Tradycyjnie Harald I Pięknowłosy (Hårfagre) jest uważany za króla, który zjednoczył Norwegię uwieńczoną zwycięską bitwą w Hafrsfjördzie (datowaną na lata między 870–900). Minęło jeszcze dużo czasu, zanim można było mówić o Norwegii jako o jednym królestwie, ale wydaje się, że w połowie XI wieku proces ten dobiegł końca. Nadal nie było niczym niezwykłym, że kilku królów (współkrólowie) rządziło w tym samym czasie. Wydaje się, że był to powszechny sposób rozwiązywania sporów, w których było co najmniej dwóch mniej więcej równych pretendentów do tronu. Stosunki między takimi współkrólami były często napięte, ale mimo to unikano otwartego konfliktu.
Stary germański system sukcesji tronu łączył w sobie elementy dziedziczności i elekcyjności. Oznacza to, że wszyscy pretendenci do tronu musieli należeć do rodu Pięknowłosego, legalni lub nieślubni potomkowie Haralda I mogli ubiegać się o tron, jednocześnie musieli być popierani przez ludzi w różnych miejscach w całym kraju. System ten zakładał formę „państwa jednego pokolenia”, który należało ustanawiać na nowo przy każdej zmianie na tronie i w znacznym stopniu przyczynił się do wybuchu wojny domowej. Stary system został zmieniony przez arcybiskupa Nidaros Eysteina Erlendssona za panowania króla Sverre Sigurdssona. Odtąd tylko najstarszy, legalnie urodzony syn królewski miał prawo do tronu. Jak na ironię, sam Sverre Sigurdsson wykorzystał stary system sukcesji tronu do uzurpowania sobie władzy, ale po tym, jak Sverre Sigurdsson w bitwie pod Re pokonał innego pretendenta do tronu Eysteina III Małą Dziewczynkę (Møyla, które też można tłumaczyć jako Dzieweczka lub Panienka), Sverre wykorzystał nowe prawo, aby zapewnić swoim własnym potomkom (ród króla Sverrego) wyłączne prawo do dziedziczenia korony królewskiej.
Król Sigurd I Krzyżowiec (Jorsalfare) również dzielił władzę królewską ze swoimi dwoma braćmi, Eysteinem I i Olafem IV, ale obaj zmarli, nie pozostawiając po sobie synów. To uczyniło Sigurda I Krzyżowca jedynym władcą, a jego syn Magnus, urodzonego poza związkiem małżeńskim, jego następcą. Jednakże pod koniec lat 20. XII wieku do Norwegii przybył z Irlandii niejaki Harald Sługa Chrystusa (Gilla Christ). Gealickie słowo Gille oznacza Sługę. Harald ten twierdził, że jest synem ojca króla Sigurda I Krzyżowca, króla Magnusa III Bosego (Berføtt), który przez pewien czas przebywał na wyspach wokół Morza Irlandzkiego.
Sigurd I Krzyżowiec (Jorsalfare), król Norwegii
Harald byłby zatem bratem króla Sigurda I Krzyżowca. Chociaż twierdzenie o pokrewieństwie było wątpliwe i prawdopodobnie nieprawdziwe, Haraldowi udało się przekonać Norwegów, by mógł się poddać próbie Sądu Bożego. Była to metoda stosowana w celu oczyszczenia od zarzutów lub ich potwierdzenia. Była akceptowana również przez Kościół. Zgodnie z nią to sam Bóg decydował o ciężarze dowodowym. Harald poddał się próbie żelaza (ognia) polegającej na przejściu po 9 rozżarzonych lemieszach. Powstałe rany opatrywano i obserwowano jak się goją. Jeżeli źle się goiły, uznawano to za dowód winy lub kłamstwa. Sąd Boży zakończył się sukcesem dla Haralda, który został tym samym uznany za królewskiego brata. Dodatkowo Sigurd I Krzyżowiec poprosił swoich poddanych o złożenie przysięgi, że po jego śmierci obwołają królem jego syna Magnusa.
Pierwsza faza (1130–1160)
Kiedy Sigurd I Krzyżowiec zmarł w 1130 r., Harald Gille złamał przysięgę. Syn Sigurda, Magnus, został ogłoszony królem, ale Harald Gille również zgłosił sobie prawo do tronu i otrzymał duże poparcie. W Tønsbergu został obwołany królem. 3 października 1130 r. osiągnięto porozumienie, zarówno Magnus IV, jak i Harald IV Gille zostali obwołani współkrólami. Pokój między nimi trwał do 1134 r., kiedy wybuchła otwarta wojna. 9 sierpnia 1134 r. Magnus zdołał pokonać stryja i wygnać go do Danii. Jednak w styczniu 1135 r. Haraldowi IV Gille udało się pokonać i schwytać Magnusa IV w Bergen, gdzie kazał bratanka oślepić, wykastrować i skrócić mu jedną nogę, a następnie zamknął go w klasztorze Nidarholm jako mnicha. Od tej chwili znany jest jako Magnus IV Ślepy (Blinde).
W tym samym czasie przybył z Irlandii inny pretendent do tronu, Sigurd Zły Diakon (Slembedjakn), który twierdził, że jest synem Magnusa III Bosego, co czyniło go przyrodnim bratem królów Sigurda I Krzyżowca, Eysteina I, Haralda IV Gille i Olafa IV. Twierdził także, że w Danii przeszedł już próbę żelaza. Harald IV Gille nie uznał Sigurda jako swojego brata i w 1136 r. Sigurd zabił Haralda IV Gille'a, gdy spał w Bergen, a następnie sam został ogłoszony królem jako Sigurd III. Zwolennicy Haralda IV Gille'a nie uznali jego władzy. Dlatego też dwóch młodych synów Haralda IV, Sigurd II Gęba (Munn) i Inge I Garbaty (Krokrygg), zostało ogłoszonych antykrólami.
Sigurd III Zły Diakon uwolnił Magnusa IV Ślepego z klasztoru i sprzymierzył się z nim, aby wzmocnić swoje roszczenia do tronu. Wojna pomiędzy Sigurdem III Złym Diakonem i Magnusem IV Ślepym z jednej strony a zwolennikami synów Haralda IV Gille'a z drugiej strony trwała aż do 1139 r. Następnie Sigurd III Zły Diakon i Magnus IV Ślepy zostali pokonani 12 listopada 1139 r. w bitwie pod Holmengrå. Magnusa IV Ślepego zabito na miejscu, a Sigurda III Złego Diakona schwytano i brutalnie zamęczono na śmierć.
