Zjazd łucki 1429 roku

6 stycznia 1429 roku na zamku w Łucku rozpoczął się zjazd monarchów europejskich.

Tak zwany zjazd łucki lub Kongres Łucki trwał 13 tygodni. Delegaci zaczęli przybywać do miasta na początku stycznia. Place i domy zostały przygotowane nie tylko w Łucku, ale także w okolicznych miejscowościach. Zebrano setki beczek wina i piwa, stada łosi, żubrów, dzików, wołów domowych, baranów, złota i srebra. W sumie do Łucka przybyło 15 tysięcy osób, co kilkakrotnie przekraczało liczbę mieszkańców Łucka. Sztućce zostały wykonana ze złota i srebra.

Gospodarzem Kongresu był wielki książę litewski Witold. Termin i miejsce zjazdu ustalono już w 1428 r. i pierwotnie miał odbyć się w Trokach na Litwie, później zmieniono lokalizację na Łuck, który leży bliżej Węgier. Pomysł kongresu został zaproponowany przez króla Zygmunta Luksemburskiego, króla Niemiec, Węgier i Czech.

Na kongresie poruszono kwestię sojuszu antyhusyckiego, podziału Mołdawii i ewentualnej koalicji chrześcijańsiej przeciwko Imperium Osmańskiemu, kwestię poprawy stosunków między Danią a Ligą Hanzeatycką, stosunków między Zakonem Krzyżackim w Prusach i Polską, a także możliwości zjednoczenia kościołów katolickiego i prawosławnego. Jednak najważniejszą kwestią tego kongresu była koronacja królewska księcia Witolda.

Do Łucka przybyli przedstawiciele następujących państw europejskich:

* jako gospodarz wielki książę litewski Witold wraz z żoną Julianną Holszańską oraz jego  litewscy i ruscy wasale, w tym przedstawiciele książęcych rodów Olelkowiczów-Słuckich, Holszańskich, Sanguszków, Czetwertyńskich, Czartoryskich, Ostrogskich, Druckich, Koreckich i Kurcewiczów, a także dostojnicy duchowni katoliccy, prawosławni, ormiańscy i żydowscy,

* król Węgier, Chorwacji, Niemiec i Czech  Zygmunt I Luksemburski wraz z żoną Barbarą cylejską, z dużą eskortą niemieckich arystokratów, książąt austriackich, możnych Czechów, Chorwatów i Węgrów,

* król Polski Władysław II Jagiełło wraz z żoną Zofią Holszańską, Zbigniew Oleśnicki (kardynał i biskup krakowski), Jan Tarnowski (marszałek i wojewoda), Wojciech Jastrzębiec (kamclerz i prymas Polski), a także wielu innych przedstawicieli polskiej arystokracji,

* Król Danii, Norwegii i Szwecji Eryk Pomorski,

* Wielki Mistrz Zakonu Krzyżackiego w Inflantach Siegfried Landorf Spanheim z rycerzami,

* Wielki Mistrz Zakonu Krzyżackiego w Prusach Paul von Rusdorf ze swoimi rycerzami,

* legat papieski Jędrzej Dominikanin,

* przedstawiciele cesarza Jana VIII Paleologa,

* Wielki Książę Moskiewski Wasyl II i patriarcha kijowski w Moskwie Focjusz,

* Wielki Książę Twerski Borys Wielki,

* Wielki Książę Riazański Iwan III,

* przedstawiciele Hospodara Mołdawskiego,

* chan Tatarów perekopskich,

* chan Tatarów wołżańskich,

* chan Tatarów dońskich,

* hospodar Mołdawii Aleksander Dobry,

* książęta mazowieccy,

* książęta pomorscy,

* książęta śląscy,

* książęta odojewscy.

Do czasu rozpoczęcia rozmów dyplomatycznych goście dobrze się bawili. Codziennie spożywano 700 beczek miodu, wina, małmazji i innych napojów, 700 wołów, 1400 owiec, setki łosi, dzików, a także inne potrawy. Pomiędzy rokowaniami politycznymi goście spędzali czas na różnych zabawach, rycerskich turniejach i polowaniach.

