środa, 26 maja 2021

Rajmund Berengar I - "Obrońca i mur ludu chrześcijańskiego"

 

Rajmund Berengar I zwany Starym był najstarszym synem hrabiego Barcelony Berengara Rajmunda I Garbatego i jego pierwszej żony Sanchy Sanchez, córki hrabiego Kastylii Sancho I Garcii i Urraki (prawdopodobnie z Saldañii). 26 maja 1035 r. kiedy zmarł jego ojciec, otrzymał w spadku hrabstwo Barcelony i Girony aż do rzeki Llobregat, jego brat Sancho - tereny przygraniczne od Llobregat do granic z muzułmanami, w tym nowe hrabstwo Penedès ze stolicą w Olèrdola, a drugi brat Wilhelm przejął hrabstwo Osony. Rajmund Berengar I w chwili wstąpienia na tron liczył sobie około 12 lat i mało prawdopodobne jest, aby hrabina Ermesinda z Carcassonne sprawowała opiekę nad swoim wnukiem. Bardziej prawdopodobne wydaje się, że powierzono go opiece możnym, zwłaszcza Poncowi Bonsillowi Marszowi, wychowawcy i doradcy nowego hrabiego.

  

9 czerwca 1049 r. Sancho zrzekł się dziedzictwa po ojcu na rzecz Rajmunda Berengara I, a 11 grudnia 1054 r. Wilhelm przekazał hrabstwo Osony swojemu starszemu bratu, przywracając w ten sposób jedność hrabstwa Barcelony. W pierwszych latach panowania Rajmunda Berengara I Geribert Mir, wnuk hrabiego Borrella II zbuntował się przeciwko niemu, ogłaszając się w 1041 r. niezależnym księciem Olèrdola. Lennicy hrabiego Barcelony zaatakowali go w odwecie za najazdy zwolenników Geriberta Miry na ich posiadłości. Wspierany przez swoich krewnych, kuzyna wicehrabiego Barcelony Udalarda II i wuja biskupa Barcelony Guislaberta I,  zaatakował pałac hrabiego Barcelony.  Buntownicy zostali odparci. W 1044 r. arcybiskup Narbonne Guifred z Cerdanyi, biskup Barcelony Guislabert I i biskup Vic Oliba wydali wyrok mający na celu zaprowadzenie pokoju między stronami konfliktu. Został on zaakceptowany przez Geriberta Mira. W 1059 r. ostatecznie podporządkował się orzeczeniu sądu w Barcelonie i przekazał Rajmundowi Berengarowi I portowy zamek na górze Montjuïc, i uznał się wasalem z ziem Olérdola.

 


 Rajmund Berengar I Stary, "Obrońca i mur ludu chrześcijańskiego"

 

W tym czasie istniał również konflikty między domem hrabiów Barcelony a rodem wicehrabiów Barcelony, reprezentowanym przez biskupa Barcelony Guislabert I, wnuka Borrella II, i jego bratanka wicehrabiego Udalarda II, który zostały rozwiązane w drodze arbitrażu przez biskupa Vic Olivę. Wznowiono walki z hrabią Cerdanyi, w których Rajmund Berengar I był wspomagany przez hrabiego Urgell Ermengola III z Barbastro, sojusz, który został odnowiony w 1050 r., kiedy otrzymał zamek Cubells w lenno, zmuszając go do wsparcia hrabiego Barcelony w jego walkach z Saracenami. W 1054 r. zawarł pakt z hrabią Cerdanyi, obiecując mu pomoc w odzyskaniu terytorium Uluges i zebraniu danin, które emirowie Saragossy i Lléridy musieli płacić hrabiom Cerdanyi, a on z kolei obiecał pomóc mu w swoich wyprawach przeciwko Maurom.

 


 Hrabstwa katalońskie w dobie panowania Rajmunda Berengara I

 

Między 1040 a 1070 r. hrabia Empúries Ponc I, złożył hołd Rajmundowi Berengarowi I, a 11 września 1054 r. hrabia Besalú Wilhelm II  przyrzekł mu wierność i pomoc w obronie jego ziem. Umowa przewidywała małżeństwo Wilhelma II z Łucją, siostrą Almodis de la Marche, a więc szwagierką hrabiego Barcelony. Umowa nie była przestrzegana i czasami dochodziło do wzajemnych najazdów między hrabiami. Ostateczne porozumienie zostało zawarte w 1057 r. Układ ten był w rzeczywistości poddaniem się Wilhelma II Rajmundowi Berengarowi I. Po tej dacie hrabia Barcelony jest uważany za seniora hrabiów Besalú.  Rajmund Berengar I podpisał również umowę z hrabią Pallars Sobirà Artau I, który to przed 27 styczniem 1058 r. poślubił wspomnianą wyżej Łucję de la Marche.