Współrządy, Sigurda II Gęby i Inge I Garbatego, trwały tak długo, jak obaj byli nieletni. Władzę sprawował regent Ogmund (Amund) Dreng. Natomiast na wiosnę 1142 r. ze Szkocji przybył kolejny rzekomy syn króla. Tym razem był to Eystein Haraldsson, który twierdził, że jest synem Haralda IV Gille’a. Eystein zażądał dziedzictwa po ojcu. Został entuzjastycznie przyjęty w Trøndelagu, gdzie okrzyknięto go królem. Jego roszczenia zostały uznane. Tym samym Norwegia miała trzech współkrólów. Dopiero z czasem wyodrębniły się osobne dzielnice. Inge I Garbaty przejął Viken z Tønsbergiem i Oslo oraz zachodnie wybrzeża Norwegii. Trøndelag przejął Eystein II Haraldsson, a Sigurd II Gęba rządził w południowej części Norwegii.
Trzej bracia rządzili razem, najwyraźniej w pokoju, aż do 1155 r. Na dowód tego należy wskazać, zgodne działanie trzech królów przy założeniu pierwszego norweskiego arcybiskupstwa w Nidaros. Pozwoliło to uniezależnić się norweskiemu kościołowi od duńskiej archidiecezji w Lund. W 1152 r. do Norwegii przybył legat papieski kardynał-biskup Albano Nicholas Breakspeare, gdzie ustanowił arcybiskupstwo w Nidaros i zorganizował Kościół Katolicki na zasadach reformy gregoriańskiej, a pierwszym arcybiskupem został dotychczasowy biskup Stavanger, Jon Birgersson.
Archidiecezja w Nidaros wraz z podległymi biskupstwami
Według sag Sigurd II Gęba i Eystein II Haraldsson zaplanowali obalić swojego brata Inge I Garbatego i podzielić się jego częścią królestwa. Po silnych naciskach ze strony królowej-matki Ingrid Ragnvaldsdatter i wpływowego dworzanina Gregoriusa Dagssona, Inge I Garbaty zdecydowała się uderzyć pierwszy. Podczas spotkania trzech królów w Bergen, Sigurd II Gęba został zaatakowany przez ludzi Inge I Garbatego, zanim Eystein II Haraldsson przybył do miasta. Sigurd II Gęba podczas krótkiej walki został zabity. Stało się to 10 czerwca 1155 r., choć niektórzy podają, że było to 6 lutego tego roku. Następnie Inge I Garbaty i Eystein II Haraldsson zawarli kruche porozumienie, ale stosunki między nimi szybko przerodziły się w otwartą wojnę, która zakończyła się schwytaniem i śmiercią Eysteina II w Båhuslen w 1157 r.
Wydaje się, że współcześni dyskutowali o tym, czy Inge I Garbaty wydała rozkaz zabicia braci, czy nie. Ci, którzy popierali Sigurda II Gębę i Eysteina II Haraldssona, nie chcieli poddać się władzy Inge II Garbatego, i zamiast tego znaleźli nowego pretendenta do tronu, młodego syna Sigurda II Gęby, Håkona Barczystego (Herdebrei). Wybór ten był postrzegany jako pierwsza oznaka nowego punktu zwrotnego w wojnie domowej. Walczące strony nie skupiały się już wokół króla czy pretendenta do tronu, ale trzymały się razem nawet po upadku przywódcy i wybierali nowego pretendenta. Utrzymywano formację ściśle zorganizowanej frakcji wojowników.
Młody Håkon II Barczysty mógł być pretendentem w 1157 r., mając zaledwie dziesięć lat, ale dzięki swojej frakcji został wybrany na króla i kontynuował walkę z Inge I Garbatym. W 1161 r. udało im się pokonać i zabić Inge I Garbatego na zamarzniętym fiordzie niedaleko Oslo w bitwie pod Ekebergiem, która rozegrała się 4 lutego.
Stronnictwo Inge II Garbatego podjęło tę samą decyzję, co stronnictwo Eysteina II Haraldssona cztery lata wcześniej i wybrało swojego króla, zamiast poddać się młodemu Håkonowi II Barczystemu. Wybór padł na czteroletniego Magnusa Erlingssona, syna jednego z ich najwybitniejszych przywódców, Erlinga Ormsena Skakke i księżniczki Krystyny, córki króla Norwegii Sigurda I Krzyżowca.
Nowym przywódcą frakcji został Erling Ormsen Skakke, który stał się de facto regentem Norwegii. Już w następnym roku, w 1162, 7 lipca udało mu się zaskoczyć ludzi Håkona II Barczystego w bitwie pod Sekken w Romsdalsfjorden. Håkon II Barczysty został zabity, a Erling Ormsen Skakke kazał ogłosić swojego syna królem w Øretinget w Trøndelag jako Magnusa V. Triumfujący Erling Ormsen Skakke okazał się pozbawiony skrupułów, a jego zwycięstwo zostało dodatkowo przyćmione przez zbrodnie dokonaną na Mikołaju, synu Szymona Skalpa i Marii, córki króla Haralda IV Gille'a. Mikołaj, jeden z potencjalnych pretendentów do korony, został zabrany z farmy swojego przybranego ojca i stryja Jana Hallkjellssona we Fjordane i wciągnięty na pokład „Bøkesuden” w drodze do Romsdalen, po czym zabity. Być może Erling Ormsen Skakke obawiał się, że syn tej córki króla Haralda IV Gille’a może stać się zagrożeniem dla jego własnego syna.
W następnym roku, w 1163, pojawił się kolejny rzekomy syn Sigurda II Gęby, Sigurd Markusfostre, który przyjął koronę królewską jako Sigurd IV, ale został schwytany przez Erlinga Ormsena Skakke i stracony w Bergen. Chociaż Erling Ormsen Skakke sprawował władzę, to nie miał do niej prawa. Jego syn nie był synem króla, lecz wnukiem po kądzieli. Erling Ormsen Skakke zawarł zatem nowy sojusz z Kościołem i wprowadził nowe kryterium uprawniające do sięgnięcia po koronę: król musiał się urodzić zgodnie z prawem, czyli pochodzić z legalnego związku króla. Z synów Haralda IV Gille'a jedynie Inge I Garbaty urodziła się w związku małżeńskim, a Magnus V Erlingsson był synem legalnej królewskiej córki.
W Bergen w 1163 r. Magnus V Erlingsson w wieku siedmiu lat został pierwszym koronowanym i namaszczonym królem Norwegii. Zaproponowano nowo napisane prawo dziedziczenia korony królewskiej, które zezwalało na dziedziczenie tronu królewskiego jedynie najstarszemu prawowitemu synowi. To zrównało Norwegię z innymi krajami europejskimi. Przez następną dekadę pozycja króla Magnusa V Erlingssona wydaje się, że była bezpieczna, a Erling Ormsen Skakke był najsilniejszym człowiekiem w kraju. Erling Ormsen Skakke bezlitośnie usuwał potencjalnych rywali swojego syna. Zawarł sojusz z królem duńskim Waldemarem I Wielkim. Wszystko wskazywało na to, że wojna domowa wreszcie się skończyła.
