Historix-Tours: Upadek Henryka Lwa z rodu Welfów

W marcu 1152 r. Fryderyk Barbarossa z rodu Staufów został wybrany na nowego króla niemieckiego. Prawdopodobnie wśród jego elektorów był również książę Saksonii Henryk Lew z dynastii Welfów, który za swoje poparcie miał przyobiecane przywrócenie mu księstwa bawarskiego. Jednak nie można tego jednoznacznie udowodnić, ponieważ źródła w tej kwestii są lakoniczne. Biskup Freising Otton, jeden z najważniejszych ówczesnych kronikarzy, nie wymienił z imienia obecnych na elekcji królewskiej w Frankfurcie nad Menem. Fryderyk Barbarossa był bardzo zainteresowany uzyskaniem przychylności swojego kuzyna Henryka Lwa, ponieważ planował wyprawę do Włoch i potrzebował wojskowego wsparcia ze strony Welfa. W tych warunkach król pozwolił Henrykowi na przejęcie kontroli i zjednoczenie w swoim ręku dwóch księstw -Saksonii i Bawarii. Sprawa była jednak bardziej skomplikowana niż się może wydawać. Bowiem w tym czasie księciem Bawarii był margrabia Austrii Henryk Jasomirgott z rodu Babenbergów, który był wujem Fryderyka Barbarossy. Z tego też powodu rozpoczęły się negocjacje między trzeba możnymi panami.

Koronacja Henryka Lwa i jego żony Matyldy angielskiej, scena z Ewangeliarza Henryka Lwa

W 1152 r. król wezwał obu książąt do Würzburga na zjazd nadworny (Hoftag) w celu podjęcia negocjacji z Henrykiem Jasomirgottem w sprawie przekazania księstwa Bawarii, jednak ten przeczuwając o co chodzi nie przybył na spotkanie. W 1153 r. w Wormacji w dniu Zesłania Ducha Świętego obaj książęta przybyli na zjazd nadworny, ale żadnych decyzji nie można było podjąć, ponieważ Henryk Jasomirgott stwierdził, że nie został zgodnie z prawem zaproszony. Ta taktyka naprzemiennej nieobecności, połączona z unikami prawnymi, opóźniła decyzję króla.

Fryderyk Barbarossa chciał doprowadzić do rozwiązania sprawy jeszcze w 1154 r., ponieważ zbliżał się ustalony termin włoskiej wyprawy, na którą potrzebował saskich kontyngentów Henryka Lwa, który naciskał na decyzję w sprawie Bawarii na swoją korzyść. W dniu rozstrzygnięcia sprawy w Goslarze w czerwcu 1154 r. obaj książęta zostali wezwani, ale Henryk Jasomirgott ponownie się nie zjawił. Książęcy sąd nadworny zdecydował wówczas o przyznaniu Henrykowi Lwu Bawarii. Decyzję tę ułatwił fakt, że Henryk Jasomirgott nie umocnił swojej pozycji w Bawarii. Przeniósł swoją rezydencję z Ratyzbony do Wiednia, rozwijającego się miasta handlowego, i tym samym wycofał się z północnych terenów Bawarii do południowych części swojego władztwa.

Fryderyk I Barbarossa, cesarz z dynastii Staufów

Od decyzji książęcego sądu nadwornego Henryk Lew używał w swoich dokumentach i na pieczęci tytuły księcia Saksonii i Bawarii. Właściwa inwestytura miała miejsce dopiero we wrześniu 1156 r. w dniu zjazdu nadwornego w Ratyzbonie, kiedy to Henryk Jasomirgott oficjalnie zadeklarował swoją rezygnację z księstwa. Do tego czasu Henryk Lew umocnił swoją pozycję jako księcia w Bawarii, ponieważ bawarscy możnowładcy zapewnili go o poparciu i zaprzysięgli mu lojalność podczas sejmu nadwornego w Ratyzbonie w październiku 1155 r.

5 czerwca 1156 r. odbyło się tajne spotkanie pod Ratyzboną między Fryderykiem Barbarossą i Henrykiem Jasomirgottem bez udziału Henryka Lwa. Szczegóły rozmowy nie są nam znane.

