Ostatnie dziesięciolecia XII wieku w Czechach to okres osłabienia władzy centralnej z powodu wzmożonej walki książąt z dynastii Przemyślidów o tron książęcy w Pradze. Walki te przypominają trwającą w tym samym okresie rywalizację o Kraków między Mieszkiem III Starym a Kazimierzem II Sprawiedliwym a następnie Leszkiem Białym.
Stosunki między Władysławem II królem Czech a Fryderykiem I Barbarossą cesarzem Niemiec pogorszyły się, gdy w 1172 r. władca czeski abdykował na rzecz swojego najstarszego syna Bedrzycha-Fryderyka, próbując w ten sposób wprowadzić dziedziczność tronu w swojej linii i łamiąc tym samym obowiązującą w Czechach zasadę senioratu. Król Władysław II sprawy następstwa tronu nie skonsultował z cesarzem Fryderykiem Barbarossa. Wybuchły walki między książętami czeskimi. Bedrzych-Fryderyk nie był w stanie utrzymać swojego księstwa, ponieważ jego władza nie została zatwierdzona ani przez czeską radę, ani przez cesarza. Sytuację wykorzystali bracia stryjeczni króla Władysława II, a synowie zmarłego księcia Sobiesława I, którzy przejęli władzę nad Czechami. We wrześniu 1173 r. na Reichstagu w Hermsdorfie (Erbendorf) cesarz ostatecznie ogłosił utratę władzy przez króla Władysława II i jego syna Bedrzycha-Fryderyka. Fryderyk Barbarossa w porozumieniu z czeskimi możnymi ofiarował tron Oldrzychowi bratu stryjecznemu Władysława II. Jednak Oldrzych odmówił tego zaszczytu i zrzekł się panowania nad Czechami na rzecz swojego starszego brata Sobiesława II, który był obrońcą praw chłopstwa i stąd też jego przydomek „Książę chłopów” (princeps rusticorum). Był to epitet ukuty przez jego politycznych przeciwników, którzy w ten sposób próbowali szydzić z niego. Książę Sobiesław II przede wszystkim nie ufał ówczesnemu możnowładztwu, które zaczęło włączać się do sprawowania władzy i przejmować w dziedziczne posiadanie dobra książęce i ufortyfikowane twierdzę.
Bedrzych-Fryderyk, książę czeski
Kiedy król Władysław II opuścił Czechy, przeszedł na emeryturę i osiadł w dobrach turyngijskich swojej drugiej żony Judyty, jego syn Bedrzych-Fryderyk musiał służyć na dworze cesarskim. Niestety książę Sobiesław II okazał się energicznym i samodzielnym władcą zarówno wobec czeskiego możnowładztwa, jak i cesarza. Niechętnie wspierał Fryderyka Barbarossę w jego włoskiej kampanii przeciwko Lidze Lombardzkiej, gdzie siły cesarskie poniosły poważną porażkę w bitwie pod Legnano w 1176 r. Co więcej, książę Sobiesław prowadził działania zbrojne na ziemiach austriackich Babenbergów. Henryk II Jasomirgott książę Austrii uległ wypadkowi, a mianowicie pod koniec listopada 1176 r. książę doznał wypadku pod Melkiem, gdy zgniły drewniany most złamał się pod jego koniem, powodując otwarte złamanie kości udowej, w wyniku czego zmarł w Wiedniu 13 stycznia 1177 r. Książę Henryk Jasomirgott był wujem Fryderyka Barbarossy, który wezwał do siebie księcia czeskiego. W czasie gdy Sobiesław II zignorował wezwanie do stawienia się na dworze cesarskim, Bedrzych-Fryderyk zawarł sojusz z Konradem III Ottonem morawskim księciem znojemskim i Leopoldem V nowym księciem austriackim i synem tragicznie zmarłego Henryka Jasomirgotta. Wsparci przez cesarza Fryderyka Barbarossę pomaszerowali na Pragę, gdzie Bedrzych-Fryderyk został wybrany nowym księciem w 1178 r. Najpierw został zaatakowany i pokonany przez wojska Sobiesława II w bitwie pod Loděnicami. Ostatecznie jednak zwyciężył w decydującej bitwie pod murami Pragi, na terenie dzisiejszego Nové Město, 27 stycznia 1179. Sobiesław II został usunięty i zmarł na wygnaniu w następnym roku.
