niedziela, 16 stycznia 2022

Fruela I Okrutny król Asturii

Na początku swego panowania Fruela I Okrutny król Asturii musiał stawić czoło muzułmańskiej armii wysłanej przez Abd ar-Rahmana I emira al-Andalus (Kordoby) , którego pokonał pod Pontuvio w Galicji. Bitwa miała miejsce między rokiem 757 a majem 758 r., a w jej trakcie wzięto do niewoli i ścięto Omara, krewnego emira.

Król Fruela zasiedlił niektóre tereny w Galicji do rzeki Miño, która wyznaczała południowo-zachodnią granicę jego królestwa. Musiał bezwzględnie odeprzeć najazd Basków z Alavy na jego ziemie w Kantabrii. Po kilku udanych kampaniach przeciwko nim, zgodził się na wymianę więźniów i na swoje małżeństwo z kuzynką drugiego stopnia, Munią z Alavy, córką Lope pana Basków z Gaskonii i nieznanej z imienia córki Fruela z Kantabrii. Małżeństwo to miało na celu przypieczętować pokój między Asturią a Baskami. W późniejszym okresie ich syn Alfons będzie przez jakiś czas  przebywać na wygnaniu u krewnych swojej matki i wspierany przez nich w celu odzyskania tronu. Niedługo potem w 766 r. król Fruela musiał stłumić kolejny bunt galicyjskiej szlachty.



Fruela I Okrutny król Asturii


Zreformował Kościół w królestwie Asturii, zakazując zawierania małżeństw przez duchownych a nawet zmuszając ich żony do opuszczenia małżeństwa, co przyniosło mu wrogość znacznej części tego stanu.

Król Fruela założył kilka klasztorów Zakonu Świętego Benedykta, w tym klasztor Świętego Wincentego w Oviedo, który dał początek miastu Oviedo, w którym jest pochowany wraz z żoną. List z San Millán de la Cogolla zawiera Konstytucję, przyznaną przez króla w dniu 24 kwietnia 759 r., żeńskiemu klasztorowi dwudziestu ośmiu mniszek, z Nuñą Bella jako opatką, i ze swoim prezbiterium w San Miguel de Pedroso, na wschodniej granicy królestwa Asturii, gdzie silne centrum chrześcijańsko-wizygockie opierało się inwazji arabskiej dzięki naturalnej granicy gór Ayago i Sierra de la Demanda.

Król Fruela widząc, że jego brat Vimarano zdobywa sympatie i uznanie wśród możnych królestwa, poczuł się zagrożony. Oskarżył brata o spiskowanie mające na celu pozbawienie go tronu i zabił go osobiście w 765 r.  Po dokonaniu zbrodni król Fruela roztoczył opiekę i wychował jak własne dziecko, syna Vimarano, księcia Bermudo (nie mylić z królem Asturii Bermudem I). Prawdopodobnie w ten sposób próbował naprawić szkody wywołane bratobójstwem.

Zabicie przez króla własnego brata doprowadziło do niechęci możnych, którzy spiskowali, by go zabić na dworze Cangas de Onís. 14 stycznia 768 r. Fruela I Okrutny został zamordowany w wyniku spisku możnych, a jego brat stryjeczny Aurelio, syn Fruela z Kantabrii, został wybrany na jego następcę.

Rządy Fruela I Okrutnego (757-768) można podsumować jako ciągłą walkę z separatyzmem regionalnym i buntami miejscowych możnych. Do tego wszystkiego należy dołożyć ciągle zagrożenie najazdami ze strony muzułmańskiego Emiratu Kordoby.

Bunty i separatyzm regionalny wydaje się być logiczną konsekwencją szybkiej ekspansji terytorialnej Królestwa Asturii. Zaczynają ujawniać siężnice w jego peryferyjnych regionach - Baskonii i Galicji. Regionach o bardzo różnych cechach, z bardzo nierównym poziomem rozwoju kulturalnego i nasyceniem tradycji rzymsko-wizygockiej, które zostały częściowo zintegrowane z Asturią jeszcze kilka lat wcześniej za rządów Alfonsa I Katolickiego.  Centrum decyzyjne królestwa, znajdowało się na dworze w Cangas de Onís. Partykularyzm etniczny, istnienie silnych i niechętnych lokalnych możnych, co do zasady powodował opór wobec władzy centralnej Asturii i dodatkowo powszechne i ciągłe zagrożenie atakami muzułmańskimi. Były to czynniki, które przyczyniły się do rozwoju separatystycznego ducha, który tworzył poważne problemy polityczne dla monarchów Asturii, rozstrzyganych nierzadko siłą.