Henryk Jasomirgott- pieczęć konna

W dniu 8 września 1156 r. odbył się zjazd nadworny w Ratyzbonie, na którym ogłoszono postanowienia uzgodnione 5 czerwca 1156 r. Henryk Jasomirgott rozbił swój obóz w pobliżu miasta. Fryderyk Barbarossa wraz z książętami Rzeszy, w tym Henrykiem Lwem, odwiedził obóz Henryka Jasomirgotta. Fakt, że cesarz udał się do Henryka Jasomirgotta, nawet jeśli odległość wynosiła tylko dwie mile niemieckie, świadczy o szczególnie przychylnym nastawieniu Fryderyka do Babenberga. Nie można ustalić, czy wizyta w obozie była wynikiem prośby Henryka Jasomirgotta z 5 czerwca 1156 r., czy też cesarz chciał uniknąć trudności związanych z tym w jaki sposób ma przyjąć w swojej rezydencji Henryka Lwa, czy jako panującego księcia Saksonii czy może już Saksonii i Bawarii. Ach ten ceremoniał…

Księstwo bawarskie w X w.

Henryk Jasomirgott przekazał Fryderykowi Barbarossie siedem chorągwi, symbolizujących zrzeczenie się Księstwa Bawarii. Te zostały przekazane Henrykowi Lwu, który z kolei dwie zwrócił cesarzowi, a ten przekazał je Henrykowi Jasomirgottowi. Fryderyk Barbarossa, na podstawie postanowienia książąt, przekształcił Margrabstwo Austrii w księstwo i podarował je Henrykowi Jasomirgottowi i jego żonie. Emancypację poprzedził werdykt książąt Rzeszy, o który prosił cesarz, a który wydał jeden z najwybitniejszych książąt cesarstwa, książę Wacław. Sformułowanie "Privilegium minus", które dotyczy tego werdyktu, to „omnibus principibus approbantibus marchiam Austrie in ducatum commutavimus“. Przekształcenie margrabstwa w księstwo uzasadnione jest kilka wersów wcześniej „honor et gloria” Henryka Jasomirgotta. Jednym z powodów podniesienia rangi Austrii było to, że Henryk Jasomirgott nie powinien rezygnować z honoru i sławy związanej z tytułem księcia. Widać, że Fryderyk Barbarossa nie chciał skrzywdzić Henryka Jasomirgotta, gdyż czytamy w przywileju "honor et gloria dilectissimi patrui nostri", czyli "honor i sława naszego ukochanego wuja" nie mogą być w żaden sposób pomniejszone.

Rozwój terytorialny margrabstwa Austrii (Ostmark)

Ponadto w oczach Henryka Jasomirgotta degradacja z funkcji księcia do roli margrabiego byłaby dla niego samego nie do zniesienia, ponieważ nie ponosił on żadnej osobistej winy, aby go tak karać. W tym przypadku Henryk Lew, jako książę Bawarii, byłby usytuowany wyżej w hierarchii feudalnej i mógł zaprosić Babenberga na swój dwór, aby pociągnąć go do odpowiedzialności - margrabia austriacki był lennikiem księcia bawarskiego (!). Pokazuje to jak ważne było utrzymanie statusu osobistego osób zaangażowanych w tą sprawę.

Henryk Jasomirgott otrzymał księstwo zgodnie z "Privilegium minus" ze wszystkimi prawami i lennem, które kiedyś posiadał margrabia Leopold z księstwa Bawarii („que quondam marchio Livpoldus habebat a ducatu Bawarie”). Tym samym Henryk Jasomirgott, jako książę zajmował takie samo stanowisko, jakie zajmował wcześniej jako margrabia. Było to istotne dla Babenberga, ponieważ chciał zachować tytuł księcia, ale nie rezygnować z przywilejów margrabiego. Jako margrabia miał bowiem możliwość żądania udziałów z majątku kościelnego, zwłaszcza o charakterze finansowym, które nie byłyby dla niego możliwe jako księcia ze względu na immunitet i ochronę kościołów przez królów.

Księstwo bawarskie, wraz z ziemiami które od niego odpadły w 976 r., 1156 r. i 1180 r.

Dla Henryka Lwa wzmocnienie Babenbergów poprzez "Privilegium minus" oznaczało również osłabienie jego samego, a to z powodu utraty Austrii jako margrabstwa podległego księciu bawarskiemu. W ten sposób Bawaria stała się wewnętrznym księstwem cesarstwa, podobnie jak Szwabia, graniczącym tylko z innymi księstwami Rzeszy. W ten oto sposób została ona pozbawiona dalszych dróg ekspansji terytorialnej i funkcji ochrony granic Rzeszy. Dlatego też, głównym polem działania Henryka Lwa stała się północna i północno-wschodnia Saksonia, gdzie można było walczyć ze Słowianami Połabskimi i Duńczykami.

Księstwo Saksonii około roku 1000

Księstwo Saksonii około roku 1000 (podział na Westfalen, Engern i Ostfalen)

Wzmocnienie Babenbergów przy jednoczesnym osłabieniu Welfów musiało być również na rękę Fryderykowi Barbarossie, gdyż stworzyło to przeciwwagę dla Henryka Lwa, najpotężniejszego księcia Rzeszy tamtych czasów. Fryderykowi udało się wypracować porozumienie, na którym skorzystał najwięcej on sam - pozyskał od Henryka Lwa saskie posiłki wojskowe na swoją włoską wyprawę, przy tym nie pozwolił mu stać się zbyt silnym, a dzięki Henrykowi Jasomirgottowi, którego przeciągnął na swoją stronę poprzez przyznanie specjalnych przywilejów, stworzył przeciwwagę dla wpływów Welfa na południu Niemiec. Ponadto pokojowe rozwiązanie konfliktu służyło utrzymaniu pokoju w Rzeszy, co miało oczywiście szczególne znaczenie podczas planowanej nieobecności Barbarossy w trakcie wyprawy włoskiej. Wyprawa do północnych Włoch zakończyła się sukcesem.

Księstwo Saksonii i Księstwo Bawarii pod panowaniem Henryka Lwa

Walka o władzę w Niemczech między Staufami i Welfami musiała się w końcu zakończyć upadkiem jednego z wielkich rodów. Jak na razie przewagę uzyskali Staufowie, którzy dzierżyli tron królewski. Cesarz w połowie lat 70-tych XIII wieku rozpoczął przygotowania do kolejnej wyprawy zbrojnej na teren północnej Italii, w celu ponownego podporządkowania sobie tego regionu. Ten ambitny plan mógł zakończyć się sukcesem jedynie w przypadku ponownego wsparcia ze strony Henryka Lwa z dynastii Welfów, księcia Saksonii i Bawarii. Z inicjatywy Fryderyka I Barbarossy doszło do spotkania z Henrykiem Lwem w Chiavenna. Cesarz poprosił księcia o pomoc wojskową w walce z Ligą Lombardzką. Welf był skłonny do wsparcia Staufa, ale w zamian oczekiwał miasta Goslar, w którym znajdowały się kopalnie srebra. Miasto to miało również strategiczne znaczenie, gdyż stanowiło jedną z kluczowych posiadłości Staufów. Odmowa spełnienia warunków przez cesarza oznaczała zerwanie rokowań i odnowienie konfliktu na linii Welfowie - Staufowie. Konflikt między nimi pogłębił dodatkowo spór o odziedziczenie szwabskich i bawarskich posiadłości po ewentualnej śmierci bezdzietnego Welfa VI. W tej sytuacji Fryderyk I Barbarossa był skazany na własne siły, a podjęta przez niego wyprawa do północnej Italii zakończyła się klęską w bitwie pod Legnano. Upokorzony pokojem w Wenecji w 1177 r. cesarz powrócił do Niemiec.

Koronacja Henryka Lwa i jego żony Matyldy angielskiej, scena z Ewangeliarza Henryka Lwa