Sverre Sigurdsson i bunt Birkebeinerów
Jednak w 1174 r. doszło do nowego buntu nowej frakcji, która powstała przeciwko Magnusowi V Erlingssonowi. Ich przywódcą był młody Eystein III Mała Dziewczynka, rzekomy syn Eysteina II Haraldssona. Z początku pojawił się w Szwecji, na dworze jarla Birgera Brosy, żonatego z córką Haralda IV Gille, Brygidą, która uznała go oficjalnie za bratanka. Nową frakcję nazwano Birkebeiner (Brzozowcami), gdyż niektórzy z nich byli tak biedni, że z braku odpowiedniego obuwia obwiązywali sobie korę brzozową wokół nóg. Sprawę Eysteina III Małej Dziewczynki nalezy uznać za krótkotrwały epizod w dziejach Norwegii. Birkebeinerowie na czele z Eysteinem III Małą Dziewczynką zajęli Trondheim i w 1176 r. w Øretinget ogłosili go królem, ale już w styczniu 1177 r. w bitwie pod Re w pobliżu Ramnes w Vestfold poległ w bitwie z siłami Magnusa V i Erlinga Ormsen Skakke. Wkrótce potem nieliczni Birkebeinerowie wybrali nieznanego nikomu Sverre’a Sigurdssona na swojego nowego przywódcę. Stronnictwo skupione wokół Magnusa V i jego ojca Erlinga Ormsen Skakke nazywane było Heklungerami. Ich nazwa wzięła się stąd, że ci zrabowali i podzielili między siebie trochę srebrnych monet, które znaleźli wszyte na szydełku (hekla), czyli w płaszczu (zrobionym na szydełku hökull (messe)).
Sverre przybył do Norwegii z Wysp Owczych i twierdził, że niedawno odkrył, że jest synem Sigurda II Gęby. Urodził się przypuszczalnie ok. 1152 r. w Norwegii, oficjalnie jako syn Unasa Kambare, małżonka Gunhildy. W wieku pięciu lat został przez rodziców zabrany na Wyspy Owcze i tam wychowywany na dworze biskupa Hroi - brata Unasa. Przeznaczony początkowo do służby kościelnej, został wyświęcony (stąd jego późniejszy przydomek: Ksiądz), jednak dowiedziawszy się od matki o swoim królewskim pochodzeniu, w wieku 24 lat porzucił stan duchowny i przeniósł się do Norwegii. Po śmierci Eysteina III Małej Dziewczynki stanął na czele stronnictwa Birkebeinerów.
Nowy pretendent nie został wówczas powszechnie uznany, a współcześni historycy również nie przywiązywali do niego dużej wiarygodności. Otrzymał niewielkie wsparcie w Norwegii i początkowo żadnego wsparcia ze strony Birgera Brosy w Szwecji, który był żonaty z Brygidą, siostrą Sigurda II Geby. Córka Sigurda II Geby, Cecilia, zdecydowała się natomiast rozpoznać w nim swojego brata. Po upadku Eysteina III Małej Dziewczynki także Birger Bros wsparł Sverre’a. Wbrew wszystkiemu Sverre okazał się kimś więcej niż tylko pretendentem. Wkrótce po objęciu przywództwa stał się punktem zjednoczenia wszelkiego niezadowolenia wobec rządów dotychczasowego króla.
19 czerwca 1179 r. w bitwie pod Kalvskinnet na obrzeżach Nidaros Sverre Sigurdsson odniósł ważne zwycięstwo. Erling Ormsen Skakke poległ w tej bitwie. Był to punkt zwrotny w historii Norwegii. Arcybiskup Nidaros Eystein Erlendsson opuścił swoją siedzibę, gdy Sverre Sigurdsson zdobył miasto w 1178 r. Eystein Erlendsson podążył za królem Magnusem V Erlingssonem, aż ten uciekł do Danii po klęsce pod Ilevollene 27 maja 1180 r. Sam arcybiskup uciekł do północnej Anglii, gdzie przebywał przez trzy lata. Przebywał w klasztorze Bury St. Edmunds oraz w siedzibie biskupiej w Lincoln. Uzurpator Sverre Sigurdsson zwyciężył i osiągnął swój cel, jakim było królestwo. Odtąd Trøndelag wraz z Nidarosem był ośrodkiem władzy królewskiej. Magnus V kontynuował walkę po śmierci ojca i odrzucił kilka propozycji podziału królestwa podejmowanych przez Sverre'a. Saga Sverre'a, napisana przez islandzkiego opata Karla Jónssona, który w pierwszej części sagi opierał się na informacjach Sverre'a, jasno pokazała, że Magnus V był popularny wśród większości ludzi i jak utrudniało to Sverre'owi walkę. Wojna pomiędzy Sverre'em i Magnusem V trwała kilka lat. Decydująca bitwa rozegrała się pod Fimreite w Sognefjordzie 15 czerwca 1184 r., i zakończyła się zwycięstwem Sverre'a i śmiercią Magnusa V Erlingsson i Orma Ivarssona.
Arcybiskup Nidaros Eystein Erlendsson
Jeszcze przed bitwą pod Fimreite doszło do zawarcia pewnego rodzaju ugody pomiędzy arcybiskupem Nidaros Eysteinem Erlendssonem i Sverre Sigurdssonem. Duchowny w 1183 r. powrócił z wygnania. Arcybiskup skoncentrował się na wewnętrznej organizacji Kościoła i pracach budowlanych w katedrze w Nidaros. Mimo to Eystein Erlendsson zachował niechętną neutralność wobec Sverre Sigurdssona. Świadczy o tym fakt, że arcybiskup mianował na swojego następcę najzacieklejszego wroga Sverre'a wśród biskupów, biskupa Stavanger Eryka Ivarssona. Eryk był gorliwym zwolennikiem reformy gregoriańskiej, która stanowczo obstawała przy swoim żądaniu wolności Kościoła. Ponadto popierał on Magnusa V Erlingssona w jego w bezpośrednim konflikcie ze Sverre Sigurdssonem. Chociaż Sverre występował przeciwko Erykowi Ivarssonowi, ugiął się i uznał jego wybór na arcybiskupa Nidaros, gdy w 1188 r. zmarł arcybiskup Eystein.
Sverre Sigurdsson sprawował władzę w Norwegii do 1202 r., ale nie mógł utrzymać długich okresów pokoju. Kościół, sprzymierzony z królem Magnusem V i Erlingiem Ormsenem Skakke, pozostawał w opozycji do Sverre'a przez całe jego panowanie.
Spór Sverre'a z Kościołem składał się z dwóch elementów. Jednym z nich była walka o zachowanie i odzyskanie kontroli króla nad Kościołem. W ten sam sposób, jak królowie w innych krajach Europy w tamtym czasie (por. Henryk II i Tomasz Becket w Anglii), Sverre interweniował przeciwko daleko idącym żądaniom samorządności i władzy społecznej, które podniósł Kościół.