 


 Hrabstwo Empúries

 

W ten sposób hrabstwo Barcelony potwierdziło swoją dominację w regionie i poszerzyło granice, stając się polityczną osią dla ziem katalońskich. Rozbicie Kalifatu Kordoby na wiele małych państw osłabiło siłę muzułmańską na Półwyspie Iberyjskim i wielu emirów po zwycięskich wyprawach hrabiego Barcelony, uznało się jego trybutariuszami, zobowiązując się płacić mu trybut. Emir Denii i Majorki, Mudżahid Jusuf al-Amir oraz jego syn i następca Ali Iqbal Ad-Dawla, utrzymywał doskonałe stosunki z Rajmundem Berengarem I.

  

Hrabia przeprowadził liczne wyprawy przeciwko Maurom, odbierając znaczną część ich terytorium. W 1058 r. rozpoczął wojnę z emirem Saragossy Ahmedem al Muqtadirem, zajmując ziemie między Noguera Ribagorzana a zamkiem Benavarre. W 1050 r. emir Lléridy, Yúsuf Almodáfar, przekazał terytorium Camarasa Rajmundowi Berengarowi I, co doprowadziło do zmiany kierunku katalońskiej rekonkwisty, skupiającej się głównie na regionie Ribagorza. Wygląda na to, że pokój z Ahmedem al Muqtadirem został podpisany w 1062 lub 1063 r.

 

Hrabina Almodis de la Marche, która towarzyszyła mężowi w kampanii, otrzymała zamki Estopañá, Purroy i Cañelles, które przekazał jej Rajmund Berengar I.

 


 Taifat Saragossy

 

Hrabia Barcelony zorganizował także krucjatę przeciwko Barbastro, w której wzięli udział Katalończycy - siły hrabiego Urgel, Armengola III z Barbastro, biskupa Vic Wilhelm de Balsareny, Aragończycy z ich królem Sancho Ramírezem, Oksytańczycy z Francji, którym przewodził hrabia Poitiers i książę Akwitanii Wilhelm VIII oraz wojska papieskie pod dowództwem Normana gonfaloniera Stolicy Apostolskiej Wilhelma z Montreuila. Barbastro poddał się w połowie 1064 r., po czterdziestu dniach oblężenia. Miasto zostało przekazane hrabiemu Urgell Armengolowi III. Następnie ekspansja barcelońska skierowała się w kierunku Walencji i odniosła wyraźne zwycięstwo w Paternie.

 


 Hrabia Barcelony Rajmund Berengar I i hrabia Urgell Armengol III z Barbastro

 

Wkrótce potem emir Saragossy wraz z posiłkami wysłanymi przez emira Sewilli odzyskał Barbastro. Niektórzy historycy mówią o wyprawie Rajmunda Berengara I do Murcji, która nie przyniosła żadnych rezultatów, ale przeprowadził ją jego syn Rajmund Berengar II. Zdobyte ziemie i zamki były źle ufortyfikowane i zostały odbite.

 

Wojskowe kampanie Rajmunda Berengara I przeciwko Saracenom odbiły się głośnym echem w jego czasach. W dokumencie konsekracji katedry w Barcelonie z 18 listopada 1058 r.  nazwany jest "Obrońcą i murem ludu chrześcijańskiego", a w rozdziale wstępnym Usatges z Barcelony - "Obrońcą Hispaniae".

 

W 1067 r. po bezpotomnej śmierci Rogera III, hrabiego Carcassonne i Rasés oraz wicehrabiego Beziers i Agdy, wybuchł spór o sukcesję. Spierały się jego trzy siostry: Garsanda, żona Rajmunda II, wicehrabiego Narbonne, Ermengarda, żona  Rajmunda Bernarda Trencavela, wicehrabiegi Albi i Nimes oraz Adelajda, żona Wilhelma Rajmunda I hrabiego Cerdanyi. Nawet hrabia Foix Roger II zgłosił roszczenie do spadku. Śmierć Garsandy w 1068 r. utorowała drogę do spadku Ermengardzie, która wraz z mężem z dynastii Trencavel mogła przez pewien czas panować w Carcassonne. Ale Garsanda przekazała swoje prawa do dziedzictwa mężowi, a następnie swoim dzieciom, co otworzyło drzwi do przyszłych procesów sądowych. Adelajda i jej mąż sprzedali swoje prawa do dziedzictwa Rajmundowi Berengarowi I hrabiemu Barcelony. A Rajmund Berengar I, jako wnuk hrabiny Ermesindy z Carcassonne, również miał odległe prawa do spadku i włączył te hrabstwa do swojego władztwa. 