Cesarz uznał teraz Bedrzycha-Fryderyka za księcia czeskiego. Nowy książę potwierdził ustaloną granicę czesko-austriacką a także utrzymał pokój z Polską, Miśnią i Węgrami.
Panowanie Bedrzycha-Fryderyka pozostało jednak w cieniu wewnętrznych walk między członkami mocno rozrodzonej dynastii Przemyślidów. Kiedy próbował ustanowić władzę swojego młodszego przyrodniego brata Przemysła Ottokara nad Morawami, jego były sojusznik książę Konrad III Otto znojemski zwrócił się przeciwko niemu i przy wsparciu możnych panów tymczasowo wypędził go z Pragi. Wygnany Bedrzych-Fryderyk schronił się wówczas na dworze cesarza. Cesarz wysłuchał jego skargi i wezwał obu skłóconych Przemyślidów na Reichstag do Ratyzbony. Podobno cesarz kazał umieścić w sali obrad topory katowskie i tak zastraszeni Czesi poddali się woli Fryderyka Barbarossy. Zgodzili się ponownie uznać Bedrzycha-Fryderyka za księcia, a Konrad III Otto w ramach rekompensaty został przez cesarza mianowany margrabią Moraw wyjętym spod jurysdykcji czeskiej. Odtąd ziemie te miały być bezpośrednim lennem cesarskim.
W 1184 r. Bedrzych-Fryderyk przybył do Moguncji, aby wziąć udział w Reichstagu, gdzie w czasie Zielonych Świąt 20 maja 1184 synowie Fryderyka Barbarossy Fryderyk V wraz z bratem Henrykiem zostali pasowani na rycerzy. Kiedy Bedrzych-Fryderyk wyjechał do Niemiec, Wacław, brat Sobiesława II, spróbował szczęścia wezwany przez niezadowolonych możnych z wygnania na Węgrzech. Najechał Czechy, ale Elżbieta, żona księcia, broniła zamku praskiego. Armie jego brata Wojciecha, arcybiskupa Salzburga, a także Leopolda V księcia Austrii, zostały wezwane do kraju na pomoc. Wacław uciekł i wycofał się.
5 marca 1187 r. Fryderyk Barbarossa podniósł także Henryka-Brzetysław biskupa praskiego, brata stryjecznego Bedrzycha-Fryderyka, do rangi księcia, i tym samym podzielił ziemie czeskie na trzy niezależne od siebie części.
Po latach sporów książę Bedrzych-Fryderyk, osłabiony wewnętrznymi walkami, stał się praktycznie marionetką cesarza. Kiedy Konrad III Otto margrabia Moraw został pokonany przez siły przyrodniego brata Bedrzycha-Fryderyka Przemysła-Ottokara w krwawej bitwie pod Loděnicami, czescy i morawscy Przemyślidzi ostatecznie spotkali się w Knínie w 1186 r. Aby rozwiązać spory, Konrad III Otto uznał zwierzchnictwo Bedrzycha-Fryderyka, a ten w zamian potwierdził prawa Konrada III Ottona i jego sukcesję do tronu czeskiego. Bedrzych-Fryderyk zmarł w 1189 r., w trakcie przygotowań do wyjazdu na III krucjatę do Ziemi Świętej. Zgodnie z porozumieniem z Knína na tronie praskim zastąpił go margrabia Konrad III Otto (jako książę Konrad II), który ponownie zjednoczył Czechy i Morawy pod swoimi rządami.
Konrad III Otto znojemski
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz