niedziela, 19 grudnia 2021

Barnim VIII Młodszy książę rugijsko-bardowski

 

Wiosną 1417 r. książę wołogoski Warcisław IX wyruszył z Wołogoszczy do Konstancji, aby uzyskać od króla niemieckiego Zygmunta Luksemburskiego lenno na swoje ziemie. Być może uczestniczył w uroczystym nadaniu lenna dla swojego przyjaciela, elektora margrabiego brandenburskiego Fryderyka I Hohenzollerna, które odbyło się 18 kwietnia 1417 r. Z pewnością był tam 26 maja 1417 r., kiedy to, biskup kamieński Magnus książę saski na Lauenburgu otrzymał lenno na swoje biskupstwo. Tego samego dnia książę wołogoski otrzymał lenno, a 31 maja 1417 r. wydano dla niego, jego brata Barnima VII Starszego i jego kuzynów Barnima VIII Młodszego i Świętobora II Spokojnego, list lenny dla księstwa wołogoskiego i bardowskiego a także rugijskiego, w którym błędnie określono nazwy państw i księstw.  Nie jest całkowicie pewne, czy jeden z książąt szczecińskich był obecny w Konstancji, ale jest wielce prawdopodobne że tak było.  W każdym razie w dniu 31 maja 1417 r. król Zygmunt Luksemburski wydał również list lenny dla książąt szczecińskich - Ottona II i Kazimierza V. Jednakże roszczenia margrabiego brandenburskiego Fryderyka Hohenzollerna do zwierzchnictwa nad Pomorzem Zachodnim  były wyraźnie zastrzeżone w tym dokumencie. Spór między margrabią brandenburskim a książętami pomorskimi  rozstrzygnąć miał książę-elektor Saksonii Rudolf III. 24 lipca król powiedział także margrabiemu, że do lenna książąt szczecińskich nie powinien wkraczać, w rzeczywistości mówi się, że już polecił książętom, aby przyjęli ich ziemię jako lenno od margrabiego. Jest zatem zrozumiałe, że ich nastawienie wobec Brandenburgii nie było zbyt przyjazne, gdyż Hohenzollern wznowił roszczenia margrabiów z 1348 r. 

 


 Barnim VIII Młodszy, książę rugijsko-bardowski w latach 1415-1451

 

Warcisław IX, który w latach 1415–1425  sprawował rządy regencyjne w imieniu swojego brata Barnima VII Starszego i ich kuzynów Barnima VIII Młodszego i Świętobora II Pokojowego, zgodził się 3 stycznia 1421 r.  pod naciskiem głównych miast księstwa wystawić w Strzałowie dokument ustanawiający sąd suchedniowy – doraźny sąd dla sprawców rozbojów i zakłócania miru publicznego. Sąd suchedniowy był organem stanowym, a jego członkami miało być każdorazowo ośmiu rycerzy i ośmiu przedstawicieli miast - rajców miejskich. Mieszczańscy przedstawiciele to reprezentanci czterech głównych miast księstwa: Strzałowa, Gryfii, Anklamu i Dymina. Organ ten miał zbierać się cztery razy do roku (raz na kwartał) w tzw. Suche Dni, każdorazowo w kolejnym mieście, pod przewodnictwem księcia, a w przypadku jego nieobecności także bez niego.

 

6 grudnia 1425 r. w Eldena książęta Warcisław IX, Barnim VII Starszy, Barnim VIII Młodszy i Świętobór II Spokojny podzielili księstwo wołogosko-rugijskie. Warcisławowi IX i Barnimowi VII Starszemu przypadło księstwo wołogoskie, które obejmowało Wołogoszcz, Greifswald, Dymin, Gützkow, zamki wkrzańskie oraz dobra położone w Danii. Przy czym Barnim VII Starszy faktycznie jednak rezydował w Choćkowie i był tytułowany "panem na Choćkowie". Był zapalonym myśliwym i zyskał sobie z tego powodu przydomek Psiarza. Jeśli zaś chodzi o Barnima VIII Młodszego i Świętobora II Spokojnego to oni otrzymali księstwo rugijskie.

 


 Księstwo rugijsko-bardowskie (źródło: www.ruegenwalde.com)

 

Miasta należące do Związku Hanzeatyckiego mogły również brać udział w wojnach, a tym samym przeciwstawiać się polityce suwerennych władców. W 1413 r., kiedy król Unii Kalmarskiej Eryk Pomorski ogłosił księcia szlezwickiego lennikiem, wybuchła wojna między Erykiem Pomorskim a Henrykiem IV księciem Szlezwiku. Stralsund opowiedział się po stronie Henryka, wspólnie z miastami hanzeatyckimi, ponieważ nie chcieli doprowadzić do zmiany układu siły na półwyspie Jutlandzkim. Książę Barnim VIII Młodszy stanął po stronie krewniaka, Eryka Pomorskiego i wykorzystał okazję, by porwać hanzeatyckie statki handlowe. Stralsund musiał więc walczyć ze swoim księciem.