Drugim elementem była walka pozycyjna spowodowana szczególną pozycją Sverre'a. Zgłaszając roszczenia do tronu w opozycji do koronowanego i namaszczonego przez Kościół króla, Sverre Sigurdsson siłą rzeczy uczynił z Kościoła swojego wroga. Pamiętajmy, że nasi bohaterowie żyją w czasach, w których król jest uznanym Pomazańcem Bożym, jego namiestnikiem i zastępcą na ziemi. Spór dotyczył w szczególności praw, jakie Kościół otrzymał za panowania Magnusa V Erlingssona, a częściowo już w momencie ustanowienia arcybiskupstwa w Nidaros w latach 1152-1153.
Dotyczyło to kilku głównych kwestii. Ważna była kwestia wpływu Kościoła na wybór króla, jak wynika z praw o sukcesji tronu z 1163 r. Sverre Sigurdsson nie miał wyboru, jeśli chodzi o odrzucenie tego prawa, zgodnie z którym nie miał żadnych praw do korony. Kiedy odrzucił to prawo, było to równoznaczne, z tym że władza królewska Magnusa V Erlingssona była nielegalna, a co za tym idzie, także prawa, które Kościół otrzymał od niego. Stąd też ta zajadła wrogość między Sverre Sigurdssonem a Kościołem.
Dlatego też Sverre Sigurdsson nie pozostał zbyt długo niekwestionowanym królem Norwegii. Bowiem jesienią 1185 r. w Viken powstał nowy ruch oporu zwany kuvlungami, na cześć wybranego przywódcy Jana Kuvlunga. Do tego czasu Jan mieszkał jako mnich w opactwie cystersów na Hovedøya pod Oslo. Słowo cuculla z łaciny to określenie na okrycie wierzchnie wielu zgromadzeń zakonnych, czyli fałdzistego, długiego płaszcza sięgającego do stóp, z bardzo szerokimi rękawami, bez kołnierza, często z wszytym kapturem.
29 września 1185 r. Jan Kuvlung został okrzyknięty królem na haugatinget w Tønsberg. Haugatinget było w średniowiecznej Norwegii królewskim zgromadzeniem wasali, na którym dokonywano wyboru króla. Haugatinget w Tønsberg był wraz z Øretinget w Trondheim były najważniejszymi politycznie zgromadzeniami możnych Królestwa Norwegii (można to porównać do wieców możnowładztwa z Małopolski i Wielkopolski w Królestwie Polskim).
To nowe stronnictwo było pod wieloma względami bezpośrednią kontynuacją Heklungerów i przynajmniej uzyskało ich milczącą aprobatę. Większość ludzi w stronnictwie pochodziła z Vikværing (Viken), czyli obszaru wokół Oslofjordu, ale największymi przywódcami byli ludzie z Vestlandet. Jan Kuvlung prawdopodobnie zyskał duże poparcie wśród ludności Agderu i Vestlandet.
Jednym z najwybitniejszych jego stronników był Szymon Kåresson, syn Alny-Kåre i ojciec późniejszego króla stronnictwa Pastorałów (Baglerne) Flipa Simonssona. Wśród stronników Jana Kuvlunga odnajdujemy arcybiskupa Nidaros Eysteina Erlendssona, mimo że ten urodził się jako nieślubne dziecko. W jego otoczeniu znajdowało się wielu krewnych arcybiskupa. Jan Kuvlung wkrótce przejął kontrolę nad wschodnią i zachodnią Norwegią, czyli tam, gdzie wpływy Heklungerów był najsilniejsze, podczas gdy pozycja króla Sverre'a Sigurdssona w Trøndelag pozostała nienaruszona.
Jesienią 1186 r. Kuvlungowie zaatakowali Nidaros. Atak był dla Sverre'a Sigurdssona zaskoczeniem i schronił się w niedawno wzniesionej kamiennej fortecy Sion, zwanej Sverresborgiem. Kuvlungowie nie byli w stanie zdobyć twierdzy i zostali zmuszeni do odwrotu. W 1188 r. Sverre Sigurdsson popłynął na południe na czele dużej siły zbrojnych. Po raz pierwszy spotkali się w Tønsberg, ale żadna ze stron nie odważyła się zaatakować. Kuvlungenowie uciekli i dotarli do Nidaros, gdzie spustoszyli i między innymi zniszczyli fortecę. Zwano także Øretinget, gdzie na ludność Trønder wywarto presję, aby okrzyknęła Jana Kuvlunga królem.
Wtedy los Kuvlungów się odwrócił. Przed Wigilią Bożego Narodzenia król Sverre Sigurdsson przybył do Bergen z dwunastoma langskipami i przeprowadził niespodziewany atak. W trakcie walk Jan Kuvlung zginął w zamieszaniu, po czym opór Kuvlungów również osłabł. Zwycięstwo oznaczało, że przyszłe bunty przeciwko Sverre'owi Sigurdssenowi miały miejsce tylko we wschodniej Norwegii. Z otoczenia Jana Kuvlunga wyłonił się kolejny pretendent do tronu Sigurd Brenner, któremu nadano przydomek, ponieważ niszczył i palił, i twierdził, że jest także synem Inge I Garbatego. Kiedy został pokonany przez armię chłopską, przed śmiercią przyznał, że nie nazywa się Sigurd, ale Hedin i że pochodzi z Islandii. Jednak ten sukces Sverre Sigurdssona nie oznaczał końca zmagań z opozycją.
Klęska Kuvlungów zmusiła ich przywódców do emigracji - Szymon Kåresson i Olve z Gurann zbiegli do Danii. Szymon Kåresson adoptował dziecko imieniem Vikar i ogłosił, że jest ono synem króla Magnusa V Erlingssona. Wokół nowego pretendenta Szymon i jego ludzi zgromadził stronnictwo, które tworzyli możni z terenów przygranicznych w Østfold. Przywódcy stronnictwa na czele floty złożonej z 16 statków popłynęło na północ. Latem 1190 r. spustoszyli Viken i brutalnie ograbili zarówno rolników, jak i kupców z zachodu na wschód. Nie udało im się jednak zdobyć poparcia Vikværingów, którzy byli już zmęczeni tego rodzaju grupami, uważanymi za bandę rabusiów i prymitywnych podżegaczy. W Tønsberg mieszkańcy i kupcy zmobilizowali kilka langskipów i statków towarowych, które cumowały przed nabrzeżami, aby bronić miasta. Z tą mniejszą flotą mieszczanie wypłynęli w morze i wypatrywali statków Vikara Magnussona, które odpłynęły od wód wokół miasta portowego po tym, jak Szymon Kåresson dowiedział się o działaniach obronnych mieszkańców Tønsberg.