Celem zjazdu było ustalenie zasad obrony przed zagrożeniem ze strony Turków Osmańskich. Podjęli oni w dość krótkim czasie dwie nieudane próby zdobycia Konstantynopola – 1396 r. i 1422 r.  a od 8 lat trwało oblężenie Telassonik. Jednak jego obrady zdominowała inna kwestia. Po przybyciu na zjazd w lutym 1429 r., król niemiecki i węgierski Zygmunt Luksemburczyk chcąc rozbić unię polsko-litewską wystąpił z projektem koronacji księcia Witolda Wielkiego. Od razu uzyskał akceptację tej propozycji Władysława II Jagiełły, który wiedział, że sprzeciw naraziłby go na nieporozumienia z Litwą oraz dzięki temu sam zaszachuje w ten sposób Polskę chcącą dokonywać po jego śmierci elekcji tronu, być może w sposób niekorzystny dla jego synów. Witold Wielki oficjalnie demonstrował w tej sprawie niezdecydowanie. Projekt koronacji poparli możni panowie litewscy, natomiast sprzeciwił jej się Zbigniew Oleśnicki, podkanclerzy Władysław Oporowski i Piotr Szafraniec, którzy twierdzili, że o koronie może decydować papież, a nie cesarz. Władysław II Jagiełło uznał, że jego demonstracja się udała i zmienił zdanie odnośnie do koronacji uznając, że w tej sytuacji załatwi sprawę sukcesji tronu polskiego polubownie.

Bałkany w 1410 r.

Omawiano również kwestię naddnunajskich państw rumuńskich – Wołoszczyzny i Mołdawii. Węgrzy, Turcy i Polacy rościli sobie prawo do zwierzchnictwa nad Hospodarstwem Mołdawskim. Na mocy porozumienia z 1412 r. Mołdawia musiała działać po stronie Zygmunta Luksemburczyka w walce z Turkami. Mołdawia jednak nie zastosowała się do porozumienia. W ten sposób Zygmunt Luksemburski zaproponował podział tej ziemi między Polskę i Węgry. Proponował też obsadzenie Kilii Krzyżakami. Ostatecznie do żadnego rozbioru Mołdawii nie doszło. Na zjeździe łuckim próbowano uregulowanać stosunki między Danią a miastami Hanzy. Walki między Duńczykami a Hanzą wyczerpały królestwo. Jednak nie znamy rezultatów tych rozmów.

Wstąpienie na tron Bazylego II Bułgarobójcy

 

10 stycznia 976 r.  Bazyli został cesarzem bizantyńskim jako Bazyli II ale nim to się stało...

 

Bazyli II Bułgarobójca, cesarz bizantyjski

 

Bazyli II urodził się około roku 958 r. Był porphyrogennetos czyli „urodzonym w purpurze”, podobnie jak jego ojciec Roman II i jego dziadek Konstantyn VII. Była to nazwa używana dla dzieci urodzonych przez panującego cesarza. Bazyli był najstarszym synem Romana i jego drugiej żony Teofano, która była córką biednego gospodarza tawerny o imieniu Krateros i mogła pochodzić z miasta Sparta. Roman zastąpił Konstantyna VII jako jedyny cesarz po jego śmierci w 959 r. Ojciec Bazylego koronował go na współcesarza 22 kwietnia 960 r., a jego młodszego brata Konstantyna w 962 lub 963 r. Zaledwie dwa dni po urodzeniu najmłodszego dziecka Anny, cesarz Roman II zmarł 15 marca 963 r. w wieku 24 lat. Jego niespodziewana śmierć była wówczas powszechnie uważana za efekt zatrucia piołunem. Kronikarze Leon Diakon i Jan Skylitzes sugerują, że Teofano była odpowiedzialna za śmierć męża, a według Skylitzesa współuczestniczyła z Romanem II  we wcześniejszej próby otrucia Konstantyna VII.

 

Koronacja na współcesarza Bazylego II - 22 kwietnia 960 r.

 

Bazyli i Konstantyn byli zbyt młodzi, by rządzić samodzielnie, kiedy Roman zmarł w 963 r. Dlatego chociaż Senat bizantyjski potwierdził, że są cesarzami, a ich matka Teofano stała się  regentką ale tylko nominalnie, ponieważ w tym czasie  de facto władza przeszła  w ręce parakoimomenosa Józefa Bringasa, wpływowego eunucha. Teofano nie ufała jednak Bringasowi, a innym wrogiem potężnego parakoimomenosa był Bazyli Lekapen, nieślubny, syn-eunuch cesarza Romana I - pradziadka Bazylego. Sam Lekapen był parakoimomenosem za panowania Konstantyna VII, a za rządów Romana II sprawował urząd megas baioulos. Kolejnym wrogiem Bringasa był odnoszący sukcesy i powszechnie popularny dowódca Nicefor Fokas, który właśnie powrócił z podboju Emiratu Krety i bardzo udanego najazdu na Cylicję i Syrię, którego kulminacją było splądrowanie Aleppo. Fokas został ogłoszony cesarzem przez swoich ludzi w lipcu i maszerował na Konstantynopol. Bringas próbował sprowadzić żołnierzy, aby powstrzymać awans rywala, ale ludność stolicy poparła Nikefora. Bringas uciekł, zostawiając swoje stanowisko dla Lekapena, a 16 sierpnia 963 Nicefor Fokas został koronowany na cesarza.

 

 Nicefor II Fokas wkracza do Konstantynopolu

 

20 września cesarz Nicefor II Fokas poślubił cesarzową-regentkę Teofano, ale pojawiły się problemy. dla każdego małżonka było to drugie małżeństwo, a Nicefor II był uważany za ojca chrzestnego Bazylego lub jego brata Konstantyn, być może obu na raz. Chociaż Polieuktos, patriarcha Konstantynopola, nie wyraził zgody na małżeństwo, Kościół uznał je za ważne. Dzięki temu Nicefor zabezpieczył legalność swojej władzy  i został strażnikiem synów Romana. Został zamordowany w grudniu 969 roku przez Teofano i jego siostrzeńca Jana Tzimiskesa, który następnie został cesarzem Janem I i pod wpływem patriarchy Polieuktosa usunął z dworu Teofano. W listopadzie 970 roku za namową paraikomomena  Bazylego Lekapena  Jan poślubił Teodorę, siostrę Romana II. 

W tym okresie cesarstwo zmagało się z silnym wrogiem Rusią Kijowską, o czym szerzej w artykule  https://historix-tours.blogspot.com/2021/07/wojna-bizantyjsko-ruska-w-latach-968-971.html

 

Koronacja Jana Tzimiskesa

 

Cesarz Jan I Tzimiskes zmarł nagle w 976 r. po powrocie z drugiej kampanii przeciwko Abbasydom. Kilka źródeł podaje, że szambelan cesarski, Bazyli Lekapen, otruł cesarza, aby uniemożliwić mu pozbawianie Lekapena jego ziem i bogactw. Jego następcą został jego podopieczny i siostrzeniec Bazyli II, który był nominalnym współwładcą od 960 r. Natychmiast kazał sprowadzić matkę, która przebywała na wygnaniu w klasztorze. 

Jego wpływowy wujek Bazyli Lekapen  był de facto władcą Cesarstwa Bizantyjskiego do 985 roku. Następnie cesarz Bazyli II sprawował samodzielną władzę przez czterdzieści lat i jest uznawany za jednego z wybitniejszych władców Bizancjum. Jego przydomek jest efektem jego walk z Bułgarami. Przy tej okazji polecam artykuł o jednej z ważniejszych bitew okresu panowania Bazylego II  https://historix-tours.blogspot.com/2021/07/bitwa-w-wawozie-rzeki-spercheios-16.html