Z drugiej strony królowie Asturii byli również zmuszani przy wielu okazjach do tłumienia buntów własnych możnych królestwa, czasami wspieranych przez te peryferyjne siły dezintegrujące, wbrew ich interesom. Prawdopodobnie ta endemiczna sytuacja szlacheckiego dziedzictwa odziedziczonego po tradycji wizygockiej, stopniowo przenika struktury polityczne nowej monarchii, i jest być może jednocześnie w zgodzie z oporem lokalnych możnych wobec ekspansywnej władzy królów Asturii. Uznanie władzy i autorytetu królów na tym pierwszym fundamentalnym etapie budowy królestwa Asturii przechodzi dialektyczny proces napięć, które są wynikiem niedojrzałości możnowładztwa i wyrażają się w ich oporze wobec władzy centralnej.

Właśnie z takim podwójnym zagrożeniem musiał się zmierzyć król Fruela I Okrutny. Surowo stłumił pierwsze powstania Basków i Galicyjczyków oraz widząc, że jest zaangażowany w poważny konflikt z własnym bratem Vimerano, który byłby przyczyną upadku jego rządów. Sam zdecydował się na radykalny krok i zabicie brata, za nim ten spróbuje zabić jego.

piątek, 14 stycznia 2022

Zjazd łucki 1429 roku

6 stycznia 1429 roku na zamku w Łucku rozpoczął się zjazd monarchów europejskich.

Tak zwany zjazd łucki lub Kongres Łucki trwał 13 tygodni. Delegaci zaczęli przybywać do miasta na początku stycznia. Place i domy zostały przygotowane nie tylko w Łucku, ale także w okolicznych miejscowościach. Zebrano setki beczek wina i piwa, stada łosi, żubrów, dzików, wołów domowych, baranów, złota i srebra. W sumie do Łucka przybyło 15 tysięcy osób, co kilkakrotnie przekraczało liczbę mieszkańców Łucka. Sztućce zostały wykonana ze złota i srebra.

Gospodarzem Kongresu był wielki książę litewski Witold. Termin i miejsce zjazdu ustalono już w 1428 r. i pierwotnie miał odbyć się w Trokach na Litwie, później zmieniono lokalizację na Łuck, który leży bliżej Węgier. Pomysł kongresu został zaproponowany przez króla Zygmunta Luksemburskiego, króla Niemiec, Węgier i Czech.

Na kongresie poruszono kwestię sojuszu antyhusyckiego, podziału Mołdawii i ewentualnej koalicji chrześcijańsiej przeciwko Imperium Osmańskiemu, kwestię poprawy stosunków między Danią a Ligą Hanzeatycką, stosunków między Zakonem Krzyżackim w Prusach i Polską, a także możliwości zjednoczenia kościołów katolickiego i prawosławnego. Jednak najważniejszą kwestią tego kongresu była koronacja królewska księcia Witolda.

Do Łucka przybyli przedstawiciele następujących państw europejskich:

* jako gospodarz wielki książę litewski Witold wraz z żoną Julianną Holszańską oraz jego  litewscy i ruscy wasale, w tym przedstawiciele książęcych rodów Olelkowiczów-Słuckich, Holszańskich, Sanguszków, Czetwertyńskich, Czartoryskich, Ostrogskich, Druckich, Koreckich i Kurcewiczów, a także dostojnicy duchowni katoliccy, prawosławni, ormiańscy i żydowscy,

* król Węgier, Chorwacji, Niemiec i Czech  Zygmunt I Luksemburski wraz z żoną Barbarą cylejską, z dużą eskortą niemieckich arystokratów, książąt austriackich, możnych Czechów, Chorwatów i Węgrów,