Po wygaśnięcia szczecińskiej linii Gryfitów w 1464 r. na Ottonie III i późniejszej wojnie sukcesyjnej szczecińskiej, książęta pomorscy, zwłaszcza Barnim VIII Młodszy, wykorzystywali konflikt między królem Unii Kalmarskiej Erykiem  Pomorskim a Ligą Hanzeatycką i Holsztynem, do  organizowania pirackich wypadów na Morzu Bałtyckim przeciwko wrogom Eryka I Pomorskiego. Po zawarciu porozumienia pokojowego w 1435 r. i cofnięciu wyboru jego kuzyna Bogusława IX w 1436 r. na następcę tronu Unii Kalmarskiej, Barnim VIII Młodszy wycofał się do Darłowa na Pomorzu.

 

Książę szczeciński Joachim Młodszy, utrzymywał pokojowe a czasami nawet przyjazne stosunki z Margrabstwem Brandenburgii, gdzie aktualnie rządy regencyjne sprawował syn elektora Fryderyk II Żelazny. W 1436 r. zmarł bezpotomnie książę Wendów, pan na Güstrow, Waren i Werle Wilhelm. Jego włości przejął jego najbliższy krewny książę Meklemburgii na Schwerinie Henryk IV Gruby. Zaniepokoiło to sąsiadów Meklemburgii i wybuchła wojna. Joachim Młodszy wraz z kuzynami wołogoskimi wziął czynny udział w wojnach przeciwko Meklemburgii w 1440 r. Książę szczeciński zdobył pewne nabytki.

 

Kiedy jednak w 1440 r. Fryderyk II Żelazny stał się margrabią, w 1444 r. poprosił księcia wołogoskiego o zwrot części posiadanej przez nich Marchii Wkrzańskiej, zgodnie z cesarskim zaleceniem. Doprowadziło to do walki o Pasewalk, ale podbój marchii nie powiódł się; ich inne wysiłki wojskowe również zakończyły się niepowodzeniem. Trwały długie negocjacje, ale wkrótce wybuchła wojna, w której uczestniczył teraz Joachim szczeciński, ponieważ sam popadł w spór z Brandenburgią o swoją własność w Beeskow. Jak zwykle na przemian zawierano pokój i prowadzono negocjacje, toczyły się walki o Pasewalk, Torgelow i inne zimie, Negocjacje prowadzono w Prenzlau lub Freienwalde, korzystano z mediacji książąt i miast, ale ostateczny pokój zawarto dopiero 3 maja 1448 r. Fryderyk II Żelazny zrezygnował z roszczeń do Pasewalku, które miało mu przypaść dopiero po wymarciu męskiej linii Gryfitów. W tym samym czasie książęta pomorscy zawarli sojusz z margrabią. Wojna zakończyła się sukcesem dla książąt pomorskich. Mimo, że Marchia Wkrzańska prawie w całości znalazła się w posiadaniu Brandenburczyków, Pomorzanie zajęli ważny Pasewalk. Swój sukces Gryfici zawdzięczali wyłącznie jedności różnych linii pomorskiego domu książęcego.

 

Mimo tego sukcesu Gryfitom w dalszym ciągu sen z powiek spędzały brandenburskie roszczenia odnośnie zwierzchności lennej nad Pomorzem Zachodnim. Cesarz niemiecki Fryderyk III Habsburg 24 listopada 1446 r. wyraźnie oświadczył, że książęta Warcisław IX, Barnim VII Starszy i Bogusław IX nie otrzymali jeszcze swoich księstw, jak należało zgonie z prawem lennym, a prawo lenne Brandenburgii zostało wyraźnie określone w Konstancji.

Około połowy XV wieku pomorski dom książęcy został silnie dotknięty powracającą zarazą dżumy. W 1451 r. zmarł Joachim Młodszy i Barnim VIII Młodszy. Barnim VIII Młodszy zmarł na zarazę między 15 a 19 grudnia 1451 r. i został pochowany w klasztorze Neuenkamp. Nie pozostawił po sobie męskiego potomstwa, dzięki czemu księstwo wołogoskie zostało zjednoczone w rękach Warcisława IX. Natomiast Joachim Młodszy odszedł zostawiając swojego nieletniego syna, Otton III. Jego matka Elżbieta Hohenzollern, córka margrabiego Jana, przejęła za niego rządy regencyjne. Opieka nad małym Ottonem III została przeniesiona na  jego wuja, elektora brandenburskiego Fryderyka II Żelaznego.

 

Powiązany tekst o Bogusławie IX, niedoszłym królu Danii. Szwecji i Norwegi

https://historix-tours.blogspot.com/2021/12/bogusaw-ix-ksiaze-stargardzki-i-supski.html 

 

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Wojna domowa w Norwegii w latach 1130-1240

 Tradycyjnie Harald I Pięknowłosy (Hårfagre) jest uważany za króla, który zjednoczył Norwegię uwieńczoną zwycięską bitwą w Hafrsfjördzie (da...