Stauf postanowił się zemścić na Welfach. Doskonałym pretekstem do wszczęcia walki z Henrykiem Lwem stał się konflikt Welfa z biskupem Halberstadt Ulrykiem o lenna kościelne z jesieni 1177 r. W 1178 r. przeciw Henrykowi Lwu wystąpił również Filip arcybiskup Kolonii, który opanował westfalską część księstwa Saksonii. W listopadzie 1178 r. Welf wniósł na zjeździe dworskim w Spirze przed cesarzem protest sądowy przeciwko arcybiskupowi Filipowi z powodu zakłócenia pokoju krajowego. Zwołano zjazd dworski w Wormacji, na którym książę miał odpowiedzieć za swoje agresywne poczynania wobec możnych saskich. Jednak Henryk Lew nie zjawił się między 9 a 13 stycznia 1179 r. w Wormacji. Dla Welfa stawienie się na Hoftagu byłoby równoznaczne z przyznaniem się do zarzucanych mu czynów. Cesarz uznał działanie księcia jako wyraz nieposłuszeństwa i demonstracyjnego lekceważenia pana-seniora i książąt. Zjazd dworski na wniosek Fryderyka Barbarossy uznał, że postępowanie Henryka Lwa było naruszeniem honoru cesarstwa "Honor Imperii" i zachowanie to nie może pozostać bezkarne. Wówczas to Hoftag w Wormacji w styczniu 1179 r. podjął deklaratywny wyrok, mówiący iż ponowny przypadek wystąpienia księcia przeciwko cesarzowi będzie równoznaczne z aktem banicji dla Welfa. Zjazd dworski w Magdeburgu w dniu 24 czerwca 1179 r. potwierdził akt banicji po tym, jak nie zjawił się na nim Henryk Lew. W Magdeburgu Dietrich II margrabia Łużyc podniósł zarzut zdrady ze strony Henryka Lwa i wyzwał go na pojedynek. Książę nie pojawił się również na Hoftagu w lipcu 1179 r. w Naumburgu, w sierpniu br w Kayna i w styczniu 1180 r. w Wurzburgu.

W celu pozyskania wsparcia większej liczby książąt, cesarz zobowiązał się nie przywracać praw Welfowi bez zgody książąt. W ten sposób książęta chcieli zabezpieczyć się przed możliwością odwetowych działań Henryka Lwa, gdyż nadal był on księciem Saksonii i Bawarii. Z tym, że zastrzeżeniem, że od dnia Hoftagu w Würzburgu w styczniu 1180 r. Henryk Lew nie był już księciem cesarstwa, a był tytułowany „możny Henryk z Brunszwiku” (nobilis vir Hainricus de Bruneswic), który równocześnie przewodził silnymi ministeriałami.

Przyszłość księcia Henryka Lwa została rozstrzygnięta na Hoftagu w Gelnhausen w marcu 1180 r. Henryk Lew został wówczas skazany jako zdrajca, a jego dobra zostały skonfiskowane. W Dokumencie Gelnhauskim wydanym 13 kwietnia 1180 r. Filip arcybiskup Kolonii poświadcza zarzuty, które doprowadziły do wydania wyroku: tłumienie wolności Kościoła Bożego i możnych saskich, lekceważenie prawa feudalnego ustanowionego trzykrotnie przez sąd królewski oraz wielokrotna pogarda dla Jego Cesarskiej Mości ("pro nobis multiplici contemptu nobis exhibitio"). Posiadłości Hwenryka Lwa zostały podzielone między wrogów Welfa a stronników Staufa. Arcybiskup Kolonii otrzymał zachodnią część Saksonii z terenów, której utworzono księstwo Westfalii-Ergern. Wschodnia część księstwa przypadła hrabiemu Anhalt Bernardowi wraz z tytułem księcia Saksonii. Natomiast 16 września 1180 r. na zjeździe dworskim w Altenburgu podjęto decyzję co do przyszłości księstwa Bawarii. W tym przypadku nie było inaczej. Styria została oderwana od Bawarii, podniesiona do rangi księstwa i przyznana Ottokarowi IV margrabiemu Styrii, hrabia Bertold IV z Andechs otrzymał tytuł księcia Meranii. Tak pomniejszone terytorialnie księstwo bawarskie otrzymał dotychczasowy Palatyn Bawarii Otto VI z rodu Wittelsbachów. W ten sposób wraz z podziałem Bawarii i Saksonii dobiegła końca historia wielkich plemiennych księstw w Niemczech. Równocześnie złamano potęgę rodu Welfów.