Po tym jak ludzie z Tønsberg wyprzedzili statki stronników Vikara Magnussona zmusili ich do stoczenia bitwy morskiej pod Bridstein, prawdopodobnie Tresten pod Akersøya w Hvaler lub Tristein pod Færder. Ludzie z Tønsberg mieli najlepsze statki, które były zarówno większe, jak i wyższe niż te przeciwników, więc wynik bitwy morskiej był już przesądzony. Statki zostały bezlitośnie oczyszczone przez ludzi z Tønsberg, którzy zabili większość osób na pokładzie, w tym Szymona Kåressona. W przednim pokoju znaleziono zaledwie kilkuletnie dziecko, które okazało się być pretendentem do tronu królewskiego. Vikar Magnusson został zabity bez skrupułów przez zwycięzców. Nie wiadomo, ilu osób zginęło w bitwie morskiej.
Sukces Sverra'a Sigurdssona nie oznaczał końca jego problemów. Kiedy arcybiskup Nidaros Eystein Erlendsson zmarł 26 stycznia 1188 r., na jego następcę został wybrany biskup Stavanger Eryk Ivarsson. Sverre Sigurdsson prawdopodobnie miał teraz nadzieję, że uda się unormować jego stosunki z Kościołem. Dlatego też zwrócił się do Eryka Ivarssona z nadzieją, że zostanie koronowany - co miało być ostatecznym dowodem uznania jego władzy w Norwegii. Jednak w oczach Eryka Ivarssona Sverre Sigurdsson był nikim więcej niż uzurpatorem i królobójcą.
Sytuacja przerodziła się w otwarty konflikt, gdy Sverre Sigurdsson zaczął tworzyć listę przywilejów sprzecznych z prawem kościelnym. Arcybiskup ze swojej strony głosił kazania przeciwko królowi i jego ludziom oraz wysyłał listy ze skargami do papieża, ale na krótką metę jego broń ofensywna była słaba i mało skuteczna. W 1190 r. Sverre Sigurdsson próbował zmusić Eryka Ivarssona do uległości, twierdząc, że arcybiskup złamał prawo, mając na służbie 90 uzbrojonych ludzi. Zgodnie z prawem straż arcybiskupa miała ograniczać się do 30 ludzi.
Kolejnym punktem spornym była sprawa koronacji Sverre'a Sigurdssona. Utorował sobie drogę do władzy za pomocą miecza, ale mimo tego jak każda osoba sprawująca władzę, niezależnie od tego, jak bardzo opierał swoją pozycję na sile, musiał szukać legitymizacji swojej władzy. Koronacja, która po raz pierwszy odbyła się w Norwegii i krajach nordyckich, w 1163 r. (lub 1164), gdy koronowano Magnusa V Erlingssona, zapewniła królowi wzmocnioną, ponadludzką legitymację (Pomazaniec Boży). Koronacja symbolizowała Bożą aprobatę dla króla. Sverre Sigurdsson miał kilka bardzo ważnych powodów, dla których starał się o koronację. Być może najważniejsze było to, że koronacji musieli dokonać przedstawiciele Kościoła, będący przedstawicielami Boga na ziemi. Dlatego też, możni Kościoła, ze względu na uznaną przez Boga pozycję, jaka wiązała się z koronacją, mieli większe trudności z otwartym przeciwstawieniem mu się jako koronowanemu królowi. Odmowa koronacji Sverre'a Sigurdssona spotkała się z argumentami, takimi jak złamanie ślubów kapłańskich i bycie bigamistą. Ponadto arcybiskup Eryk Ivarsson odmówił koronacji Sverre’a bez zgody papieża, co mogło wywołać otwarty spór między nimi. Sverre Sigurdsson mógł mieć kilka powodów, dla których chciał koronacji: wzmocniona legitymizacja jego władzy, wzmocniona pozycja wobec innych pretendentów do tronu, którzy w końcu się pojawili, a gdyby przedstawiciele Kościoła koronowali Sverre'a, trudno byłoby mu się przeciwstawić jako Pomazańcowi Boga. Jednak arcybiskup, zamiast podporządkować się woli króla, uciekł z kraju do Lund, gdzie miał swoją siedzibę duński arcybiskup. Stamtąd wysłał delegację do Rzymu, prosząc o radę papieża Celestyna III.
Pod nieobecność arcybiskupa Sverre Sigurdsson wzmógł presję na biskupów, a zwłaszcza na biskupa Oslo Mikołaja Arnessona. Mikołaj Arnesson był przyrodnim bratem króla Inge I Garbatego i został biskupem Oslo w 1190 r. wbrew woli Sverre'a. Jednak sytuacja się nieco skomplikowała. Wiosną 1193 r. jarl Orkadów Harald Maddadsson wsparł kolejnego pretendenta do tronu norweskiego. Był nim 13-letni Sigurd Magnusson, rzekomy syn Magnusa V Erlingssona. Bezpośrednim motywem działania Haralda Maddadssona mogła być chęć zduszenia w zarodku norweskiego poparcia dla kolejnego rywala o panowanie nad Orkadami, Haralda Ingiridssona albo Harolda Młodszego, wnuka Magnusa Świętego. Ponadto jarl dostrzegł szansę objęcia ważnej funkcji doradcy Sigurda Magnussona, pretendenta a może nawet kolejnego króla Norwegii. Trzon sił dokonujących inwazji na Norwegię stanowił kontyngent z Orkadów i Szetlandów, stąd też nazwa stronnictwa wspierającego roszczenia Sigurda Magnussona, Eyjarskeggjar, czyli "Brodaci Wyspiarze". Inicjatorami tego przedsięwzięcia byli Hallkjell Jonsson, który był synem Małgorzaty, córki norweskiego króla Haralda IV Gille i mężem Ragnhildy, córką Erlinga Ormssona Skakke, Olaf Jarlsmåg, szwagier Haralda Maddadssona i przybrany syn Olafa Sigurd, nieślubny syn króla Magnusa V Erlingssona.
Latem 1193 r. Eyjarskeggjar przybyli do Viken, gdzie w Tønsberg ogłosili Sigurda Magnussona królem. Jesienią w tym roku do Eyjarskeggjar dołączył także Sigurd Jarlsson (Erlingsson), stryj Sigurda Magnussona, który stał się jednym z przywódców stronnictwa. Po pokonaniu Eyjarskeggjar w bitwie pod Florvåg (3 kwietnia 1194 r.) Sverre Sigurdsson zorganizował spotkanie z Mikołajem Arnessonem, podczas którego twierdził, że ma dowód na to, że biskup był w zmowie z Eyjarskeggjar. Król oskarżył biskupa o zdradę stanu i zagroził surową karą. Mikołaj Arnesson poddał się i 29 czerwca wraz z innymi biskupami koronował Sverre'a. Marcin, Kapelan Sverre’a, został wybrany biskupem Bergen.
