11 stycznia 1266 r. zmarł książę Pomorza Gdańskiego Świętopełk II Wielki z dynastii Sobiesławiców. Władca pochowany został w klasztorze w Oliwie.
Pozostawił on do podziału między swoich dwóch synów Mściwoja II i Warcisława II całość Pomorza Gdańskiego z wyjątkiem księstwa lubiszewsko-tczewskiego znajdującego się w 1266 r. w rękach stryja książąt Sambora II i być może księstwa białogardzkiego rządzonego przez drugiego stryja Racibora II. Braki w źródłach nie pozwalają jednak z całą pewnością stwierdzić, jak przebiegała linia podziału. Ponadto około 1266/67 r. książę Racibor II wstąpił do zakonu krzyżackiego, zapisując im swoją ziemie.
Sygnet pieczętny Świętopełka II Wielkiego. Używany był w latach 1217–1266. Na otoku napis: Anulus Svant (Epolocus)
Księciem zwierzchnim (pryncepsem) został najstarszy syn Świętopełka II Wielkiego Mściwój II, władał on jednak tylko księstwem świeckim. Jego młodszy brat Warcisław władał ziemiami słupską i sławieńską oraz księstwem gdańskim i prawdopodobnie Białogardą, w związku z czym był faktycznym zwierzchnikiem Pomorza Gdańskiego i za takiego uchodził w oczach współczesnych.
Po śmierci księcia gdańskiego Świętopełka II Wielkiego rozpoczęła się walka o prymat pomiędzy Mściwojem II i Warcisławem II wspieranym przez Sambora II. Badania nad wojną domową między Sobiesławicami wskazują, że prawa do pryncypatu Mściwoja II uznać nie chciał Warcisław II i zapewne też Sambor II, który był seniorem rodu. Tutaj należy wspomnieć, że 15 maja 1236 r. Świętopełk II Wielki ogłosił swoim młodszym braciom, iż na swojego następcę wyznaczył Mściwoja II, a było to działanie wbrew dotychczasowej praktyce dziedziczenia ziem przez seniora rodu Sobiesławiców.
Odrys pieczęci konnej Świętopełka II Wielkiego. Napis na otoku: "S[igillum] Domini Zwantepolc de Danceke"
Dla Warcisława II zaprzeczenie prawa pryncypatu skończyło się wygnaniem i śmiercią w dn. 9 maja 1271 r. w czasie przygotowań do odzyskania księstwa. Możliwe, że zginął w wyniku zamachu dokonanego z rozkazu starszego brata. Pochowany został w kościele franciszkańskim w Inowrocławiu. Scenariusz, jaki życie napisało dla Sambora II, nie różniła się zasadniczo od losu Warcisława II. Po utracie księstwa Sambor II udał się na wygnanie na Kujawy, gdzie mieszkała jego córka Salomea, żona księcia inowrocławskiego Siemomysła. Zmarł 30 grudnia w 1277 lub 1278 r.
Przyczyna buntu Mściwoja II leżeć więc mogła w reakcji na brak stosownego przedśmiertnego zarządzenia Świętopełka II Wielkiego, które przypieczętowałoby prawo najstarszego dziedzica do władzy zwierzchniej na Pomorzu Gdańskim, które jednoznacznie by zastąpiło prawo senioratu w pryncypat. Co więcej, faworyzowanie młodszego syna mogłoby wskazywać na chęć zmiany ogólnie przyjętego prawa i zagwarantowanie Warcisławowi II samodzielności w odziedziczonym przez niego księstwie gdańskim. Niestety ze względu na brak źródeł nie można tego w sposób jednoznaczny stwierdzić.
Pieczęć przywieszona przy dokumencie z zasobów Archiwum Państwowego w Poznaniu
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz