam:
“Pewnego razu, gdy [Wikingowie] plądrowali dalej w głąb lądu i wracali obładowani łupami, król wraz z wieloma tysiącami uzbrojonych ludzi objął w posiadanie drogę, którą musieli przejść w drodze na swoje statki; a gdy cała jego armia została zebrana, postanowiła albo ich pobić, albo zginąć. Ale zdradziecki eldorman Eadric Streon, jego zięć (ponieważ poślubił jego córkę Edytę), dołożył wszelkich starań, stosując podstępne i kłopotliwe rady, aby zapobiec bitwie i przekonać króla, by przepuścił wroga. Jego polityka zwyciężyła i jak zdrajca swojego kraju uratował Duńczyków z rąk Anglików i pozwolił im uciec.”
Eadric umiejętnie zdołał pomnożyć swój majątek podczas pobierania podatków, manipulując systemem na swoją wielką osobistą korzyść, kupując skonfiskowaną ziemię zabraną za niepłacenie podatku i odsprzedając ją później z zyskiem. Obejmowały one również ziemie kościelne, co przysporzyło mu wiele złości i goryczy ze strony wspólnoty kościelnej, która jak wiemy pisała kroniki. Ale nie jest prawdą, że robił to wyłącznie dla swojej prywatnej korzyści by pomnażać majątek swojej rodziny. Pieniądze, złoto czy też srebrne i złote krzyże, naczynia i inne kosztowności zabierane z dóbr kościelnych szły na wykupienie się od kolejnych niszczycielskich najazdów Wikingów - danegeld.
Jednak inne wydarzenie z 1009 r. przykuwa uwagę, kiedy to brat Eadrica, Brihtric, wniósł do króla nieznane zarzuty przeciwko Wulfnothowi Cildowi z Sussex. Wulfnoth Clid był ojcem Godwina, późniejszego earla Wessexu i ojca króla Harolda II Godwinsona. Był również zaangażowany w funkcjonowanie floty, którą zbudował Ethelred II Bezradny, aby chronić wybrzeże przed atakami Wikingów. Wulfnoth wziął 20 statków i sam spustoszył wybrzeże. Brihtric ścigał z 80 statkami, które zostały zniszczone podczas burzy, a potężna flota Ethelreda II Bezradnego przestała już istnieć. Sam Eadric pozostał lojalny wobec Ethelreda II Bezradnego aż do śmierci króla w 1016 r., pomimo wszystkich związanych z tym trudności.
We wczesnych latach panowania króla Ethelreda II Bezradnego partykularne interesy polityczne księstw walijskich ponownie spowodowały ich oddalenie się od Anglii. Maredudd ab Owain, król Gwynedd i Deheubarth, pod koniec lat 80-tych umocnił niezależność swojego władztwa. Skonsolidowane państwa Walii w konsekwencji doprowadziły do zbliżenia z Wikingami, którzy w tym czasie plądrowali wschodnią Anglię. Władcy walijscy odmówili Anglii płacenia daniny. Dlatego też, w 1012 r. Eadric udał się do Walii i na rozkaz króla splądrował Dyfed, a po drodze zabrał dla siebie trochę skarbów.
W 1013 r. król Danii, Swen Widłobrody, wylądował w Anglii, z zamiarem opanowania tronu. Bardzo szybko poddał mu się York i anglo-duńskie “Pięć Zamków”. Pod koniec 1013 r. udało mu się podbić kraj. Mówi się, że Eadric towarzyszył żonie Ethelreda II Bezradnego, królowej Emmie, w przeprawie przez kanał La Manche, aby schroniła się w jej rodzinnej Normandii. Następnie, w styczniu 1014 r., podążył za nimi sam Ethelred II Bezradny. Nawet Londyn otworzył przed Swenem Widłobrodym swoje bramy i został 25 grudnia 1013 r. ukoronowany na króla Anglii. Swen udał się następnie do Gainsborough, gdzie rozpoczął organizację władzy w swym nowym królestwie. Jednak sytuacja zmieniła się nagle, gdy Swen Widłobrody nagle zmarł 3 lutego 1014 r. Ciało Swena Widłobrodego zostało ugotowane, aby oddzielić kości, które przewieziono do Danii i pochowano w kościele w Roskilde, który sam wybudował. Jego następcą na tronie Danii został jego starszy syn Harald, jednak duńska flota w Anglii okrzyknęła królem Knuta.