Tymczasem 15 czerwca 1194 r. arcybiskup Nidaros otrzymał list z poparciem papieża Celestyna III w nałożeniu ekskomuniki na Sverre'a. Umocniony tym Eryk Ivarsson nakazał pozostałym biskupom Norwegii udać się za nim na wygnanie do Danii, co uczynili. Saga Sverre'a mówi, że król został później zwolniony z ekskomuniki na mocy listu papieskiego, który okazał się jednak fałszywy. Wynika to jasno z listu, w którym następca Celestyna III, papież Innocenty III, również nakazał biskupom norweskim wydanie interdyktu przeciwko królowi i części kraju, która go wspierała. W ten sposób Sverre pozostał ekskomunikowanym aż do dnia swojej śmierci.
Baglerowie i ugoda z Kvitsøy
W 1197 r. przed władzą królewską Sverre’a stanęło nowe wyzwanie. Kilku ważnych przeciwników Sverre, w tym, biskup Oslo Mikołaj Arnesson i arcybiskup Nidaros Eryk Ivarsson, spotkało się w Halör w Skanii (wówczas część Danii). Tutaj za swojego pretendenta do tronu uznali chłopca o imieniu Inge Magnusson, rzekomego syna Magnusa Erlingssona, prawdopodobnie wiedząc, że to nieprawda. Nową frakcję nazwano „baglerne” (z języka nordyckiego oznacza „laska biskupa” - bagall), czyli pastorał.
Wojna między wspieranymi przez Kościół Baglerami a Birkebeinerami trwała do końca panowania króla Sverre'a. Baglerowie nie byli w stanie ani odsunąć Sverre'a od władzy, ani go zabić, ale Sverre'owi nie udało się też odnieść zdecydowanego zwycięstwa nad Baglerami. Baglerowie i ludzie kościoła stali za wielkimi zniszczeniami w Trøndelag, gdzie wojna była szczególnie zacięta. Jako dowód tego można wspomnieć, że 1198 r. biskup Oslo Mikołaj Arnesson bez wahania spalił Bergen, w wyniku czego spłonął także Kościół Mariacki i pięć innych kościołów. Uzasadniał to faktem, że „Birkebeinerowie zbezcześcili wszystkie kościoły, ponieważ przebywali w nich ekskomunikowani ludzie, tak że nie były one bardziej święte niż inne burdele”.
Kiedy Sverre zmarł z powodu choroby w Bergen w 1202 r., był pierwszym królem Norwegii, który zmarł z przyczyn naturalnych od czasu Sigurda I Krzyżowca w 1130 r. Jego ostatnim czynem było doradzenie swojemu synowi i następcy, Håkonowi III Sverressonowi, aby osiągnął porozumienie z Kościołem. Håkon III został wybrany na nowego króla Birkebeinerów, a biskupi wrócili do Norwegii i uwolnili kraj od interdyktu, co było niemożliwe za życia króla Sverre. Pozbawiony większości wsparcia poddanych król Baglerów, Inge Magnusson, zmarł jeszcze tego samego roku.
Håkon III Sverresson najwyraźniej opanował cały kraj, ale zmarł nagle 1 stycznia 1204 r. w Bergen. Śmierć nastąpiła wkrótce po przybyciu ze Szwecji jego macochy Małgorzaty. Podejrzewano ją o zabicie pasierba z użyciem trucizny, a gdy nie udało jej się udowodnić swojej niewinności, uciekła z powrotem do Szwecji.
Następcą Håkona III Sverresson został jego czteroletni bratanek Guttorm Sigurdsson. Był on synem Sigurda Lavarda, który zginał w trakcie wojny domowej około 1200-1201 r. W związku z tym, że nowy król był jeszcze dzieckiem, przywódcy stronnictwa Birkebeinerów wodzem swojej armii i królestwa mianowali Håkona Galena. Możny ten był synem szwedzkiego barona Folkvida lagmanna i nieślubnej córki króla Sigurda II Gęby, Cecylii Sigurdsdatter. Guttorm Sigurdsson wraz z armią Birkebeinerów popłynął do Nidaros, gdzie dziecko zostało koronowane i ogłoszone królem w Øretinget. W sierpniu tego samego roku zachorował i zmarł.
Birkebeinowie nie znali żadnego innego bezpośredniego potomka króla Sverre'a. Kandydatem na kolejnego króla Norwegii uczynili samego Håkona Galena. Jednak gdy zebrano się w Nidaros, arcybiskup Eryk Ivarsson i lud Trønder rzucił wyzwanie Håkonowi, a według sag o Baglerach szwedzkie pochodzenie Håkona Galena zostało użyte jako argument przeciwko niemu. Zamiast niego na króla wybrano przyrodniego brata Håkona, Inge Bårdssona, który był synem siostry Sverre’a Sigurdssona, Cecylii Sigurdsdatter i możnego norweskiego Bårda Guttormssona z Reinsätten. Natomiast Håkon Galen pozostał hrabią i przywódcą armii. Otrzymał także połowę królewskiego dochodu, niemal jako rekompensatę.
W tym samym czasie w Danii odrodziła się i uaktywniła frakcja Baglerów. Baglerowie wzięli teraz na swego króla innego rzekomego syna Magnusa Erlingssona, Erlinga Magnussona Steinvegga. Przydomek Steinvegg należy tłumaczyć jako "Kamienna Ściana", i nazwę tę zawdzięczał swojej ucieczce z niewoli u Wendów, której dokonał opuszczając się w dół kamiennych murów więzienia. Nowy pretendent poddał się próbie żelaza, aby udowodnić, że pochodzi z królewskiego rodu. Przy wsparciu duńskiego króla Waldemara II Zwycięskiego najechali Norwegię w 1204 r. i przejęli kontrolę nad Viken. Po chorobie i śmierci Erlinga Magnussona Steinvegga w 1207 r. wojna toczyła się dalej bez zakłóceń, a nowym królem Baglerów w Sarpsborgu został okrzyknięty Filippus Simonsson, syn siostry biskupa Mikołaja Arnessona, Małgorzaty.
Baglerowie największe poparcie posiadali w okolicach Oslofjordu, podczas gdy Trøndelag był głównym bastionem Birkebeinerów. Niemniej jednak cały kraj był zaangażowany w działania wojenne. Wreszcie biskupi podjęli inicjatywę wynegocjowania kruchego porozumienia między stronami. Po wielu latach walk biskup Oslo Mikołaj Arnesson chciał pogodzić Baglerów i Birkebeinerów. Biskup Mikołaj Arnesson doszedł do porozumienia z arcybiskupem Nidaros Tore Gudmundssonem, i obaj mieli pracować na rzecz pojednania między walczącymi stronnictwami.