Arcybiskup Kolonii i książę Westfalii Filip I

Henryk Lew nie miał zamiaru oddać władzy bez walki. Dlatego też, wyrok zjazdu dworskiego musiał zostać wyegzekwowany poprzez wyprawę wojskową. W kwietniu 1180 r. Welf zaatakował cesarskie miasto Goslar i pojmał hrabiego krajowego Turyngii Ludwika III Pobożnego, który był beneficjentem upadku Henryka Lwa, gdyż otrzymał palatynat saski. Fryderyk Barbarossa nie patrzył bezczynnie na rozwój wypadków i latem poprowadził dwumiesięczną kampanię w Saksonii. Wojska cesarskie splądrowały księstwo. W dniu 15 sierpnia w pałacu królewskim w Werli koło Werlaburgdorf, na zjeździe dworskim, wezwano zwolenników Henryka Lwa do opuszczenia go najpóźniej do 11 listopada, jeśli chcą zachować swoje lenna i majątki. Wprowadzony przez Henryka Lwa system rządów, który poświęcał zbyt mało uwagi swoim stronnikom i ministeriałom, teraz szybko upadł. Większość welfickich zamków natychmiast poddała się cesarzowi -Ilfeld, Scharzfeld, Herzberg, Staufenberg, Heimburg, Blankenburg, Regenstein, Lauenburg. W tej sytuacji w ciągu kilku tygodni ministeriałowie Henryka Lwa tacy jak: Anno II von Heimburg, Henryk III von Weida, Ekbert II von Wolfenbüttel i Liudolf II von Peine przeszli na stronę Fryderyka Barbarossy. Heinrich pozostał tylko w głównych miastach Lüneburg, Braunschweig i Haldensleben. Z tego powodu cesarz mógł rozwiązać swoją armię już jesienią 1180 r. W listopadzie 1181 r. Henryk Lew poddał się na zjeździe dworskim w Erfurcie. Niegdyś dumny i wpływowy książę, teraz musiał rzucić się do stóp cesarza i błagać o litość, aby zachować swoje dobra rodowe. Pozwolono mu zachować swoje saskie włości rodowe, ale książęce tytuły w Saksonii i Bawarii zostały bezpowrotnie utracone. Welf musiał udać się na wygnanie do swojego teścia na południe Anglii, ponieważ był postrzegany przez triumfujących wrogów jako potencjalne zagrożenie i wichrzyciel. Henryk Lew miał pozostać na wygnaniu w okres od trzech do siedmiu lat.

Posiadłości rodowe Welfów (kolor pomarańczowy) na tle księstwa saskiego (kolor żółty)

25 lipca 1182 r. Henryk Lew wraz z żoną Matyldą angielską, dwoma synami Henrykiem i Ottonem, córką Rychezą i kilkoma wiernymi sługami z Brunszwiku udał się do swojego teścia w Normandii. Jesienią 1182 r. Welf udał się z pielgrzymką do Santiago de Compostela w Hiszpanii, w celu zbawienia swojej duszy. Możliwe, że to zjazd dworski z Erfurtu nakazał Henrykowi Lwu odbyć pielgrzymkę pokutną. Od Bożego Narodzenia 1182 r. Welf mieszkał na dworze króla angielskiego Henryka II. Nawet na wygnaniu Henryk Lew utrzymywał kosztowny dwór z urzędami dworskimi i strażą opłacaną przez teścia. Czwarte dziecko Henryka Lwa i Matyldy angielskiej, Wilhelm, urodziło się w Winchesterze w 1184 r. Po śmierci Ottona I Wittelsbacha w dniu 11 lipca 1183 r., Welf miał nadzieję na powrót na tron bawarski. W Zielone Świątki 1184 r. Henryk Lew prawdopodobnie wziął udział w zjeździe dworskim w Moguncji, jako przedstawiciel swojego teścia Henryka II, króla Anglii, jednak Bawarię otrzymał syn Ottona I, Ludwik I.

Dzięki wysiłkom dyplomatycznym króla angielskiego Henryka II i negocjacjom z Fryderykiem Barbarossom i papieżem Lucjuszem III udało się doprowadzić do powrotu Henryka Lwa do cesarstwa. Wiosną 1185 r. Welf wylądował w Normandii, a pod koniec września 1185 r. wraz z żoną i najstarszym synem Henrykiem wjechał do Brunszwiku. Jego pieczęć przedstawiała teraz tylko napis „książę Henryk” zamiast poprzedniej formuły „Henryk z łaski Bożej książę Bawarii i Saksonii”. Brak było odniesienia terytorialnego. Jednak kancelaria cesarska odmówiła mu tytułu księcia. Upadek władzy Welfów w latach 1185-1189 w sposób znaczący wzmocnił również pozycję miasta Brunszwik. 27 marca 1188 r. na zjeździe dworskim w Moguncji zapadła decyzja o wzięciu udziału w wyprawie krzyżowej do Ziemi Świętej. Fryderyk Barbarossa zaprosił swojego kuzyna Henryka Lwa na odbywający się w lipcu 1188 r. Hoftag w Goslarze. Przy tej okazji cesarz dał Welfowi wybór, czy chce zostać natychmiast przywrócony do części swoich poprzednich tytułów, czy też weźmie udział w krucjacie, a następnie uzyska pełne wybaczenie. Ale jeśli nie chce ani jednego, ani drugiego, powinien ponownie udać się na wygnanie na okres trzech lat. Dumny Henryk Lew wolał wybrać wygnanie „niż pójść tam, gdzie nie chciał iść, lub doświadczyć, tego jak poprzez upokorzenie umniejsza się jego dawnej godności”. W Wielkanoc 1189 r. wraz z synem powrócił do Anglii. Jego żona Matylda angielska została w Brunszwiku.