Wojna między Anglią a Danią nasiliła się po powrocie prawowitego króla Ethelreda II Bezradnego i jego synów z pierwszego małżeństwa. Knut Wielki demonstrował brutalność duńskich najeżdzców, wyrzucając angielskich zakładników swego ojca, z rozciętymi nozdrzami, bez rąk i uszu, na plaży w Kencie, jednocześnie organizując taktyczny odwrót do swojej ojczyzny. Niedługo potem Eadric zaprezentował swoje własne okrutne metody działania na witenagemocie w Oksfordzie, w mercjańskim mieście, leżącym na tradycyjnej linii demarkacyjnej między tym, co było anglosaskie, a tym, co duńskie w Anglii. Wówczas to, Eadric zabił Sigefertha, szefa thegna Siedmiu Zamków i jego brata Morcara, synów człowieka o niewątpliwie duńskim imieniu „Earngrim”. Warto jednak podkreślić, że Eadric wiernie wykonał rozkaz przekazany przez króla i jego witenagemotu. Nie był to akt prywatnej zemsty ani samowoli możnowładczej. Jak widać, po raz kolejny, „brudną robotę” zlecono możnemu „niskiego urodzenia”, Eadricowi.
Wydaje się, że zbrodnia ta spowodowała rozłam w rodzinie królewskiej. Król przejął posiadłości i majątki zmarłych, ale jego syn z pierwszego małżeństwa, Edmund Żelaznoboki, uciekł z wdową po Sigeferthie i poślubił ją, wbrew woli ojca. Był to jawny bunt przeciwko ojcu, ale ten był już chory i nie potrafił temu zaradzić. Eadric planował spacyfikować bunt księcia. Eadric zebrał armię i dołączył do Edmunda Żelaznobokiego z zamiarem zamordowania go. Książę odkrył jednak spisek Eadrica, dzięki czemu przeżył, by jeszcze zajadlej walczyć zarówno z ojcem, jak i szwagrem. Gdy 23 kwietnia 1016 r. zmarł Ethelred II Bezradny, tron Anglii przejął Edmund II Żelaznoboki. Wybuchł konflikt między młodym królem a Knutem Wielkim. Eadric, wraz z czterdziestoma statkami, flotą królewską dowodzoną przez Thorkeila Wysokiego, natychmiast zmienił stronę i poparł Knuta Wielkiego przeciwko lekkomyślnemu młodzieńcowi, aby dokonać duńskim mieczem tego, czego nie mógł własnym. Jego reputacja spadła do najniższego poziomu. A tak tę kwestię opisują kroniki:
„1016. W tym roku przybył Knut [Wielki] ze swoją armią i ealdorman Eadric z nim przez Tamizę do Mercji w Cricklade. A potem udali się do Warwickshire, podczas przypływu w środku zimy i pustoszyli, palili i mordowali wszystko, co udało im się zdobyć. Potem zaczął gromadzić swe siły etheling Edmund.”
Nastąpiła doszło serii bitew między Knutem Wielkim a Edmundem II Żelaznobokim. Edmund II Żelaznoboki miał wsparcie Uhtreda Śmiałego, ealdormana Northumbrii, ale Uhtred musiał oderwać się od głównej armii, gdy usłyszał, że Knut Wielki pustoszy York. Ponownie Eadric był zaangażowany w to, co nastąpiło:
“Następnie jechał etheling Edmund do Northumbrii do hrabiego Uhtreda i każdy myślał, że zgromadzą siły przeciwko królowi Knutowi. Następnie pomaszerowali do Staffordshire, do Shropshire i do Chester; i plądrowali ze swojej strony, a Knut ze swojej strony. On [Knut] wyruszył przez Buckinghamshire do Bedfordshire, a stamtąd do Huntingdonshire i dalej do Northamptonshire wzdłuż torfowisk do Stamford, a następnie do Lincolnshire; potem do Nottinghamshire, a następnie do Northumbrii w kierunku Yorku. Kiedy Uhtred to usłyszał, zaniechał plądrowania i pospieszył na północ, a następnie poddał się z potrzeby, a wraz z nim wszyscy Northumbryjczycy; i uwolnił zakładników, a mimo to zamordowali go za radą Eadrica ealdormana i Thurcytela, syna Nafeny, który był wraz z nim”.