Ugodę zawarto jesienią 1208 r. podczas spotkania w Kvitsøy w Rogalandzie, co nadało jej nazwę Kvitsøyforliket. Filippus Simonsson i Baglerowie przywieźli ze sobą tyle ludzi i statków, ile wcześniej uzgodniono, natomiast Birkebeinowie przywieźli więcej ludzi i wciąż przybywali nowi. Kiedy królowie mieli się spotkać, Birkebeinerów było znacznie więcej niż Baglerów. Arcybiskup Nidaros Tore Gudmundsson przemawiał w imieniu króla Inge II Bårdssona, a biskup Oslo Mikołaj Arnesson mówił w imieniu Filippusa Simonsson na temat porozumienia, które już wcześniej omawiali.
Ostatecznie ustalono, że przywódca Baglerów, Filippus Simonsson, będzie sprawować władzę nad Opplandenem (Opplanda), Vikenem od Rygjarbit do Svinesund. Nie mógł jednak używać tytułu króla i pieczęci królewskiej oraz przysiąc posłuszeństwo i wierność królowi Inge II Bårdssonowi. Przywódca Birkebeinerów miał być królem tej ziemi. Zgodnie z ugodą Filippus Simonsson poślubił Kristinę Sverresdatter, córkę króla Sverre'a, jako przypieczętowanie pokoju. W średniowieczu powszechne było wykorzystywanie małżeństwa jako środka rozwiązywania i łagodzenia konfliktów.
Ponieważ Birkebeinerzy stanowili wyraźną większość, Filippus Simonsson nie miał innego wyjścia, jak tylko zaakceptować warunki porozumienia. Uzgodniono, że żadna ze stron nie będzie żądać od drugiej rekompensaty finansowej. Na koniec ustalono grid (forma amnestii lub darowania kary) między stronami i każda ze stron rozeszła się w swoją stronę.
Po spotkaniu w Kvitsøy Dagfinn Bonde, królewski doradca Birkebeinerów, został wysłany przez króla Inge II Bårdssona do Tønsberg, aby odebrać królewską pieczęć Filippusa Simonsson. Jednak Filippus z niej nie zrezygnował i wezwał Bglerów, rolników i mieszczan na Haugating, gdzie oświadczył, że nigdy nie zgodziłby się na zrzeczenie się pieczęci królewskiej, gdyby Birkebeinerów nie było tak wielu na spotkaniu w Kvitsøy. Filippus Simonsson uważał, że Birkebeinerowie, przyprowadzając na spotkanie więcej osób niż ustalono, nie dotrzymali słowa i w związku z tym umowa o zrzeczeniu się przez niego pieczęci jest nieważna. Baglerowie zgodzili się na to i zapowiedzieli, że odetną rękę temu, kto odważy się zabrać pieczęć królewską. Dagfinn Bonde musiał więc wrócić do króla Inge II Bårdssona z pustymi rękami, a Filippus Simonsson nadal nazywał się królem, jak poprzednio. Tym samym zerwał ugodę i nadal nazywał się królem aż do śmierci, ale pokój trwał do 1217 r.
Jednocześnie wydaje się, że stosunki między królem Inge II Bårdssonem a jego przyrodnim bratem Håkonem Galenem były czasami bardzo napięte. Håkon Galen próbował zażądać dla siebie królewskiego tytułu, ale król Inge II Bårdsson słusznie się temu sprzeciwił. Zamiast tego pomiędzy braćmi została zawarta umowa: jeden z braci, który żył najdłużej, odziedziczy ziemie drugiego, a prawowity syn jednego z nich odziedziczy je oba. Zapewniło to dobre możliwości synowi Håkona Galena, Knutowi Håkonssonowi, ponieważ król Inge II Bårdsson miał tylko jednego nieślubnego syna.
Na wiosnę 1217 r. zmarł król Birkebeinerów Inge II Bårdsson, a Birkebeinerowie, zdenerwowani brakiem przywódcy na wypadek ataku Baglerów, wybrali na nowego króla 13-letniego Håkona Håkonssona. Był on pogrobowym synem króla Håkona III Sverressona. Birkebeinowie nie wiedzieli o nim, kiedy w 1204 r. wybrali Inge II Bårdsson na króla. Przyrodni brat Inge II Bårdsson, Skule Bårdsson, który sam miał ambicje sięgnięcia po koronę. Miał wątpliwości co do pochodzenia pretendenta do tronu i odmówił złożenia przysięgi Håkonowi IV Håkonssonowi.
W lipcu 1217 r. Håkon IV Håkonsson został uznany za króla w Bergen. Następnie został uznany przez Haugating, Borgarting i na południe od Svinesund. Hołd i daniny złożone nielegalnemu królowi Håkonowi IV Håkonssonowi były cierniem w boku arcybiskupa Nidaros Guttorma i kapituły katedralnej w Nidaros, która wspierała Skule Bårdssona. W chwili śmierci Inge II Bårdssona arcybiskup przebywał z wizytą w Hålogaland i Skule Bårdsson odłożył sprawę ewentualnej otwartej walki z bratankiem do czasu powrotu Guttorma.
źródło: https://media.snl.no/media/43450/standard_compressed_helgenskrin.jpg
Szkic potencjalnego relikwiarza z ciałem świętego Olafa
Duchowni z kapitułu katedralnej udaremnili próbę żelaza, której chciała się poddać Inga z Varteig, aby udowodnić królewskie pochodzenie swojego syna Håkona IV Håkonssona. Natomiast kiedy mimo to wybór Håkona IV Håkonssona doszedł do skutku, nie pozwolili na wniesienie relikwiarza z ciałem świętego Olafa na dwór królewski podczas składania hołdu. Był to ważna część ceremoniału związanego z obiorem króla Norwegii. Święty Olaf jest patronem Norwegii i uważano go za Rex Perpetuus Norvegiae, czyli Wieczny Król Norwegii. W akcie sukcesji tronu, rzekomo z 1163 r., jest napisane, że "korona zostanie złożona w ofierze po królu, który wówczas z niej spadł, za jego duszę i będzie tam wisieć na zawsze, ku czci Boga i świętego król Olafa, zgodnie z obietnicą króla Magnusa I Dobrego, pierwszego koronowanego króla w Norwegii". Oznaczałoby to, że każdy król koronowany na cześć pierwszego koronowanego króla Norwegii, Magnusa I Dobrego, będzie rządził królestwem jako wasal Olafa Świętego. Od 1204 r. nowo wybrany król musiał jednocześnie złożyć przysięgę na relikwiarz świętego Olafa. Królów postrzegano jako rządzących królestwem w imieniu Rex Perpetuus Norvegiae Olafa.
Kościół utrzymywał, że jego akceptacja stanowi przesłankę legalnego wyboru króla. Na Wielkanoc 1218 r. w Bergen zorganizowano królewskie zgromadzenie elekcyjne. Następnie Skule Bårdsson złożył przysięgę, ale ułożył ją tak, aby sam został współregentem. Tutaj Håkon IV Håkonsson złożył królewską przysięgę na relikwiarz świętej Sunniwy. Jest ona uznawana za patronkę zachodniej Norwegii, a w średniowieczu czczona jako jedna z trzech najwybitniejszych świętych Norwegii, obok Olafa Świętego i świętego Hallwarda.
Olaf II Święty, król Norwegii
Arcybiskup Nidaros Guttorm żądał poddania się próbie żelaza przez członka rodziny Håkona IV Håkonssona. Król zgodził się na to i pozwolił swojej matce poddać się tej próbie w obecności możnych królestwa. Arcybiskup ogłosił na spotkaniu kończącym zgromadzenie królestwa, że "Sąd Boży" potwierdził prawdomówność Ingi z Varteig i uznał w ten sposób królewskie pochodzenie Håkona IV Håkonssona. Jednocześnie podpisał umowę o podziale władzy pomiędzy Håkonem IV Håkonssonem a Skule Bårdssonem, który w ramach kompromisu został mianowany przywódcą stronnictwa królewskiego. To uczyniło Skule Bårdssona w praktyce najpotężniejszym człowiekiem w Norwegii. Zyskał pozycję, jaką prawie nikt poza samymi królami nie zajmował wcześniej. Już w tym czasie pojawiły się pierwsze próby ograniczenia jego władzy i wpływów. „Kanclerz” Ivar Bodde próbował uniemożliwić Skule Bårdssonowi wysyłanie listów z pieczęcią królewską.
W tym samym roku zmarł Filippus Simonsson. Skule Bårdsson działał szybko. Udało mu się przekonać Baglerów, aby nie wybierali nowego króla, zamiast tego powinni oficjalnie rozwiązać swoje ugrupowanie i przysiąc wierność Håkonowi IV Håkonssonowi, a tym samym ponownie zjednoczyć królestwo. Nie wszyscy jednak się na to zgodzili i w 1219 r. pod przywództwem możnego norweskiego Gudolfa z Blakstad podnieśli bunt. Wspierali na króla piętnastoletniego wówczas Sigurda Ribbunga, rzekomego syna Erlinga Magnusson Steinvegga, a co za tym idzie wnuka króla Magnusa V Erlingssona. Zwolenników Sigurda nazywano Ribbungen. Gudolfa z Blakstad nigdy nie był w stanie zmobilizować tak szerokiego poparcia we wschodniej Norwegii, jak to niegdyś uczynili Baglerowie, i ostatecznie został pokonany przez Birkebeinerów pod wodzą Skule Bårdssona. Powstanie trwało do 1227 r.
By tego wszystkiego było mało w 1217 lub 1218 r. w Marker w Østfold we wschodniej Norwegii pojawił się kolejny pretendent do tronu, niejaki Bene (Benedykt) Ksiądz, zwano go Skinnkniv (Skindkniv). On również podawał się za nieślubnego syna Magnusa V Erlingssona, a skupione wokół niego stronnictwo zwano Slittungerami. Wiosną 1218 r. Slittungerowie zostali pobici pod Gunnarsbø niedaleko Tønsberg przez Baglerów którym przewodził Arnbjørn Jonsson. Sam Bene Skinnkniv zdołał zbiec. Wkrótce potem Slittungerowie przybyli do Oslo, splądrowali miasto. Następnie udali się do Halland w Danii (obecnie część Szwecji ) i tam dokonali spustoszenia. W 1219 r. na Slittungerów napadli wspólnie Baglerowie i Birkebeinerowie. Bene Skinnkniv została zabita przez Birkebeinerów pod Øyeren w 1222 r.
Na początku lipca 1226 r. Sigurd Ribbung zachorował i zmarł. Ribbungowie od początku trzymali wiadomość o jego śmierci w tajemnicy i nowym królem uczynili Knuta Håkonsson, syn wodza Birkebeinerów, Håkona Galena i jego żony szwedzkiej możnej Kristiny Nilsdatter (Nikolasdatter), która była wnuczką nikogo innego jak szwedzkiego króla Eryka Świętego. Tym samym w żyłach Knuta Håkonsson płynęła królewska krew zarówno ze strony ojca, jak i matki.
Według sagi Gudolf z Blakstad został zabity jeszcze tego samego roku przez synów miejscowego rolnika, z którym był w konflikcie. Kiedy Birkebeinerowie w końcu pokonali Ribbungen, Knut Håkonsson otrzymał łaskę króla i stał się jednym z wiernych ludzi Håkona IV Håkonssona. Reszta jego zwolenników się poddała.
Wydaje się, że pierwotnie wybór Håkona IV Håkonssona na króla w 1217 r. był rozwiązaniem tymczasowym do czasu osiągnięcia czegoś trwalszego. Skule Bårdssona niewątpliwie miał nadzieję, że wkrótce przejmie tron, a kiedy w 1223 r. w Bergen zebrali się najpotężniejsi ludzie królestwa, wysunął się jako kandydat na tron. Wówczas odbył się synod biskupów norweskich połączony z riksdagiem, którym przewodniczył arcybiskup Nidaros Guttorm. Spotkanie możnych świeckich i duchownych królestwa zakończyło się potwierdzeniem legalności panowania Håkona IV Håkonssona. Nie było to wcześniej do końca jasne ze względu na wątpliwości związane z pochodzeniem króla.
W miarę jak Håkon IV Håkonsson dorastał i przejmował coraz większą kontrolę, władza Skule Bårdssona malała. Próbując zachować pokój między nimi, zdecydowano, że w 1225 r. Håkon poślubi córkę Skule Bårdssona, Małgorzatę. W 1237 r. Skule otrzymał tytuł księcia, pierwszy w Norwegii. To wciąż nie wystarczyło, żeby zaspokoić jego żądzę władzy. W 1239 r. Skule Bårdsson ogłosił się królem i wyruszył na wojnę z królem Håkonem IV Håkonssonem. Bunt nie powiódł się i w 1240 r. Skule Bårdsson został zabity przez ludzi króla, gdy szukał schronienia w klasztorze Elgeseter w Nidaros. Wraz ze śmiercią Skule Bårdssona wojna domowa w Norwegii dobiegła końca.
BIBLIOGRAFIA:
1. Witold Chrzanowski, Król Wikingów Harald Pięknowłosy (850-933), Kraków 2017,
2. Saxo Grammaticus, Gesta Danorum. Kronika Danii, wg opracowania Frederika Winkela Horna z duńskiego przetłumaczył Jan Wołucki, 2014
3. Snorri Sturluson, Heimskringla, opr. Anna Waśko, Jakub Morawiec, Kraków 2019
4. Janusz Małłek, Historia Norwegii (do roku 1814), Toruń 2014,
5. Angelo Forte, Richard Oram, Frederik Pedersen, Państwa Wikingów. Podboje - władza - kultura. Wiek IX-XI, Warszawa 2010,