28 czerwca 1189 r. w Brunszwiku zmarła Matylda angielska, co skłoniło Henryka Lwa do powrotu do cesarstwa, wbrew wszelkim zawartym wcześniej porozumieniom. Po przybyciu do Saksonii arcybiskup Bremy Hartwig II powierzył mu ponownie hrabstwo Stade. W międzyczasie Fryderyk Barbarossa i jego najbliżsi książęta wyruszyli na krucjatę do Ziemi Świętej. Początkowo Henrykowi Lwu udało się przejąć dużą część swego dawnego władztwa w Saksonii. Syn cesarza, Heinrich VI wyruszył ze swoją armią przeciwko Welfowi do Saksonii, ale wkrótce pojawiły się nowe problemy. Po śmierci króla Sycylii Wilhelma II Dobrego ważniejsza dla Staufa była sukcesja na południu Włoch, gdzie musiał dochodzić swoich roszczeń wynikających z małżeństwa z Konstancją, ciotką zmarłego króla. Dlatego zakończył spór z Henrykiem Lwem i zawarł z nim pokój w Fuldzie. Henryk z Brunszwiku, najstarszy syn Henryka Lwa, towarzyszył Henrykowi VI w jego wyprawie do Włoch. 5 sierpnia 1191 r. przebiegły Henryk Lew uzyskał ważny przywilej od papieża Celestyna III, zgodnie z którym Welf i jego synowie mogą być ekskomunikowani jedynie przez samego papieża lub legata papieskiego. Ponadto, na zamku Stahleck na przełomie 1193/1194 r. doszło do sekretnego ślub Agnieszki, córki hrabiego Palatynatu Reńskiego Konrada z rodu Staufów z Henrykiem z Brunszwiku, synem Henryka Lwa. Oczywiście wywołało to mały skandal w rodzie królewskim, gdyż Henryk VI chciał wydać swoją kuzynkę za króla francuskiego Filipa II Augusta, a ojciec Agnieszki dość dwuznacznie odnosił się do tych planów matrymonialnych. Jednak za przyzwoleniem Konrada, Agnieszka dzięki pomocy swojej matki poślubiła swojego ukochanego Welfa. Ślubu udzielił arcybiskup Trewiru Jan I. Cesarz Henryk VI nawet zażądał od stryja Konrada, aby ten unieważnił małżeństwo ale ten odmówił, gdyż zawarto już ślub kościelny. Mimo okoliczności w jakich doszło do tego ślubu to właśnie dzięki małżeństwu Henryka z Brunszwiku z Agnieszką, udało się przywrócić dobre stosunki rodzinne między Welfami a Staufami. W marcu 1194 r. w pałacu Tilleda Henryk Lew został przywrócony do pełnej łaski cesarza. W międzyczasie 6 sierpnia 1195 r. w Brunszwiku zmarł Henryk Lew. Na znak pojednania syn Henryka Lwa, Henryk z Brunszwiku otrzymał w listopadzie 1195 r. po śmierci teścia inwestyturę na Palatynat Reński.

W 1235 r. cesarz Fryderyka II z dynastii Staufów wyniósł wnuka Henryka Lwa, Ottona I Dziecię do rangi pierwszego księcia w nowo utworzonym księstwie Brunszwik-Lüneburg. Otto I Dziecię był synem Wilhelma z Winchesteru i Heleny, córki króla duńskiego Waldemara I Wielkiego. Gest cesarza Fryderyka II umożliwił Welfom powrót do grona książąt cesarstwa.