Jeśli chodzi o tę kampanię, Eadric nie był tak bardzo krytykowany za sprzymierzenie się z Duńczykiem, jak za swoje podstępne i przewrotne działanie. W tym okresie granice polityczne i kulturowe między tym, co było w tym czasie anglosaskie, a tym, co duńskie, stały się niejasne i niejednoznaczne. Co więcej, obie strony konfliktu były (nominalnie) wyznania chrześcijańskiego. Była to prawdopodobnie w oczach Kościoła, a więc i samych kronikarzy, najważniejsza różnica między nordyckimi najeźdźcami z VIII i IX wieku a Wikingami z czasów Knuta Wielkiego. Zostało dobrze udokumentowane, że będąc królem, Knut Wielki był w rzeczywistości bardzo troskliwym w stosunku do Kościoła angielskiego.
Bitwa pod Assandun, traktat z Olney i śmierć Edmunda II Żelaznobokiego
Knut Wielki oblegał teraz Londyn, a Edmund II Żelaznoboki podniósł armię w Wessex. Eadric nadal wspierał Knuta Wielkiego w drugiej bitwie pod Sherston. Edmund II Żelaznoboki radził sobie jednak dobrze i kiedy przywiódł swoją armię do Brentford, Eadric wrócił do niego ponownie:
“Wtedy król Edmund zebrał po raz czwarty wszystkie swoje siły i przeszedł przez Tamizę w Brentford i udał się do Kentu; wojsko uciekło przed nim ze swymi końmi do Sheppey, a król zabił tylu z nich, ilu zdołał dogonić. A eldorman Eadric udał się wtedy na spotkanie z królem w Aylesford: nigdy nie było nic bardziej nierozważnego niż to.”
W końcu bitwa została rozegrana pod Assandun.
“Wtedy ealdorman Eadric, jak to często robił jako pierwszy rozpoczął ucieczkę z Magesaetas [z Mercji] i w ten sposób zdradził swego królewskiego pana i cały lud rasy angielskiej. Tam Knut odniósł zwycięstwo; i cały naród angielski walczył przeciwko niemu. Był tam zabity biskup Eadnoth, opat Wulsige, eldorman Aelfric, eldorman Godwine z Lindsey, Ulfcytel ze Wschodniej Anglii i Aethelweard, syn eldormana Aethelwine'a; i cała szlachta rasy angielskiej została tam zniszczona.”
Jan z Worcesteru, zapisał, że:
“król całkowicie pokonałby Duńczyków, gdyby nie manewr Eadrica Streona, jego zdradzieckiego eldormana. Gdy bowiem walka była najcięższa i spostrzegł, że Anglicy mają w sobie to, co najlepsze, odciął głowę człowiekowi imieniem Osmser, którego rysy i włosy były bardzo podobne do króla Edmunda, i trzymając ją w górze, krzyczał do Anglików: “walczycie na próżno”. “Uciekajcie szybko” - powiedział - “wy, ludzie z Dorsetshire, Devon i Wilts; straciliście swego przywódcę: oto! tu trzymam w dłoniach głowę twego pana, króla Edmunda: wycofajcie się jak najszybciej.”
I tak w końcu Edmund II Żelaznoboki musiał negocjować z Knutem Wielkim, aby podzielić się rządami nad Anglią. Edmund II Żelaznoboki zmarł 30 listopada 1016 r. niedługo po uzgodnieniu podziału Anglii i tak Knut Wielki zajął cały kraj.
Już w czasie spotkania w Wielkanoc w 1017 r. Eadric zasugerował, że Athelweard (mężczyzna wygnany w tym czasie) może być dobrym kandydatem do zamordowania ethelinga Eadwiga, brata Edmunda II Żelaznobokiego, który stanowił zagrożenie dla angielskiego panowania Knuta Wielkiego. Chociaż Athelweard zgodził się wykonać zadanie, podobno nie miał zamiaru tego zrobić i prawdopodobnie jego porażka była przyczyną jego wygnania. W każdym razie Eadwig został stracony.
Eadric próbował również przekonać Knuta Wielkiego, by zabił synów Edmunda II Żelaznobokiego, którzy byli jeszcze młodzi, ale zamiast tego Knut Wielki wygnał ich. Jeden z nich, Edward, znany nam jako Wygnaniec, wrócił później do Anglii na prośbę Edwarda Wyznawcy, aby rozwiązać problem sukcesji po sobie. Był ojcem Edgara II Athelinga i Małgorzaty królowej szkockiej.
Zimowy witenagemot z 1016 r. nadał władzę królewską nad całą Anglią królowi Danii, Knutowi Wielkiemu. Chociaż nie była to elekcja w swoim pierwotnym znaczeniu, to wybór młodego skandynawskiego wojownika położyła kres prawie czteroletniemu okresowi niepokojów, niepewności i wojny domowej w Anglii. Wciąż cierpiący z powodu tych lat wojny i grabieży, Anglosasi nie witali Knuta Wielkiego jako wybawiciela, ale rzeczywiście byli w dość pochmurnych nastrojach. Eadric odzyskał swoje stanowisko głównego dowódcy Mercji od Humber do Bristol Avon, tym razem z nordyckim tytułem earla (jarla) pod rządami duńskiego króla Knuta Wielkiego. Aby usunąć groźbę powrotu starej dynastii i zabezpieczyć się przed atakiem ze strony księstwa Normandii, gdzie przebywali młodsi bracia Edmunda II Żelaznobokiego, Edward i Alfred, Knut Wielki poślubił wdowę po Ethelredzie II Bezradnym, Emmę, córkę Ryszarda I Nieustraszonego, księcia Normandii. Syn z tego małżeństwa, Hardeknut, został ogłoszony dziedzicem ojca i odesłany do Danii, by wychował się tam jako przyszły król tego państwa.
Ostatecznie Eadric źle zakończył swoje życie. W 1017 r. na swoim bożonarodzeniowym sądzie Knut kazał go skazać:
„w święto Narodzenia Naszego Pana, które [Knut Wielki] obchodził w Londynie, kazał zamordować w pałacu zdradzieckiego eldormana Eadrica, obawiając się, że on sam może pewnego dnia stać się ofiarą jego zdrady, tak jak jego dawni panowie Ethelred i Edmund często oszukiwani; i sprawił, że jego ciało zostało przerzucone przez mury miasta i pozostawione niepogrzebane”.
Wilhelm z Malmesbury pozostawił nam dłuższą i bardziej ponurą relację śmierci Eadrica. Pisząc jakiś czas po wydarzeniach, które opisuje, przedstawił wersję wydarzeń, według której Eadric był odpowiedzialny za śmierć króla Edmunda II Żelaznobokiego, ale nie jest to w żaden sposób potwierdzone przez innych kronikarzy tamtych czasów. Mimo tego warto oddać mu głos:
“W tym samym roku Eadric, którego słowa chcę napiętnować tak, jak na to zasłużył, będąc z rozkazu króla schwytany w te same sidła, które tak często zastawiał na innych, tchnął do piekła swego obrzydliwego ducha. Z powodu kłótni, podczas której gniewnie dyskutowali, Eadric, polegając na uznaniu swoich zasług i niejako polubownie wyrzucając królowi, powiedział: „Najpierw opuściłem Edmunda ze względu na ciebie, a potem nawet go dobiłem w wyniku moich zobowiązań wobec ciebie”. Na to wyznanie zmienił się wyraz twarzy Kanuta w oburzenie i natychmiast wypowiedział to zdanie. „Umrzesz”, powiedział, „i słusznie; ponieważ jesteś winien zdrady zarówno wobec Boga, jak i mnie, zabijając swego władcę i mojego zaprzysiężonego brata; krew twoja będzie na twojej głowie, ponieważ usta twoje przemówiły przeciwko tobie i podniosłeś rękę przeciwko pomazańcowi Pana” i natychmiast, aby nie było wzburzenia, zdrajca został uduszony w komnacie, w której siedzieli, i wyrzucony przez okno do Tamizy: w ten sposób spotykając sprawiedliwą nagrodę za swoją zdradę”.
Dlaczego Eadric miałby zdradzić syna człowieka, któremu wiernie służył przez wiele lat? Czy to dlatego, że Edmund II Żelaznoboki, demonstrując całkowite lekceważenie autorytetu i woli ojca, dał jasno do zrozumienia, że Eadric nie zachowa swoich tytułów, gdy ten zostanie królem?