* król Polski Władysław II Jagiełło wraz z żoną Zofią Holszańską, Zbigniew Oleśnicki (kardynał i biskup krakowski), Jan Tarnowski (marszałek i wojewoda), Wojciech Jastrzębiec (kamclerz i prymas Polski), a także wielu innych przedstawicieli polskiej arystokracji,

* Król Danii, Norwegii i Szwecji Eryk Pomorski,

* Wielki Mistrz Zakonu Krzyżackiego w Inflantach Siegfried Landorf Spanheim z rycerzami,

* Wielki Mistrz Zakonu Krzyżackiego w Prusach Paul von Rusdorf ze swoimi rycerzami,

* legat papieski Jędrzej Dominikanin,

* przedstawiciele cesarza Jana VIII Paleologa,

* Wielki Książę Moskiewski Wasyl II i patriarcha kijowski w Moskwie Focjusz,

* Wielki Książę Twerski Borys Wielki,

* Wielki Książę Riazański Iwan III,

* przedstawiciele Hospodara Mołdawskiego,

* chan Tatarów perekopskich,

* chan Tatarów wołżańskich,

* chan Tatarów dońskich,

* hospodar Mołdawii Aleksander Dobry,

* książęta mazowieccy,

* książęta pomorscy,

* książęta śląscy,

* książęta odojewscy.

Do czasu rozpoczęcia rozmów dyplomatycznych goście dobrze się bawili. Codziennie spożywano 700 beczek miodu, wina, małmazji i innych napojów, 700 wołów, 1400 owiec, setki łosi, dzików, a także inne potrawy. Pomiędzy rokowaniami politycznymi goście spędzali czas na różnych zabawach, rycerskich turniejach i polowaniach.





Celem zjazdu było ustalenie zasad obrony przed zagrożeniem ze strony Turków Osmańskich. Podjęli oni w dość krótkim czasie dwie nieudane próby zdobycia Konstantynopola – 1396 r. i 1422 r.  a od 8 lat trwało oblężenie Telassonik. Jednak jego obrady zdominowała inna kwestia. Po przybyciu na zjazd w lutym 1429 r., król niemiecki i węgierski Zygmunt Luksemburczyk chcąc rozbić unię polsko-litewską wystąpił z projektem koronacji księcia Witolda Wielkiego. Od razu uzyskał akceptację tej propozycji Władysława II Jagiełły, który wiedział, że sprzeciw naraziłby go na nieporozumienia z Litwą oraz dzięki temu sam zaszachuje w ten sposób Polskę chcącą dokonywać po jego śmierci elekcji tronu, być może w sposób niekorzystny dla jego synów. Witold Wielki oficjalnie demonstrował w tej sprawie niezdecydowanie. Projekt koronacji poparli możni panowie litewscy, natomiast sprzeciwił jej się Zbigniew Oleśnicki, podkanclerzy Władysław Oporowski i Piotr Szafraniec, którzy twierdzili, że o koronie może decydować papież, a nie cesarz. Władysław II Jagiełło uznał, że jego demonstracja się udała i zmienił zdanie odnośnie do koronacji uznając, że w tej sytuacji załatwi sprawę sukcesji tronu polskiego polubownie.



Bałkany w 1410 r.


Omawiano również kwestię naddnunajskich państw rumuńskich – Wołoszczyzny i Mołdawii. Węgrzy, Turcy i Polacy rościli sobie prawo do zwierzchnictwa nad Hospodarstwem Mołdawskim. Na mocy porozumienia z 1412 r. Mołdawia musiała działać po stronie Zygmunta Luksemburczyka w walce z Turkami. Mołdawia jednak nie zastosowała się do porozumienia. W ten sposób Zygmunt Luksemburski zaproponował podział tej ziemi między Polskę i Węgry. Proponował też obsadzenie Kilii Krzyżakami. Ostatecznie do żadnego rozbioru Mołdawii nie doszło. Na zjeździe łuckim próbowano uregulowanać stosunki między Danią a miastami Hanzy. Walki między Duńczykami a Hanzą wyczerpały królestwo. Jednak nie znamy rezultatów tych rozmów.

Wojna domowa w Norwegii w latach 1130-1240

 Tradycyjnie Harald I Pięknowłosy (Hårfagre) jest uważany za króla, który zjednoczył Norwegię uwieńczoną zwycięską bitwą w Hafrsfjördzie (da...