 

 

Rajmund Berengar I i jego żona Almodis de La Marche odkupują Carcassonne i Razès od dziedziczki Adelajdy i jej męża Wilhelma Rajmunda hrabiego Cerdanyi

 

Przez całe swoje panowanie musiał walczyć z silnymi konfliktami w łonie własnej rodziny. Przede wszystkim były to ingerencje babki Ermesindy z Carcassonne w rządzenie hrabstwem, które zakończyło porozumienie z 1056 r. Następnie wrogość między jego synem Piotrem Rajmundem a macochą hrabią Almodis de la Marche, doprowadziła w końcu do zamordowania jej przez pasierba 17 listopada 1071 r. w Barcelonie. Za to przestępstwo Piotr Rajmund został ekskomunikowany, wydziedziczony i wygnany.

 

W polityce wewnętrznej wyróżnia się praca legislacyjna Rajmunda Berengara I, który w 1058 r. z pomocą swoich baronów, ogłosił Usatges z Barcelony. Prawdopodobnie zbiegło się to z wielkim zjazdem, które miało miejsce w tym mieście 18 listopada z okazji konsekracji katedry. W kolejnych latach pojawiały się różne zbiory przepisów prawnych, opracowane po śmierci hrabiego. Praca legislacyjna Rajmunda Berengara I była tak owocna, tak aktualna i tak skuteczna, że przez długi czas stanowiła zasadniczą podstawę prawa katalońskiego i jedyne pisane prawo, w którym uregulowano nową organizację społeczną oraz została sformułowana polityka rodzącej się świadomości narodowej katalońskiej. Zniósł archaiczne przepisy wizygockie spisane w "Liber Iudicorum" króla Chindaswinta i w ich miejsce ustanowił nowy zbiór praw, oparty na prawie rzymskim, po części wizygockim oraz przywilejów nadawanym nowo zdobytym miastom. Jednym z jej celów było wzmocnienie systemu lennego i tym samym pozycji władcy. Hrabia Barcelony wziął pod swoją opiekę statki płynące do lub z tego miasta, czym skutecznie przyczynił się do morskiego dobrobytu Katalonii.

 


 Hrabia Rajmund Berengar I przyjmuje hołd wasala, czyn, który wyraża się złożonymi rękami

 

Rajmund Berengar I zmarł 26 maja 1076 r. i został pochowany w katedrze w Barcelonie. 14 listopada 1039 ożenił się z hrabiną Izabelą, której pochodzenie nie jest znane. Z tego małżeństwa urodziło się troje dzieci; Berengar, Arnaldo i Piotr Rajmund. Pierwsi dwaj zmarli w wieku niemowlęcym. Owdowiawszy w 1050 r. musiał później zawrzeć drugie małżeństwo, ponieważ w dokumencie z dnia 16 marca 1052 r. pojawia się hrabia Rajmund i hrabina Blanca Muller Seva. Jej pochodzenie nie zostało ustalone, ani czy mieli potomstwo.

 

Wygląda na to, że wkrótce potem Rajmund Berengar I porzucił ją, by poślubić Almodis de la Marche i to był powód, dla którego papież Wiktor II ekskomunikował hrabiego i jego nową żonę. Ich dziećmi byli bliźniacy Rajmund Berengar i Berengar Rajmund, którzy zastąpili go w hrabstwie; Inés, która poślubiła Hugona de Albo i Sancha, żona Wilhelma Rajmunda, hrabiego Cerdanyi. Istnieją przesłanki, które sugerują, że po śmierci hrabiny Almodis Rajmund Berengar I ponownie związał się z Blanką, która została odrzucona przez niego dwadzieścia lat wcześniej.

 


 Półwysep Iberyjski około roku 1065

 

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Wojna domowa w Norwegii w latach 1130-1240

 Tradycyjnie Harald I Pięknowłosy (Hårfagre) jest uważany za króla, który zjednoczył Norwegię uwieńczoną zwycięską bitwą w Hafrsfjördzie (da...