Edmund II Żelaznoboki poślubił wdowę po Sigeferthcie i córkę półkróla Athelstana z Anglii Wschodniej. Złożoność polityki na początku XI wieku i rządzących rodzin mogła sprawić, że jakikolwiek rodzaj pojednania był niemożliwy.
Eadric mógł stanąć po stronie kogo chciał. Partykularne interesy polityczne mogły dyktować jego działania. Decydując się na kontynuowanie wojny z królem Edmundem II Żelaznobokim, Eadric w rzeczywistości szanował swoje przywiązanie do tego, co pozostało z dziedzictwa Ethelreda II Bezradnego - rodziny, którą dobrze poznał w Normandii, gdy służył królowej Emmie w czasie ich wygania. Eadric, niepewny już swojej pozycji po śmierci swojego teścia i przekonany, że w Anglii pozostało mu niewielu sojuszników, chwycił za broń w 1016 r. nie w imieniu swoich osobistych interesów politycznych, ale w imieniu najbliższych dziedziców Ethelreda II Bezradnego, z jego drugiego małżeństwa z Emmą - Edwarda i Alfreda, młodszych i przyrodnich braci Edmunda II Żelaznobokiego. Jednak jak już wiemy, Emma w następnym roku porzuciła roszczenia swoich synów, gdyż sama związała się małżeństwem z Knutem Wielkim, tylko po to, by nimi manipulować w następnych dziesięcioleciach, kiedy to najlepiej służyło jej interesom. Jednak nim się to stało Edward i Alfred byli największymi nadziejami Emmy i Eadrica w zabezpieczeniu ich przyszłości w Anglii. Zarówno Eadric, jak i Emma próbowali wykorzystać rozłam w rodzinie królewskiej między tymi dziećmi Ethelreda II Bezradnego i Emmy a starszymi dziećmi króla i jego pierwszej żony. Nie ulega wątpliwości, że Emma, oczekiwała, że jedno z jej dzieci z Ethelredem II Bezradnym może zostać wybrane na króla, z pominięciem praw starszych synów, z pierwszego małżeństwa. Jednym z jej warunków małżeństwa z Knutem Wielkim było, na przykład, to, że jej przyszłe dzieci z nim będą miały pierwszeństwo w królewskiej sukcesji przed dziećmi jego poprzedniej żony, Elfgifu z Northampton. Dlatego też, nie można wykluczyć, że intrygowała przeciwko Edmundowi Żelaznobokiemu, i ten by uprzedzić ruchy macochy i jej stronnika Eadrica wzniecił otwarty bunt.
Jeśli zaś chodzi o zabicie Eadrica z rozkazu Knuta Wielkiego, to należy się w tym doszukiwać osobistej zemsty Elfgifu z Northampton. Przypominam, że jej ojcem był Elfhelm, ealdorman Yorku, podstępnie zamordowany przez Eadrica na rozkaz Ethelreda II Bezradnego. Żądza zemsty Elfgifu z Northampton doprowadziła do śmierci Uhtreda Śmiałego z Bamburgha, tylko dlatego, że przejął urząd po jej ojcu a nie miał nic wspólnego z jego śmiercią. Więc niby dlaczego przy życiu miał zostać Eadric, który był bezpośrednio odpowiedzialny za śmierć ealdormana Northumbrii w 1006 r.?
BIBLIOGRAFIA:
1. “Eadric Streona: a critical biography”, University of Massachusetts, 1998;
2. “Politics, conflict and kinship in early eleventh-century Mercia”, Charles Insley, University College Northampton;
3. Princeps Merciorum gentis: the family, career and connections of Ælfhere, ealdorman of Mercia, 956—83, A. Williams;
4. Państwa Wikingów. Podboje - władza - kultura. Wiek IX-XI, A. Forte, R. Oram. F. Pedersen, PWN, 2010;
5. Królowie i królestwa Anglii w czasach Anglosasów 600-900. B. Yorke, PWN 2015
6. Knut Wielki. Król Anglii, Danii i Norwegii, J. Morawiec, 2013
7. Dzieje Anglii do roku 1485, J. Kędzierski, 1966
